44 беттің 16-ші беті

Ұжымдағы келіспеушілік менеджерге көптеген жүйке ауруын, ал фирмаға шығындар әкелуі мүмкін. Сондықтанда, басшыға оларды уақытында тауып және сәйкесінше қортынды жасау қажет. Келіспеушілікті болдырмау үшін жұмыс стилін өзгерту керек.

Мысалы, тапсырмаларды көзбе-көз емес, жалпы кеңесте бөлу, тәжірибеге пікірлермен ашық ауысуды, жиі бірігіп қортынды жасауды енгізу.

Кейде басшы өзі сезбей келіспеушілік тудыруы мүмкін. Есіңізде болсын - басшы ретінде мыналарға жол бермеу керек:

• 
  өзіңіздің қол астыңыздағылардан қандай болсын іскерлік мәліметтерді жасыру;
  
• 
  қол астындағыларыңыздың белгілі біреуіне арнайы ықыласпен қарау;
  
• 
  өзіңіздің қол астындағыларыңызды жоғары тұрған басшыға қорықпай "талдауға" беру;
  
• 
  өз әріптестеріңіздің маманданғанына сенбеу
  

1. 
   Ұжымда шиеленіскен жағдайлар тумау үшін менеджер не істеу керек?
   
2. 
   Егер шиеленіскен жағдай нақты болса, оны қалай басқару керек?
   
3. 
   Шиеленісті шешуде менеджер ретінде сіздің әрекетіңіз қандай?
   

1. Маркетинг түсінігі және мәні.

2. Маркетингтің даму кезеңдері.

3. Маркетингтің негізгі қағидалары.

1. 
   Сұраныс жағдайына байланысты маркетинг түрлерінің кестесін құрастыру
   
2. 
   «Қазіргі қоғамға маркетинг не береді?» тақырыбына эссе жазу
   

1-кесте. Қажеттіліктерді қамтамасыз ету тәсілдері

1-тарсырма. Адамдардың бір нәрсеге қажеттілігін сипаттаңыздар:

1. 
   Өсімдік иайына;
   
2. 
   Ас үй құралдарына, ыдыс-аяқтарына;
   
3. 
   Тыңайтқышқа;
   
4. 
   Газет журналдарға жазылуға;
   
5. 
   Көмекшінің қызметіне;
   
6. 
   Үнемділік қызметтеріне;
   
7. 
   Аудармашы қызметіне;
   
8. 
   Мерекелерді ұйымдастыру қызметтеріне.
   

Әдебиеттер:

1.Романов А.Н., Маркетинг М:ЮНИТИ, 1996с. 13-17.

2.Уткин Э.А., Маркетинг. М: 1998с. 3-13.

2. Маркетинг кешенінің түсінігі.

1. 
   Маркетингтің негізгі анықтамасы.
   
2. 
   Маркетинг – нарыққы бағытталған өндіріс философиясы
   
3. 
   Маркетингтің негізгі қағидалары мен қызметтері.
   
4. 
   Маркетинг тұжырымдамасы және оның сипаты
   
5. 
   Маркетингтің негізгі түсініктері.
   
6. 
   Маркетингтің даму кезеңдері.
   

1. 
   нарық түсінігі, артықшылықтары мен кемшіліктері, негізгі атқаратын қызметтері;
   
2. 
   Нарықтың жіктелуі
   
3. 
   Нарықтық конъюнктура, сұраныс көлемі, нарық үлесі
   

1. 
   Мына тауарлардың қайсысы нарықта сұранычсты тудырады: зиянсыз темекілер, спирт сусындары, нан, сүт, зонтики, тіс емдейтін шаралар, балмұздақтар.
   
2. 
   Маркетингті қолданудың негізгі экономикалық шарттарын атаңыздар?
   
3. 
   Маркетинг тұжырымдамасының қандай элементтерін шағын және орта бизнесте қолданған жөн?
   

3. 
   Романов А.Н. Маркетинг, Москва: ЮНИТИ, 1996. С. 18-31
   
4. 
   Мамыров Н.К. Маркетинг, Алматы, 1999. С. 32-36
   

1. Маркетинг ортасының түсінігі

2. Микроорта және оның негізгі факторлары.

3. Макроорта және оның негізгі факторлары.

4. Бақыланатын және бақыланбайтын факторлар.

Сабақтың мақсаты: Ақпаратты зерттеу мақсаты және зерттеу объекті. Ақпарат көздері бойынша жіктеу.Ақпарат көздерін таңдау. Алғашқы ақпарат және оның мәні.Екінші ақпарат туралы түсінік және оның көздері.Маркетингілік ақпараттың жүйесі (МАЖ) және оның құрамалары.Маркетингілік орта және оның қосындыларымен таныстыру.
Семинардың жоспары:

1. 
   Маркетингілік орта және оның түрлері.
   
