А 31Айсин М. Ж., Алиева Г. К. Жануарлар морфологиясы. Қостанай: А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2016. – 237 бет

77 
5 Сыртқы жапқыш 
бұлшықеті - 
m.obturatorexternus 
Жабық тесік 
Ұршықаралық 
шұңқыр 
6 
Ішкі жапқыш бұлшықеті 
- m. obturatorinternus 
Мықын сүйегі 
Ұршықаралық 
шұңқыр 
7
Санның төрт басты 
бұлшықеті -
quadricepsfemoris 
а 
Тік басы – 
m.rectusfemoris 
Мықын сүйегінің 
арнаулы төмпегінен 
басталады. 
Тобық буыны
б 
Латеральды басы -
m.vastuslateralis 
Ортан жіліктің 
латеральды бетінен 
басталады 
Тобық буыны
в 
Медиальды басы –
m.vastusmedialis 
Ортан жіліктің 
медиальды бетінен 
басталады 
Тобық буыны
г 
Аралық басы –
vastus internus 
Ортан жіліктің 
дорсальды бетінен 
басталады 
Тобық буыны 
Бақылау сұрақтары: 
1 Жамбас-ортан жілік буындары мен тобық буынынаәсер ететін бұлшықеттерді 
орыс және латын тілінде жаттау 
2 Сиыр қаңқасында бұлшықеттердің қалай орналасқанын көрсету. 
 
9.3 Тілерсекбуынына әсерін тигізетін бұлшық еттер 
Сабақтың мақсаты:
1. Тілерсек буынының бұлшықеттерін оқып-зерттеу және оны орыс, латын 
тілінде атау. Сиыр қаңқасында оның орналасқан жерін көрсету және алған 
білімді бекіту. 
 
Тілерсекбуынына әсерін тигізетін бұлшық еттер 
 
Бұлшық еттер бекітілген орны 
Бұлшықеттің атауы 
Проксимальды ұшы Дистальды ұшы 
1 Балтыр бұлшықеті -
Ортан жіліктің 
Өкше төмпешігі 

78 
m.gastrocnemius 
плантарлы шұңқыры 
2 
Өкше бұлшықеті -
m.soleus 
Асықты жіліктің 
латеральды 
айдаршығынан 
басталады 
Өкше төмпешігі 
3 
Алдыңғы асықты жілік
бұлшықеті - 
m.tibialisanterior 
Асықты жілік 
Тілерсек
4 
Үшінші шыбық 
бұлшық еті - 
m.peronaeustertius 
Ортан жіліктің 
жазғыш шұңқыры 
Тілерсек
5 
Шыбықты ұзын 
бұлшықеті - 
m.peronaeuslongus 
Асықты жіліктің 
латеральды 
айдаршығынан 
басталады 
Тілерсек 
 
Бақылау сұрақтары: 
1 Тілерсек буындарына әсер ететінбұлшықеттерді орыс және латын тілінде 
жаттау
2 Бұлшықеттер қалай орналасқанын көрсету. 
 
 
9.4 Бақай буындарына әсер ететін бұлшықеттер. 
Сабақтың мақсаты:  Бақай буынының бұлшықеттерін оқып-зерттеу және оны 
орыс, латын тілінде атау. Сиыр қаңқасында оның орналасқан жерін көрсету 
және алған білімді бекіту. 
 
Бақай буындарына әсер ететін бұлшықеттер. 
 
 
Бұлшықетті бекіту орны 
 
Бұлшықеттің атауы 
Проксимальды ұшы 
Дистальды ұшы 
1 Бақайдың ұзын жазғыш 
бұлшықеті 
- 
m. 
extensordigitalislongus 
Ортан жілік пен сирақ 
сүйектерінің жазғыш 
шұңқырлары 
Тұяқты 
2 Бақайдың бүйір жазғыш 
бұлшықеті 
- 
m. 
extensordigitalis lateralis 
Сирақ 
буынның 
байламы 
Ортаңғы бөліктің IV 
бақай саусақтары 

79 
3 Үлкен 
бақайдың 
ұзын 
жазғыш бұлшықеті -
m. 
extensordigitaliIlongus- 
шошқаларда 
Шыбық сүйек 
Екінші бақай 
саусағында 
4 Бақайдың беткей бүккіш 
бұлшықеті 
-m. 
flexordigitalispedissublimis 
Ортан 
жіліктің 
плантарлы шұңқыры 
Ортаңғы бөліктің III 
жәнеIV бақай 
саусақтары 
5 Бақайдың терең бүккіш 
бұлшықеті 
- 
m. 
flexordigitalispedisprofundus 
Асықты жілік сүйегі 
Дистальды бөліктің III 
жәнеIV бақай 
саусақтары 
6 Сүйекаралық бұлшықет - 
m.interossei 
Тілерсектің маңында 
Дистальды бөліктің III 
және IV бақай 
саусақтары 
Бақылау сұрақтары: 
1 Бақай буындарына әсер ететінбұлшықеттерді орыс және латын тілінде жаттау
2 Бұлшықеттер қалай орналасқанын көрсету. 
10 Дерматология
 
Тері жабыны— integumentum commune — немесе жалпы жабын 
жануарлар организмінің сыртқы ортамен тікелей жанасатын сыртқы қабығы. 
Жалпы жабын теріден және одан дамитын мүшелер тері туындыларынан 
тұрады. Тері жабыны денені механикылық, физикалық және химиялық 
зақымданудан сақтайдыСезім мүшесі ретінде ол қорғаныс қызметіне де тікелей 
қатысады.Тері микроорганизмдер мен әр түрлі бөгде заттардың денеге енуіне 
жол бермейді. Демек, тері жабыны денедегі зат алмасу процестеріне үлкен 
белсенділікпен ат салысады. 

жүктеу/скачать 6.78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: