А. М. Саидов, Н. Д. Жангабылова, Б. Аманжол

118 
8 ҚАЗІРГІ ҚОҒАМДАҒЫ ҒЫЛЫМНЫҢ РӚЛІ 
 
8.1 Ғылымның қоғамдағы рӛлі 
Ғылым деген не? Ол адамзатқа не үшін керек? Әр адам ӛмірінде кем 
дегенде бір рет ӛзіне осындай сұрақтар қояды. А. Герцен былай деп 
жазды:"Ғылым - бұл күш, ол заттардың қарым-қатынасын, олардың заңдары 
мен ӛзара әрекеттесулерін ашады". Біз бүгін "ғылым"ұғымына не енгіземіз? 
Бұл әлемдік ӛркениеттің дамуына қалай әсер етеді? Қазіргі қоғамдағы 
ғылымның рӛлі қандай? Қазіргі адамға жаңа ғылыми жаңалықтар не береді? 
Кӛптеген сұрақтар бар және оларға жауап іздеу үнемі қазіргі ғылымның 
қалыптасуы мен дамуымен қатар жүрді. 
Ӛмірдің қазіргі кезеңінде барлық осы мәселелер жаңа айқындық пен 
ӛзектілікке ие. Бүгінде адамзат дамудың ақпараттық кезеңін бастан кешуде. 
Әмбебап компьютерлендіру іс жүзінде ӛмірдің барлық салаларында жаңа 
цифрлық технологияларды пайдалануға мүмкіндік берді. Тиісінше, оларды 
қолдану заманауи ғылым қамтамасыз етуі керек жаңа білімді, дағдыларды 
қажет етеді. 
Жеңіске жеткен ғылыми революция ғасыры ХХ ғасыр болды. Барлық 
дамыған елдерде ғылыми-техникалық прогресс дамыды. Ӛнімнің ғылымды 
қажетсінуі біртіндеп артты. Әр түрлі технологиялар ӛндіріс әдістерін 
ӛзгертті. ХХ ғасырдың ортасына қарай зауыттық ӛндіріс режимі басым 
болды. Бірақ оның екінші жартысында автоматтандыру кеңінен таралды. Ал 
ХХ ғасырдың аяғында жоғары технологиялар пайда болып, ақпараттық 
экономикаға кӛшу жалғасты. 
Осы үлкен ӛзгерістердің барлығы ғылым мен техниканың дамуына 
байланысты 
болды. 
Сонымен 
бірге, 
бұл 
ӛзгерістер, 
біріншіден, 
жұмысшылардан жаңа білім, сонымен қатар жаңа технологиялық процестерді 
түсінулері қажет болды. Екіншіден, ақыл-ой еңбегі қызметкерлерінің, 
ғылыми қызметкерлердің, яғни жұмысы терең ғылыми білімді қажет ететін 
адамдардың үлесі артты. Үшіншіден, ғылыми-техникалық прогресс қоғамның 
әл-ауқатының ӛсуіне және соның салдарынан кӛптеген ӛзекті мәселелерді 
шешуге әкелді. 
Адамзат ғылымның жаһандық мәселелерді шешуге және сәйкесінше 
ӛмір сапасын жақсартуға және жақсарту қабілеттілігіне сенеді. Бұл сенім 
мәдениет пен әлеуметтік ойдың кӛптеген салаларында кӛрініс тапты. 
Ғарышты игеру, атом энергетикасын құру, робототехника саласындағы 
алғашқы жетістіктер ғылыми-техникалық және әлеуметтік прогрестің сӛзсіз 
болуына сенім тудырды, экологиялық апаттар, аштық, аурулар және т. б. 
сияқты мәселелерді тез арада шешуге үміт тудырды. 
Ғылым мен техниканың қазіргі дамуы информатикамен тығыз 
байланысты. Бұл ғылым ғарыштық масштабта да, жасуша деңгейінде де 
мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Олар есептеулердің үлкен кӛлеміне 
байланысты немесе бір уақытта кӛптеген әрекеттерді орындау қажеттілігіне 

119 
байланысты 
заманауи 
компьютерлік 
технологияларды 
пайдаланбай 
шешілмей қалады. Бүгінгі таңда есептеу техникасы құрылыс, молекулалық 
биология, экология, экономиканың кӛптеген мәселелерін шешуде кеңінен 
қолданылады. 
Компьютерлер кӛлемінің тӛмендеуі олардың сапалық және сандық 
кӛрсеткіштерінің ӛсуімен бірге тез қарқынмен жүреді. Информатика 
саласындағы одан әрі миниатюралаудың салдары ӛте маңызды болады және 
компьютерлер жаңа және күрделі функцияларды орындай алады. Жасанды 
жадымен, сараптамалық жүйелерімен информатика логиканың дамуына, 
процестерді модельдеуге ӛз үлесін қосуға дайын. Бұл адамның ақыл-ой 
әрекетін сапалы және сандық күшейту туралы. 
Бүгінгі таңда қазіргі қоғамдағы ғылым адам ӛмірінің кӛптеген 
салаларында маңызды рӛл атқарады деп айта аламыз. Ғылымның даму 
деңгейі қоғам дамуының негізгі кӛрсеткіштерінің бірі, сондай-ақ кез-келген 
мемлекеттің экономикалық, мәдени, ӛркениетті дамуының кӛрсеткіші бола 
алатыны сӛзсіз. 

жүктеу/скачать 1.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: