5В050900 «Қаржы» мамандығы үшін «Корпоративтік қаржы» пәнінің оқу-әдістемелік жинағы

Rорт=1/Корт*100%

Мұндағы;Rорт-капитал салымының орташа рентабельділігі.

Корт-жобаның іске асырылуы кезіндегі капитал салымының орташа мөлшері.
4.Жобаның і варианты бойынша келтірілген шығындар минимумы
Z₁=C_i+E_i+K_i
Мұндағы; Z₁-жобаның і варианты бойынша келтірілген шығындар; C_i-жобаның і варианты бойынша өнімнің өзіндік құны; E_i-капиталдық салымның тиімділігінің нормативі; K_i-жобаның і варианты бойынша капиталдың салым сомасы;
7. Негізгі құралдардың құрамын, динамикасын және құрылымын талдау.

Негізгі құралдарды тиімді пайдалану қысқа мерзім ішінде сол капитал салымында өнімнің қосымша санын алуды қамтамасыз етеді.

Негізгі құралды талдаудың негізгі мақсаттары:

1. 
   Негізгі құралдардың құрамына және құрылымын, қозғалыс динамикасын оқу.
   
2. 
   Негізгі құралдардың барлық жиынтығын пайдаланудың деңгейін және көрсеткіштер жүйесі негізінде жеке элементтерін анықтау және осы көрсеткіштерін өзгеру себептерін анықтау.
   
3. 
   Негізгі құралдарды пайдалану деңгейінің өнімді өндіру және өткізу көлеміне әсер ету дәрежесін анықтау.
   
4. 
   Кәсіпорынның өндірістік қуаттылығын пайдалану деңгейін анықтау.
   
5. 
   Өнім өндірудің өндірістік қуаттылықпен негізгі қорларға өнім өндірудің негізделуі.
   
6. 
   Негізгі құралдарды пайдалану тиімділігін жоғарлату резервтерін анықтау.
   

1. 
   Коммерциялық ұйымдардың негізгі капиталын басқару мақсаттары мен міндеттері.
   
2. 
   Негізгі капталдың құрамы мен құрылымы.
   
3. 
   Негізгі құралдардың спецификасы.
   
4. 
   Негізгі капиталдың қозғалысы.
   
5. 
   Негізгі капиталдың қозғалысынның көрсеткіштерін есептеу және бағалау.
   
6. 
   Амортизациялық аударымдарды есептеу.
   
7. 
   Амортизация нормаларын құру негіздері.
   
8. 
   Негізгі қорлардың активті бөлігінің жылдамдатылған амортизациясы.
   
9. 
   Материалдық емес активтер алу қайнар көздері, амортизация.
   

1. 
   Әсербайұлы Ә. Корпоративтік қаржы Алматы 2006 ж.
   
2. 
   Кадерова Н.Н. Корпоративные финансы Алматы: Экономика, 2008г.
   
3. 
   Жуйриков К. К, Раимов СР, Корпоративные финансы Алматы. 2004-512с
   
4. 
   Есенова ГЖ, Ибраева АК, Корпоративные финансы Учебное пособие. Семипалатинск 2005-96
   
5. 
   Моляков ДС, Шохин ЕИ, Теория «финансы предприятий» М-2000
   

Ақшалай формадағы айналым құралдары айналым капиталын құрайды. Айналым капиталы- бұл кәсіпорынның ағымдағы активтерге салынған капиталының бөлімі. Ағымдағы активтер-кәсіпорын 1 жыл ішінде ұстайтын активтер. Жоспарлау, есептеу және сараптау тәжірибесінде айналым капиталы (4 кестеде көрсетілген) белгілері бойынша жіктеледі.

Айналым құралдарының қайнар көздері келесілерден тұрады:

1. 
   Меншікті қайнар көздері.
   
2. 
   Қарыздың қайнар көздері
   
3. 
   Қосымша қайнар көздер.
   

Айналым құралдарының нормалау процесінде нормалар мен нормативтер көзделеді. Айналым құралдардың нормасы-ТМҚ ның қорының минималды көлеміне сәйкес келетін салыстырмалы мөлшері.