2. 
   Клиенттер нарығының түрлері.
   
3. 
   Микроортаның негізгі факторлары.
   
4. 
   Макроортаның негізгі факторлары.
   
5. 
   Кәсіпорынның корпоративтік мәдениеті.
   

1. 
   Макроортаның демографиялық, экономикалық, табиғи, технологиялық, саяси-құқықтық факторлардың қайсысын өндіруші ескеру керек:
   

б) қуыршақтардың колекциясын;

с) үрленетін қайықтарды;

d) нан өнімдерін;

е) сіріңкелерді.

2. 
   Бизнестің қарқынды дамуына жағдай жасайтын, сеггменттеудің қажеттілігінің толық белгілерін көрсетіңіз:
   

б) үй аяқ-киімін өндірушіге;

с) шашты күтуге арналған косметика өнімін өндірушіге;

d) автомобиль косметикасын өндірушіге;

е) ойыншық фабрикасына;

f) сыртқы киімдерді тігетін фабрикаға;

g) құрғақ асты дайындайтын фабрикаларға;

h) тоңазытқыш өндірушге;

3. 
   Сізге таныс бір кәсіпорынды талқылаңыз, сіз жұмыс істеген не болмаса тәжірибе өткен жеріңізді. Таңдаған кәсіпорын бойынша, оған қандай нарықтық қызметтің субъектілері сәйкес келеді:
   

б) маркетингілік делдалдар;

с) бәсекелестер;

d) клиенттер;

е) байланыс аудиториялар.
Тақырып 12. Нарықты сегменттеу

6. 
   Сегменттеудің түсінігі.
   
7. 
   Сегменттеудің негізгі белгілері.
   
8. 
   Нарықтың нысаналы сегменттерін таңдау.
   
9. 
   Тауарды нарықта жайғастыру
   
10. 
    Нарық және конъюктура.
    

1. 
   Сегменттеудің маңызы мен шарттары.
   
2. 
   Сегменттеудің негізгі белгілері мен критерийлері.
   
3. 
   Нарықты жаулап алу статегиясы.
   
4. 
   Тауарды нарықта жайғастыру
   
5. 
   Конъюктураны анықтау әдістері.
   

1. 
   «Нарықты сегменттеу» сөзжұмбағын құрастыру.
   

а) сыра жасайтын зауытқа;

б) үй аяқ-киімін өндірушіге;

с) шашты күтуге арналған косметика өнімін өндірушіге;

d) автомобиль косметикасын өндірушіге;

е) ойыншық фабрикасына;

f) сыртқы киімдерді тігетін фабрикаға;

g) құрғақ асты дайындайтын фабрикаларға;

h) тоңазытқыш өндірушге;

2. тауар өндіруші нарыққа шығуға жоспарланған жаңа тауарының нарықта жайғасуының варианттарын талқылаңыз.

а) созылмалы сағыздың;

б) кір жуатын ұнтақтың;

с) балалар киімін;

d) әйелдерге арналған журнал;

е) салқындатылған сусындар.

Әдебиеттер:

7. 
   Романов А.Н. Маркетинг, М.,ЮНИТИ,1996 78-85б.
   
8. 
   Мамыров Н.К. Маркетинг, Алматы. 1999, 98-119б.
   

2. Тауардың жіктелуі.

3. Тауардың өмірлік циклі (ТӨЦ)

4. Тауар саясатының міндеттері.

1. 
   тауардың сипаттамасы және деңгейі.
   
2. 
   Тауардың және қызмет көрсетудің жіктелуі.
   
3. 
   ТӨК негізгі этаптары және мәні.
   
4. 
   Тауарлы саясаттың мағынасы.
   

1. 
   Тауардың сапасы және бәсекеге қабілеттілігі, оның маркетингтегі мәні.
   
2. 
   Тауардың өмірлік циклінің түрлері және оның мінездемесі.
   

1. 
   төменде берілген тауарларға тауарлық мінездеме беріңіз және оның тұтынушыларға деген қандай қажеттілігі бар екенін түсіндіріңіз:
   

б) қол сағаты;

с) жеңіл автокөлігі;

d) гүл отырғызатын ыдыс кашпосы;

е) үстел лампасы;

f) сән журналы;

g) ағылшын тіліне арналған білім беру қызметі;

h) тоңазытқыш;

i) велосипед.

2. келесі мағынаны түсіндіріңіз: әдейі жасалынған тауар, іс жүзінде орындалған тауар. Мысал ретінде:

а) сіздің ойыңызша ең әйгілі салқындатылған сусын;

б) түрлі-түсті теледидар

с) роликтік конькилер

d) диван

f) тіс пастасы

g) сұйық сабын

h) фортепиано

і) электррадиаторы.

