А 31Айсин М. Ж., Алиева Г. К. Жануарлар морфологиясы. Қостанай: А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2016. – 237 бет
- сурет. Төменгі жақ сүйегі (А.И. Акаевский бойынша)
жүктеу/скачать 6.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 11-сурет. Тіласты сүйегі (А.И.Акаевский бойынша)
- Бақылау сұрақтары
| 10- сурет. Төменгі жақ сүйегі (А.И. Акаевский бойынша). А – сиырларда; Б –
шошқаларда; В – жылқыларда; Г – иттерде. 1 – дененің тұмсық бөлімі, 2 – төменгі иек тесігі, 3 – дененің түбірлі бөлімі, 4 – буынды ойынды, 5 – жақ бұтағы мен шайнау бұлшық етінің шұңқыры, 6 – төменгі жақ сүйегінің бұрышы, 7 – бұрышты өсінді, 8 – бұлшық ет өсіндісі, 9 – буынды өсіндісі, 10 – жақ ойындысы 11 – төменгі жақ тесігі, 12 тіссіз қыры. 32 11-сурет. Тіласты сүйегі (А.И.Акаевский бойынша): А – сиыр, Б –шошқа, В – жылқы, Г – ит. 1 – денесі, 2 – тіл (кішкентай) мүйіздіктен, ,3 – дистальды бунақ (шошқаларда өсінді), 4 – ортаңғы бунақ , 5 – проксимальды бунақ, 6 – кеңірдік (үлкен) мүйіздік, 7 – тілдік өсінді, а – бұлшық етті өсінді, жіңішке сызықты – шеміршекті қырын көрсетеді, ал қара түспен – байланыстырғаш бұлшық етін белгілейді. 33 Бақылау сұрақтары: 1 Қаңдай сүйектерден бас қаңқаның беткі беті тұрады? 2 Беткі беттің барлық сүйектерін атап шығыңыз? 3 Бас қаңқада орыс және латын тілінде мұрын сүйегінің элементтерін көрсетіп атаңыз. Сонымен қатар оның түрлік ерекшеліктерін? 4 Таңдай, қанат тәріздес, соқаша және тіл асты сүйектеріне қысқаша сипаттама беріңіз? 3 Алдыңғы аяқ қаңқасы 3.1 Шеткі қаңқа, жауырын, тоқпан жілік Сабақтың мақсаты: Алдыңғы аяқ қаңқасында иық белдеуі мен жауырынның құрылысын оқып-зерттеу. Шеткі қаңқа. Алдыңғы аяқ қаңқасына иық белдеуі (жауырын), тоқпан жілік, білек қаңқасы (кәрі жілік пен шынтақ сүйегі), алдыңғы аяқ басының қаңқасы (тізе, алдыңғы жіліншік және бақай сүйектері мен тұяқ сүйектері) кіреді. Жауырын -scapula, жалпақ келген үшбұрышты сүйек(сурет 12). Жауырында мойын бұрышы - angulus cervicales, арқа бұрышы - angulus dorsalis боп ажыратылады және жауырынның негізі қосымша жауырын үсті шеміршекпен - cartilago scapulae толықтырылады. Жауырынның тарылған жерін жауырын мойыны -collum scapulae, төмпешігі - tuber scapulae деп ажыратылады. Буынды ойыс - cavitas glenoidalis, латеральды бетінде жауырынның қырын - spinae scapulae көрсетеді, ол акромионмен - acromion аяқталады. Мойынға қарай жауырынның білік алды шұңқыры -fossa supraspinata, арқаға қарай жауырынның біліктен кейінгі шұңқыры - fossa infraspinata, ал медиальды бетінде жауырынның біліктен асты шұңқыры - fossa subscapularis орналасқан. Ерекшеліктері: жылқыларда жауырын қыры орта бөлігінде төмпешікті, акромионы жоқ, жауырын шеміршегі мықты. Шошқаларда жауырын қысқа, жалпақ, қырда маңызды төмпешік орналасқан, қыры артқа қарай қайырылған, жауырынның қырдан кейінгі шұңқыры терең. Иттерде акромион жақсы дамыған. Жауырынның білік алды шұңқыры жауырынның біліктен кейінгі шұңқырымен тең, жауырын шеміршегі үлкен емес, буынды ойысы сопақша келген. |