Айналым құралдарының нормативі-кәсіпорынның қызметін қамтамасыз ететін минималды қажетті сома. Меншікті айналым қорларының нормативі келесі негізгі көрсеткіштермен анықталады:

1. 
   өнімді өндіру және сату көлемі.
   
2. 
   өнімді өндіруге, сақтауға және сатуға кеткен шығындар.
   
3. 
   ТМҚ жеке түрлері бойынша айналым құралдарының нормалары мен және күнмен көрсетілген шығындар.
   

О_эл-берілген элемент бойынша кезеңдегі шығын немесе айналым.

Т_д –күнмен белгіленген кезең ұзақтығы.
4. Айналым капиталының айналымдылық көрсеткіштерінің есептелуі және бағалануы.

Айналым құралдарының айналымдылығы- айналым құралдарын пайдалану қарқындылығын сипаттайтын салыстырмалы көрсеткіш. Оны есептеу үшін корпорацияның айналым құралдарының орташа сомасын және өнімдерден түскен түсімдерді білу қажет.

Айналымдылық жалпы кәсіпорын бойынша өнімнің жұмыстық және қызмет көрсетудің жеке түрлерінде авансталған айналым құралдары бойынша есептеледі.

Айналым құралдарының орташа сомасы былай есептелінеді:

1. 
   Орташа арифметикалық-0=(0₁+0₂+...+0₁₂+0₁₃)/13
   

2. 
   Орташа хронологиялық-0=(0₁/2+0+...+0+0₁₃/2).
   

Айналым құралдарының айналымдылығы есептік кезкңдегі күндер санының есебіндегі айналым капиталының өнімді өткізуден түскен түсім қатынасына тең.

Өндірістік қорлар - бұл өндірістік процесске жіберілуге дайын еңбек құралдары.

Өндірістік қорлар - бұл өнгдірістік айналым қорларының құрамдас бөлігі.

Өндірістік қорлардың құрамына шикізат, негізгі қосымша материалдар, жинақтаушы бұйымдар, ағымдық жөндеуге қажетті бөлшектері кіреді.

Айналым капиталының үнемдеу әдісінің бірі келесі жолдарымен материалдық-техникалық ресурстарды басқаруды жүзеге асыруды білдіреді.

1. 
   Қажетті материалдарды стып алуды жоспарлау.
   
2. 
   Қатаң өндірістік жүйені енгізу.
   
3. 
   Қазіргі таңдағы қоймаларды пайдалану.
   
4. 
   Сұраныста болжамдауды жүзеге асыру.
   
5. 
   Дайын өнімді, шикізат және тб жылдам жеткізу.
   

Кәсіпорынның ақша қаражаттары-бұл компанияның шаруашылық айналымдағы және оның коммерциялық қызметіне пайдаланылатын ақшалай формадағы жинақталған табыстар мен түсімдер.

Кәсіпорынның ақша қаражаттары- бұл тез жүзеге асырылатын бағалы қағаздармен ақшалай қаражаттары, ұлттық және шетел валютасының қаражаттарды білдіретін қажет активтерінің бір түрі. Компанияның қаржылық активтері мен қаржылық міндеттері үнемі айналыста болатын экономиканың басқа да қатысушыларының қаржылық активтерін және қаржылық міндеттемелерімен қосыла отырып қаржылық ағымды құрайды.

Компанияның ары қарайғы дамуына ақша қаражаттарын жинау оның қаржылық активтері мен міндеттемелерінің қозғалысының цикілін аяқтайды.

Капитал айналымдылығы мен өсуі келесілерге әсер етеді:

1. 
   Айналым капиталын үнемдеу.
   
2. 
   Өнім көлемінің өсуі.
   
3. 
   Алынатын пайданың өсуі.
   

Студенттерге арналған сұрақтар

1. 
   Корпорацияның айналым капиталын басқару мақсаттары мен міндеттері.
   
2. 
   Компанияның айналым капиталындағы оптималды қажеттіліктерді анықтау және осы қажеттіліктерді анықтайтын факторлар.
   