3. келесі тауарларға сыртқы орам варианттарын ойластырыңыз ( орамның формасын анықтау, түрін, тауардың маркісін анықтау).

а) жас әйелдерге арналған духи:

б) ер адамдарға арналған әшекей бұйымдары;

с) балаларға арналған шоколадтық дражесі

d) балалар конструкторы

е) тігіске арналған жіптердің бумасы

f) үстел сервисі

g) хрустальді люстра

h) пластикалық электрошәйнегі

і) 6 пирожый
Әдебиеттер:

9. 
   Романов А.Н. Маркетинг, М.,ЮНИТИ,1996 78-85б.
   
10. 
    Мамыров Н.К. Маркетинг, Алматы. 1999, 98-119б.
    

5. 
   Нарық жағдайындағы баға
   
6. 
   Бағаның негізгі қызметтері
   
7. 
   Нарықтың құрылымы және баға жасау
   
8. 
   Баға жасаудың міндеттері
   

1. 
   Нарықтық шаруашылықтың категориясы немесе баға.
   
2. 
   Бағаның функциялары.
   
3. 
   Нарықтың құрылымы және баға.
   
4. 
   Баға жасаудың негізгі міндеттері.
   

1. 
   Бағаны құрудың негізгі этаптары және оның мінездемесі.
   
2. 
   Бағаның негізгі түрлері және оның мінездемесі.
   

Тақырыбы: Маркетинг жүйесіндегі баға

1.Төмендегі тауарлар бағаға қалай әсер етеді: банандар, апельсиндер, клубникалар, картоп, ет, балық, сүт, кәмпиттер, дәптерлер, кітаптар, жиһаз, теледидар, бензин, газ.

2.сүттің бағалық икемділігі – 0,78, үйдің – 0,67, шоколадтың – 1,2, қоғамдық транспорттың – 0,8. осы тауарларға деген сұраныс пен пайда қалай өзгереді, егер:

а) баға 20% жоғарыласа

б) пайда 10 % төмендесе.

3.бағаға ең жоғары дәрежеде қандай фактор әсер ететінін анықтаңыз:

а) классикалық әйелдер костюмі;

б) дәрілік өнімдер

с) кітап басып шығаратын түрдің әртүрлілігі

d) күнделікті және сән аяқ-киімі

е) сүт және нан

f) консервіленген шырын.

Әдебиеттер:

3. 
   Романов А.Н. Маркетинг, М.,ЮНИТИ,1996 292-305б
   
4. 
   Мамыров Н.К. Маркетинг, Алматы. 1999, 166-176б.
   

4. 
   Өнімді өткізудің мәні
   
5. 
   Тарату арналары және оның қызметтері
   
6. 
   Делдалдарды таңдау.
   

1. 
   Өткізу саясаттың мақсаты
   
2. 
   Делдалдарды пайдалану себептері
   
3. 
   Тарату арналары және оның қызметтері
   
4. 
   Тарату арналарының құрылымы
   
5. 
   Делдалдарды таңдау
   

1. 
   Франгайзинг: бөлшектеп сату формасы ретінде.
   
2. 
   Тауарды орындау кезінде лизингті қолдану.
   

1. 
   10 өндіруші және 20 тұтынушы бар нарықта қанша байланыс орнауы мүмкін делдалдармен және делдалсыз.
   
2. 
   төмендегілерге тарату каналын ұсыныңыз:
   

б) музыкалық аспапты шығаратын шағын фирмаға:

с) пластик және орамдарды шығаратын ұсақ өндірушілер

d) салқындатылған сусындар өндірушілеріне

е) полиграфиялық құрал-жабдықтарды шығаратындарға

Әдебиеттер:

11. 
    Романов А.Н. Маркетинг, М.,ЮНИТИ,1996 78-85б.
    
12. 
    Мамыров Н.К. Маркетинг, Алматы. 1999, 98-119б.
    

5. 
   Стратегиялық жоспарлаудың мәні және түсінігі.
   
6. 
   Стратегиялық маркетингті құрастыру үлгілері
   
7. 
   Маркетингілік жоспарлау
   
8. 
   Маркетингілік басқару
   

1. 
   Стратегиялық жоспарлаудың мәні және түсінігі
   
2. 
   Базалық маркетингілік стратегиялар
   
3. 
   «Тауар нарық» қалыптамасы. Ансофф үлгісі
   
4. 
   «Нарық бөлігі-нарықтың өсімі» қалыптамасы
   
5. 
   Маркетингілік жоспарлау
   
6. 
   Маркетингілік құрылымның негізгі түрлері
   
7. 
   Маркетингілік бақылаудың түрлері.
   

1. 
   Маркетинг бюджетін құрастыру әдістері
   
2. 
   Маркетинг жоспарының құрылымы
   

1. 
   Шаруашылық портфельге кіретін бизнестің, мақсаттың, міндеттің, өнімнің түрлерін анықтаңыз және келесі кәсіпорындар үшін стратегияның дамуын түсіндіріңіз:
   

б) сауда үйі

с) жиһаз фабрикасы

d) кітап дүкені

е) туристік фирма

f) құрылыстық бірлестік

g) көліктік фирма

h) көкөністі өндіретін фермерлік шаруашылық.

2.Стратегияны құрастыру мақсатында әртүрлі жағдайларды пайдалана отырып, төменде көрсетілгендерге стратегияны таңдау кезіндегі факторлардың әсер етуін түсіндіріңіз:

а) консервілік комбинат

б) кондитерлік фабрика

с) шағын нан пісіретін қоймалар

d) жанармай құю станциясы

е) темір жол вокзалы

f) әуежай.

Әдебиеттер:

1.Романов А.Н. Маркетинг, М.,ЮНИТИ,1996 332-336б.

2.Мамыров Н.К. Маркетинг, Алматы. 1999, 245-262б.

Өздік жұмысының кең таралған және маңызды түрлерінің бірі – ол тәжірибелік сабақтарға және ғылыми конференцияларға студенттермен әзірленетін рефераттар болып саналады. Бұл өздік жұмыстың түрі өте қызықты және маңызды, өйткені ол студентті ғылыми зерттеулерге баулиды. Рефератты дайындау студенттердің ғылыми-ізденіс жұмыстарының элементі ретінде оларды аудиторияның алдында сөйлеуге мүмкіндік береді. Осының бәрі, студенттердің рефераттық жұмыстарын басқаруын ұйымдастыруға үлкен жауапкершілік артады.

Рефераттың тақырыбын таңдап алу өте маңызды орын алады, өйткені студенттің өздік жұмысқа деген қызығушылығы, алынған тақырыпқа байланысты болады. Сондықтан, оқытушыға студенттің тақырыпты дұрыс таңдап алуына көмек жасап, рефератты әзірлеу барысында оған жалпы басқаруды қамтамасыз ету қажет.

Рефератты әзірлеуінің бірінші кезеңі - әдебиетті дұрыс таңдау, ол үшін кітапханадағы каталогтарды және басқада библиографиялық нұсқауларды қолданған жөн. Студентті анықтамалық әдебиеттермен, термин – аудармалармен, әдістемелік нұсқаулармен, ғылыми журналдармен қолдануға үйрету қажет.

Екінші кезең – танысу, мәліметті топтастыру және талдау. Ең алдымен тақырып бойынша негізгі құжаттарды оқып, оларды зерттеуден бастау керек. Осы жұмыс барысында тақырыптың негізгі сұрақтары біліне бастайды, олардың реттілігі және бастапқы жоспары. Сонан кейін, жоспардың сұрақтары арқылы барлық зерттелген әдебиет бойынша мәліметті топтастыру қажет.

Барлық мәлімет жиналғаннан кейін, жоспарды ретке келтіріп, рефератты құрастыруға және жазуға кірісуге болады. Бұл реферат әзірлеуінің үшінші соңғы кезеңі болмақ. Ақырында пайдаланған әдебиет тізімін келтіру қажет.

Оқытушыға студенттерді қатал бақылауының қажеті жоқ, керісінше олардың ынтасын марапаттау қажет.

Реферат толығымен әзірленбей тұрып, оқытушы студенттің дайындаған жоспарын қарап шығу қажет.

Рефератты ресімдеу сұрақтары бойынша арнайы кеңес берген жөн.

Рефераттың титулды бетіне университеттің және факультеттің атауын, мамандығын, тақырыбын, өзінің аты – жөнін, жазылған жылын көрсету қажет.

Келесі бетте, цифрлармен белгіленген рефераттың жоспары көрсетіледі.

Жоспардағы сұрақтардың жауабын жаңа беттен бастаған жөн. Рефератты жазу барысында беттерді нөмірлеп, сол жақтан (3 см) жолдарды қалтыру керек.

Ақырғы бетте пайдаланған әдебиеттің тізімі көрсетіледі, олардың жазылуын алдын ала оқытушы студенттерді таныстырады.

Реферат жұмысы аяқталғаннан кейін, оны студент тексеруге оқытушыға тапсырады, сонан кейін барып ол жұмысқа : «сыналды», «сыналған жоқ» немесе «қанағаттандырылған», «жақсы», «өте жақсы» деген баға беріледі.