Абдуллина г. К
жүктеу/скачать 1.97 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Акустико-гностикалық сенсорлы афазия
- Акустико-мнестикалық афазия
- Семантикалық афазия
| бас миы қыртысы самай бөлігінің зақымдануынан пайда болатын,
1. акустико-гностикалық ; 2. акустико-мнестикалық; бастың ми қыртысы ішкі бөлігінің зақымдануынан пайда болатын: 2. семантикалық; 3. афференттік моторлы афазия; бас ми кыртысының қимыл алды және маңдай арты бөліктерінің зақымдануынан пайда болатын: 4. эфференттік моторлы афазия және 5. динамикалық афазия. Акустико-гностикалық сенсорлы афазия. Сенсорлы афазияны ең алғашқы рет немістің психиатры К.Вернике сипаттады. Ол сенсорлы афазияның бас мидың сол жақ жарты шарының артқы жағындағы үшінші жоғарғы самай қыртысының зақымдануынан пайда болатынын көрсетті. Афазияның бұл түрінің ерекшелігі естіген сөзді қабылдау түсінігі бұзылады және түсінуінің бұзылу себебі ұзақ уақытқа дейін түсініксіз болып келді. Тек ХХ - шы ғасырдың 30 жылдарында бұрынғы кеңес психологтары акустикалық агнозия фонематикалық есіту қабілетінің бұзылу себебінен пайда болатынын анықтады. Акустико-гностикалық афазияда жазу тілі оқуына қарағанда қатты бұзылады,себебі ол фонематикалық есіту қабілетінің жағдайына тікелей байланысты болады. Акустико-мнестикалық афазия самай миының орталық және артқы тұсындағы бөліктерінің зақымдалуынан пайда болады. (А.Р.Лурия 1969, 1975; Л.А.Цветкова 1975). А.Р.Лурия есту қабілеті белгілерінің қатты тежелуінен есітіген сөзді жадында сақтауы төмендейді деп есептейді. Мұндай ақаулықтар сондай-ақ буындар мен сөздердің тізбектерін қайталағанда да байқалады. Семантикалық афазия бас миының жарты шарының артқы төбе аймағындағы сөйлеу тілі жөнінен үстемділік (доминантты) орталықтарының зақымдануынан пайда болады. Бас миының сол жақ жарты шарының артқы төбе бөлігі зақымдалған кезде сөйлеу тілінің синтагматикалық құрылысы жағы сақталады, сөздің дыбыстық құрамына керекті дыбысты іздестіруі ешқандай байқалмайды,естіген сөзді есіне сақтауы төмендейді немесе фонематикалық есіту қабілеті бұзылмайды. Семантикалық афазияда керекті сөзде немесе заттың атын өз бетімен іздестіріп табуда өзіне тән өзгешелігі бар амнестикалық қиыншылық байқалады, ауру адам лексикалық сөздердің 34 септелу және жіктелу үлгісін (парадигмасын) табуда қиналғанда заттың іс- әрекетін жәнесапасын сигматикалық әдіспен сипаттауға тырысады, демек сөзді басқа сөзбен алмастырмайды (вербальды парафазия), бір сөздің орнына бүтін сөйлемді айтады(«ия,әлгі жазатын нәрсе сол...» немесе «...әлгі кесетін нәрсе сол» және т.б.),ал бір жағынан афазияның бұл түрінде тілдің сөйлем құрылысын түсінбейтін өзіне тән ерекшелігі бар (импрессивті аграмматизм). Септелгенде, жіктелгенде өзгерген сөздердің және қосымшалардың жалғануы арқылы туған жаңа сөздердің сөйлем құрамына әртүрлі септеулік шылаулармен тіркесіп сабақтасқандағы грамматикалық өзара байланыстарын және мағыналарын түсінудегі ауытқуын «импрессивті аграмматизм» деп атайды. жүктеу/скачать 1.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|