3. 
   Айналым капиталының қалыптасуының қайнар көздері.
   
4. 
   Меншікті айналым капиталы.
   
5. 
   Айналым капиталының өсімі
   
6. 
   Айналым құралдарының айналымдылық жеткізудің бағасы мен есебі.
   
7. 
   Корпорацияның айналым капиталын пайдалануды жақсарту жолдары.
   

1. 
   Әсербайұлы Ә. Корпоративтік қаржы Алматы 2006 ж.
   
2. 
   Кадерова Н.Н. Корпоративные финансы Алматы: Экономика, 2008г.
   
3. 
   Жуйриков К. К, Раимов СР, Корпоративные финансы Алматы. 2004-512с
   
4. 
   Есенова ГЖ, Ибраева АК, Корпоративные финансы Учебное пособие. Семипалатинск 2005-96
   
5. 
   Моляков ДС, Шохин ЕИ, Теория «финансы предприятий» М-2000
   

Компания кәсіпкерлік қызмет барысында қаржы жұмсайды.Тауарларды өткізу мен өндіру шығындары тауардың өзіндік құнының құрылымы және деңгейімен анықталады.Экономикалық маңызы бойынша шығындар келесідей топтарға бөлінеді:

1. 
   Кәсіпорынның өнім өндіруге және сатуға кеткен және т.б. шығындар.салынытын салым шығындар.
   
2. 
   Негізгі қорларға салынған салым шығындар.
   
3. 
   Ағымдағы шығындар.
   
4. 
   Операциялық шығындар.
   

Өнімнің өзіндік құны – бұл өндіріс барысындағы табиғи ресурстарды, шикізаттарды, материалдарды, жанармайды, энергияны, негізгі қорларды еңбек ресурстарын сонымен бірге оны өндіру мен өткізудегі басқадай шығындарды пайдаланатын құндық баға.

Өнімнің тауарлардың, жұмыстармен қызметтерінің нақты өзіндік құндарын құрайтын нақты шығындар:

1.Өндірістік

2.Басқару

3.Қаржының сипаттағы шығыны

4.Өнімді өткізуге байланысты шығындар

5.Негізгі қорларды пайдалануға байланысты кететін шығындар

6.Бөлек шығындар

7.Өндірістік емес шығындардың бір бөлігі.

Тауарлардың, жұмыстармен қызметтердің нақты өзіндік құнын құрайтын шығындарға төменгі баптар кіреді:

1.Материалдық шығындар

2.Еңбек ақыға кеткен шығындар

3.Негізгі қорлардың амортизациясы

4. 
   Әлеуметтік қорларға ақша бөлу
   
5. 
   Басқа да шығындар.
   

Өндіріске және өнімді өткізуге кеткен шығындарды жоспарлау компанияның тиімді бағалық саясатын анықтау үшін қажет.

Шығындарды жоспарлау шарты- ауыспалы және тұрақты шығындарды бөлек түрде жоспарлау, әрі ең тиімді өндіріс қорын анықтау.

Ауыспалы шығындарды жоспарлау.

1.Өнімнің түрі тұрақты болғанда.
С=Н*В
Мұндағы: С-ауыспалы шығындардың жоспарлайтын сомасы.

Н-бір өнімнің бір бірлігін шығаруға кеткен шығын нормасы.

В-өнімнің заттай түріндегі жоспарлы шығарылымы.
2.Өнімнің өзіндік құны туралы өткен кезеңдегі нақты мәліметтер бойынша.
С_жос=С_нақ*В_жос/В_нақ
Мұндағы: С_жос-ауыспалы шығындардың жоспарлы сомасы.

С_нақ-есеп беру кезеңіндегі ауыспалы шығындардың нақты сомасы.

В_жос-ақша түріндегі өнім көлемінің жоспары

В_нақ-өнім көлемінің, нақтылы шығарылымы.

Тұрақты шығындарды жоспарлау келесі мәселелерді шешуі қажет:

1. 
   тұрақты және ауыспалы шығыдардың орнын толтыруын жүзеге асатын, өнімді өндіру мен сатудың қажетті көлемін анықтау.
   
