4 Методические указания для выполнения лабораторных работ
жүктеу/скачать 2.67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 6 - зертханалық жұмыс R, L, C элементтерін тізбектеп қосу
- Жалпы мәліметтер
| Бақылау сұрақтары
1.Синусоидалық тоқ қандай параметрлермен сипатталады? 2.Кернеу мен тоқтың әсер етуші мәніне анықтама беріңдер. 3. Айнымалы токтың элементтерін ата. 4.Идеалды элементтің реалды элементтен айырмашылығы? 5. Сыйымдылық және иңдуктивтілік кедергінің физикалық мағынасы? 6. Идеалды элементтердің активті қуаты неліктен нөлге тең? 7. Синусоидалы тоқтың электр схемаларын есептеу үшін комплекстік сандарды қаңдай мақсатпен және қалай қолданады? 8. Тоқтьщ әсер етуші мәні тоқтың комплекстік әсер етуші мәнінен қалай ерекшеленеді? 9. Синусоидалы тоқтың тізбегін таңдаған кезде векторлық диаграмманы қаңдай мақсатпен және қалай қолданады? 10. Тоқ пен кернеудің әсер етуші және комплекстік әсер етуші мәндеріне - резистор (индуктивтілік, сыйымдылық) бар тізбек үшін Ом заңын жаз. Ом заңының екі түрінің арасында қандай айырмашылық бар? № 6 - зертханалық жұмыс R, L, C элементтерін тізбектеп қосу Жұмыстың мақсаты: R, L, C элементтері тізбектеп қосылғаң тізбекке талдау жасау, кернеу резонансын зерттеу, векторлық диаграмманы құруды үйрену. Жалпы мәліметтер Синусоидалы тоқ тізбегін талдаудың негізгі тапсырмасы болып берілген кернеу мен тізбек элементтерінің параметрлері арқылы тоқты есептеу табылады. R, L и C элементтері тізбектеп жалғанған тізбек кернеумен (сур. 6.1) . қоректендірілген. Тұйықталган тізбекте синусоидалы тоқөтеді і. 6.1 Сурет Кирхгофтың екінші заңы бойынша электр тізбегіне тендеу жазамыз: мұндағы U=Ur+UL+UC , мұндағы Сонда . [6.1] 6.1) тендеуі сызықты болып табылады жэне U=0 болғанда оның жалпы интегралы берілген теңдеудің суммасына тең болады. Сонда шешудің түрі былай езгереді: . Тапсырма бойынша Im және φтабу керек (мұндағы φ=φu-φi). Есеп векторлық дтаграмма көмегімен оңай шешіледі (6.2 сурет), онда синусоидалы функцияларды комплекстік сандар арқылы көрсетеді. 6.2 Сурет Векторлық диаграмма келесі жолмен құрылады: Тоқтың I векторының бағытын өз бетінше қоямыз. Содан кейің, тоқтың векторының бағытын, фазалық ығысуын ескере отьфып, әр элементте схемаға қатысты кернеу векторларын жатқызамыз. векторы бағыт бойынша тоқ векторымен сәйкес . векторы тоқ векторын фаза бойынша π/2 озады, ал тоқ векторынан п/2 қалып қояды. Векторлар суммасы теңдеуге сай болуы керек U=Ur+UL+UC. ОАВ тікбұрышты үшбұрышынан Кирхгофтың екінші заңы бойынша тізбек теңдеуі (6.1-сурет) келесідей болады , [6.2] Мұндағы , , . Ауыстырулардан кейін теңдеу (6.2) мына түрде болады . Ом заңын қолданып, z тізбегінің жалпы кедергісін анықтауға болады: , [6.3] мұндағы - тізбектің реактивті кедергісі; - тізбектің толық комплекстік кедергісінің алгебралық түрі; тізбектің толық комплекстік кедергісінің керсеткіштік түрі, мұндағы , а . Реактивті кедергінің шамасына байланысты үш режим айырады: 1. Егер , онда - тізбек активті-индуктивті. 2. Егер , онда - тізбек активті-сыйымдылықты. 3. Егер , онда - тізбек активті. Кернеу резонансы Егер , онда тізбектегі тоқ , яғни, тізбекте тек активті жүктеме R ғана бар сияқты тізбектің кедергісі өте төмен. Сонымен қатар индуктивтілік пен сыйымдылықтағы кернеулер жэне фаза бойынша π ығыскан (6.3-сурет). 6.3-сурет. Векторлық диаграмма Тізбекке салынған кернеу активті кедергідегі кернеуге тең және тоқ салынған кернеумен фаза бойынша сәйкес келеді. Сонымен қатар индуктивтілік пен сыйымдылықтағы кернеулер және кіру кернеуінен асады, сондықтан бұл құбылыс кернеу резонансы деп аталды. Отношение қатынасы контурдың төзімділіпн білдіреді.. Контурдың төзімділігі индуктивті элементтегі кернеудің екі полюсті схемаға кіру кернеуінен неше есе асатынын көрсетеді. Радиотехникада Q - 300 және одан да жоғары бола алады. Төзімділік неғұрлым жоғары болса, соғұрлым ток пен кернеу қисықтарының формасы тік болады. 6.4 – сурет. Кернеу резонансының графигі. шартынан кернеу резонансына жиілік немесе индуктивтілік пен сыйымдылықты өзгерте отырып жетуге болатыны байқалады. Резонанс байқалатын бұрыштық жиілік резонансты бұрыштык жиілік деп аталады: . Зертханада кернеу резонансына ω=const, L=const болғанда, С өзгерте отырып жетеді (6.4 сурет). EWB программасы кез келген аталған параметрлерді өзгерткенде резонанс құбылысын байқауға мүмкіндік береді. Кернеу резонансы кезінде келесі моменттерді атап өту керек: 1. Кернеу резонансы тек кіру кедергісі активті болган жагдайда байқалады, яғни: , болғанда. Резонанс кезінде тоқ пен кіру кернеуі фаза бойынша дәл келеді. 2. Резонанс L, C және ω тәуелді , немесе . 3. Кернеу мен кернеудің түсуі тең болады , ( ). жүктеу/скачать 2.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|