Абдуллина г. К
жүктеу/скачать 1.97 Mb. Pdf көрінісі
|
| Менингиома - бұл ми мен омыртқаның қатерсіз ісігі, жүйке
құрылымдарын қоршайтын арахноидты қабықтан дамиды. Ол мидың барлық бастапқы ісіктерінің төрттен бірін құрайды. Оның қатерлі түрлері өте сирек кездеседі - әр түрлі дереккөздер бойынша барлық анықталған жағдайлардың 10-15%. Мидың гемангиомасы, орталық жүйке жүйесінің гемангиомасы немесе ангиомасы - қан тамырларының дамуындағы ақау. Сонымен қатар, мидағыдай, тамырлы типтегі неоплазмалардың бүйректе, бауырда, өкпеде, теріде, мұрында даму қабілеті бар. Интракраниальды гемангиомалар көбінесе қырық жастан асқан науқастарда анықталады. Гемангиоманың екі түрі бар - тұқым қуалайтын және спорадикалық. Тұқымқуалаушылық тип ата -аналардың бірінен алынған генетикалық деңгейдегі мутацияларға байланысты пайда болады. Спорадикалық тамырлы типті ісіктер тұқым қуалайтын факторларға тәуелді емес және кездейсоқ пайда болады. Қазіргі уақытта ғалымдар бұл аурудың қаупін арттыратын факторларды анықтаған жоқ. Бірақ сарапшылар сәулелік терапиядан өткен науқастар бұл аурудың пайда болуына бейім деп санайды. Эмбриондық кезеңдегі патология бас мидың диффузды зақымдануына әкеледі, ал туылған кездегі ми жарақаттары мен асфиксия өте шоғырланған бұзылыстарға себепші болады. Бас ми бөліктерінің зақымданулары жоғарға жүйке жүйесінің органикалық және функционалды қызметтеріне 38 де әсер етеді. М. Мастюкова (1981), алалияны нейроонтогенез тұрғысынан сипаттай келе, пренатальды және ерте постнатальды кезеңде кез келген зиянды фактордың әсерінен, бас миының қабығы әлі де қалыптасу деңгейінде болғанда, шоғырланған ақауды белгілеу өте қиын деген. Себебі зақым көбірек таралған немесе диффузды сипатта болған жағдайда балада ММД - минимальды ми дисфункциясы байқалады. С.А. Корсаков пен Н.И. Красногорскийдің зерттеулері бойынша, алалия орталық жүйке жүйесінің әлсіздігінен, ең алдымен гипотрофияға себепші болатын соматикалық аурулардың салдарынан болады. Ю.А. Флоренская алалияның патогенезінде рахит, ерте жаста тамақтану мен ұйқының бұзылуы, тыныс мүшелерінің жиі ауырулары орын алады деген. Бұл пікірмен барлық авторлар келісе бермейді. Кейбір авторлар (Р.Коэн, 1888; М.Зееман, 1961; Р.Лухзингер, А.Салей, 1977 және басқалары) алалияның этиологиясындағы тұқым қуалаушылық, отбасындағы жағымсыз факторларды атайды. Кейінгі жылдары алалияның пайда болуында минимальді ми клеткаларының зақымдануы (минимальді ми дисфункциясы) туралы айтылады. Көп жағдайда алалиясы бар бала анамнезінде бір емес, бірнеше патологиялық факторлардың кешені байқалады. Алалияның симптоматикасы мен механизмі Алалия –сөйлеу тілінің уақытша функциональды тежелуі ғана емес. М.Совак (1971) және басқа зерттеушілер, «алалия» түсінігін кеңейте отырып, оған сөйлеу тілінің жоқтығы, оның неврологиялық тұрғыдан сөздің жоқтығын мутизммен байланыссыз кешігіп қалыптасуын, деменция мен шизофрениядағы сөйлеу тілінің тоқырауы, олигофрениядағы есту қабілетінің жоқтығы сияқты барлық жағдайларын қосады. К.П.Беккер мен М.Совак (1981) биологиялық, әлеуметтік себептермен байланысты сөйлеу тілінің жетілмеуінің компоненттерін белгілейді. Бұрын естімеу, сөйлемеу деп аталатынның бәрі, зерттеушілердің ойынша, «моторлы-кинестетикалық» бұзылыстармен немесе жағымсыз әлеуметтік әсермен күрделенген спецификалық сипаттағы сөйлеу тілі дамуының тежелуінде байқалады. Бұзылыстың симптоматикасы көп болып, біркелкі нозологиясы жоқтығымен сипатталады. Симптомдары әртүрлі деңгейде (тотальдыдан ішінара мылқаулыққа дейін) белгісін табады. Сөйлеу тілі дамуының қарапайым тежелулеріне қарағанда, сөйлеу тілінің ауыр түрлерін сипаттай келе, М.Критчли (1974) оральды- фасциальды дискоординациялардың, ерін мен тілдің кеміс қимылдарының болуы, сөз белгілерін дұрыс қолданбай түсінбеуі туралы айтады. Балалар афазиясы баланың сөйлеу үшін белгілерді қолдануға мүмкіндігінің жоқтығымен (сөз асимволиясы) белгіленеді. М.Критчлидің айтуынша, Бүкіләлемдік неврология федерациясы (Италия, Варенна, 1966) сөйлеу тілінің жете дамымауын белгілейтін «афазия» терминінен бас тарту туралы айтқан. Алайда, оның орнына ұсынған «туа біткен алогия», «дисфазия» кеңінен таралмады. 39 Алалияда белгілі қатынастағы сөздік және сөзсіз симптомдар орын алады. Алалиядағы бұзылыстар симптоматикасында негізгі болатыны тіл бұзылыстары. Алалия - сөйлеу тілінің барлық құрамы: фонетикалық- фонематикалық жағы, лексикалық-грамматикалық құрылымы бұзылған жағдайдағы сөйлеу тілінің жүйелі бұзылысы. Сөзсіз бұзылыстар ішінде алалияның моторлы, сенсорлы, психопатологиялық симптомдарын бөліп атауға болады. Алалияның механизмі туралы мәселе қазіргі кезде өте күрделі және пікірталасты болып отыр. Алалияның механизмін түсіндіретін қазіргі кездегі концепциялар жүктеу/скачать 1.97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|