2. 
   тұрақты шығындардың қажетті мөлшерін есептеу және оларды нақты өндірістік мүмкіндіктер мен салыстыру.
   

Өндіріске кеткен шығындар сметасы-өнімнің өзіндік құнын жоспарлау және есептеу кезінде қолданылатын негізгі құрал.

Тауарлық өндіріс бойынша шығындардың жоспары өнімді өткізуге кететін шығындар жоспарымен тығыз байланысты және келесі формула арқылы жүргізіледі.
З_р=О_нп+С_тп-О_кп
Мұндағы: З_р-толық жоспарлы өзіндік құны бойынша өнімді өткізуге кеткен шығындар.

О_нп-жоспарлы өнімнің басындағы нақты өзіндік құны бойынша дайын өткізілмеген өнімнің қалдығы.

О_кп-жоспарланған өзіндік құн бойынша өткізілмеген дайын өнімнің қалдығы.
Студенттердің өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар.

1. 
   Тауарлардың өзіндік құнын, қызмет және қызмет көрсетулерді қалыптастыратын баптармен элементтер бойынша құралатын корпорация шығындарының экономикалық жіктелуі.
   
2. 
   Өнімнің өзіндік құнының құрамы мен құрылымының салалық ерекшеліктері.
   
3. 
   Шығын деңгейінің көрсеткіштері, олардың төмендеуінің жолдары мен резервтері.
   
4. 
   Өндіріс пен өнімнің өткізуге кеткен шығындарын қаржылық жоспарлау және бақылау.
   

1. 
   Әсербайұлы Ә. Корпоративтік қаржы Алматы 2006 ж.
   
2. 
   Кадерова Н.Н. Корпоративные финансы Алматы: Экономика, 2008г.
   
3. 
   Жуйриков К. К, Раимов СР, Корпоративные финансы Алматы. 2004-512с
   
4. 
   Есенова ГЖ, Ибраева АК, Корпоративные финансы Учебное пособие. Семипалатинск 2005-96
   
5. 
   Моляков ДС, Шохин ЕИ, Теория «финансы предприятий» М-2000
   

Табыс экономикалық категория ретінде кәсіпкерлік қызметі барысындағы материалдық өндіріс сферасында пайда болған таза табысты көрсетеді.

Шаруашылық субъектілерінің өндірістік қызметі мен өндірістік факторларының бірігу нәтижесі болып тұтынушыға тауарды өткізу шартындағы тауар өндірілген өнім табылады.
2. Табыс қызметтері.

Табыс нарықтық қатынастардың маңызды категориясы ретінде белгілі қызметтерді атқарады.

1.Қаржылық нәтижесінің көрсетілуі.

2.Ынталандырушы қызмет.

3.Фискалды қызмет атқарады.
3. Корпорацияның жалпы жиынтық табысы,оның құрамы мен құрылымы.

Табыс - бұл есепті кезеңдегі активтердің көбею немесе міндеттемелердің азаюы.

Корпорацияның жалпы жиынтық табысы - бұл кәсіпорынның қаржылық- шаруашылық қызметінің жалпы жиынтық табысы.

Жиынтық табыс негізгі және негізгі емес қызметтен түскен табыстардан тұрады.

Негізгі қызметтен табыс өнімді өткізуден түскен табысалынған өткізілген өнімнің өзіндік құнынан алынған кезең шығындары.
4. Өнімді өткізуден табыс-кәсіпорындағы ақша қаражаттарының негізгі қайнар көзі, оның құрамы, құрылымы , қалыптасу факторлары және есептеу әдістемесі.

Өнімді өткізуден табыс - бұл кәсіпорынның меншікті қаражаттарының қалыптасуының негізгі қайнар көзі.

Кәсіпорынның қызметі нәтижесінде 3 негізгі бағыт бойынша қалыптасады.

1. негізгі

2. инвестициялық

3. қаржылық.

Өнімді өткізуден түскен жоспарлы түсімін анықтаудың 2 әдіс:

1. Кепілдендірілген сұранысқа негізделген тура есептеу әдісімен есептеледі: