А 31Айсин М. Ж., Алиева Г. К. Жануарлар морфологиясы. Қостанай: А. Байтұрсынов атындағы ҚМУ, 2016. – 237 бет
жүктеу/скачать 6.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кеуде (көкірек) қуысы - thorax.
| Бақылау сұрақтары:
1 Қаңқа деген не және оның ағзадағы рөлі? 2 Адам мен әртүрлі жануарлар денесінде сүйектер саны? 3 Сагиттальды, сегментальды және фронтальды жазықтықтар деген не? 4 Қандай анатомиялық терминдерді білесіздер? 1.1 Үй жануарларының біліктік қаңқасын игеру Сабақтың мақсаты: 1. Қаңқада кеуде қуысы мен омыртқа жотасын, қабырға, төсқұрылысың және анатомиялық терминдерді оқып зерттеу. 2. Ең маңыздысы әртүрлі жануарларда кеуде қуысы құрылыстарының ерекшеліктерін оқып-зерттеу. 10 Қаңқаның кеуде бөлімі. Кеуде омыртқаларынан, қабырғалардан және төс сүйектен құралып, барлығы көкірек куысының негізін түзеді. Кеуде (көкірек) қуысы - thorax. Үй жануарларында: омыртқа, екі жақтың қабырғалары, төс (алдыңғы қуыс жағында орналасқан) кіреді. Әртүрлі үй жануарларының омыртқа саны да әртүрлі болып келеді: ірі қара малда -13, жылқыларда 17-18 және 19, шошқаларда 14,15,16,17, итте 13. Кеуде (көкірек) омыртқасы- vertebrae thorаcales- . Қабырғалар және төс сүйекпен байланысып, көкірек омыртқасын түзеді (сурет 2). Омыртқада төрт жақты ажыратады: 1. Краниальды немесе алдыңғы, омыртқаның басы орналасқан жері. 2. Каудальды немесе артқы, омыртқаның ойысы бар жер. 3. Дорсальды немесе жоғары, қылтықты өсінді орналасқан жер. 4. Вентральды немесе төмен, вентральды жота орналасқан жер. Көкірек омыртқасы денеден – corpus және омыртқа имектен – arcusdorsales тұрады. Олар бірге қосылып омыртқа ойысын - foramen vertebrales түзеді, мұнда жұлын орналасады. Омыртқа имектің үстінен қылтықты өсінді - processus spinosus өтеді. Омыртқа денесінің астында вентральды жотаны - cristo ventralis ажыратады. Омыртқаның екі жағында көлденең өсінділер - processus transversus орналасқан. Оларда қабырға ойысын - fovea costales ажыратады. Краниальды жағынан омыртқаның басы - caput vertebrae орналасқан. Краниальды буын өсінділері- processus articularis cranialis, краниальды қабырға ойысы - fovea costalis cranialis, краниальды омыртқа ойығы - incisura vertebralis cranialis. Омыртқаның каудальды жағында: омыртқа тесігі-fossa vertebralis, каудальды буын өсінділері - processus articularis caudalis, каудальды қабырға ойысы-fovea costalis caudalis, каудальды омыртқа ойығы - incisura vertebralis caudalis. Краниальды және каудальды омыртқа ойықтары көршілес жатқан омыртқамен бірге қосылып омыртқа арасындағы ортақ шұңқыр түзеді. Осы шұңқыр арқылы жұлын жүйкелері мен қан тамырлары өтеді. Омыртқаның барлық өсінділері, буынды өсіндіден басқасы, барлығы да тұтқаның рөлін атқарады. |