Қабылдаған: Арайлым Умбетова Пәні: Психология Орындаған
Кейде эмоциялар шешім қабылдауға кедергі келтіреді немесе негізсіз әрекетке әкеледі
жүктеу/скачать 132.67 Kb.
|
| 4.. Кейде эмоциялар шешім қабылдауға кедергі келтіреді немесе негізсіз әрекетке әкеледі.
Эмоциялар қоршаған ортамен өзара әрекеттесудің маңызды құралы болғанымен, олар жетілмеген және қате әрекеттерге әкелуі мүмкін. Бұл шамадан тыс эмоционалды болған кезде болады. Біздің санамыз бір уақытта көптеген элементтермен «ойнай алады», рационалды ойлауға орын жоқ, ал нәтижесі ойдағыдай болмауы мүмкін. Мысалы, сіз қорыққан кезде, жағдайға тым эмоционалды түрде жауап бересіз («қорқыныштың көзі үлкен») және эмоцияға беріліп қате шешім қабылдауыңыз мүмкін. Эмоциялар әсерінен біз жағдайды байсалды түрде бағалаудың орнына әрекет етуге асығамыз. Ақпарат миға түскен кезде ол бірінші рационалды санаға жауап беретін бөлікке енеді, содан соң эмоционалды миға өтеді. Егер соңғысы ақпарат қауіпті деп санаса, ол ойланбастан, рационалды санаға жүгінбестен әрекет ете алады. Мысалы, қараңғы орманда көздің бұрышынан біртүрлі фигураны көрсеңіз, қорқа бастайсыз. Ескірген эмоционалды реакциялардың әсерінен біз өзімізді негізсіз ұстаймыз. Эмоционалды ақыл қазіргі жағдайдың шарттары өзгерсе де, тәжірибеге сүйене отырып әрекет етеді. Мысалы, мектептегі құрдастары ұрып-соққан бала мықты адам болып өсуі мүмкін, бірақ бәрібір қоршаған ортасынан қауіптенетін болады. Эмоциялар өте маңызды, бірақ олар рационалды ойлауға кедергі жасай алады. Бұған жол бермеу үшін сіз эмоцияны тиімді басқаруды үйренуіңіз керек. Әлсіз эмоционалды интеллект бүкіл қоғамға жағымсыз салдарға әкелуі мүмкін. Мысалы, 1965–1990 ж.ж. жасөспірімдер арасындағы кісі өлтіру санының үш есеге өскен болатын.Бұның себебі эмоционалды сананың әлсіреуімен байланысты болуы мүмкін. Эмоционалды интеллекттің болмауы қылмыстың көбеюіне әкелуі мүмкін. Қылмыстық зерттеулерге қарасақ, кәмелетке толмаған қылмыскерлерге өз сезімдерін бақылау және басқа адамдардың эмоциясын оқу қиынға түседі, бұл жағдай сексуалдық маньяктарда да кездеседі. Ал героинге тәуелді адамдар - көбінесе есірткіні қабылдамай-ақ, ашуымен қиыншылықтары бар адамдар. Өзін-өзі тану, эмпатия немесе импульсті бақылау қабілеті жетіспейтін адамдар психикалық денсаулығы жағынан қауіп-қатерге душар болады және мектепте, ЖОО-нда немесе жұмыс орнында көп қиындықтарға тап болады. Адам миы кез-келген эмоцияға тап болған сәтте эмоцияны және оның қандай эмоция болатынын басқара алмайтындай етіп жасалған. Сіз не істей аласыз? Кем дегенде, оның қанша уақытқа созылатынына әсер етуіңіз мүмкін. Егер эмоциялар өте күшті болса және белгілі бір уақыттан ұзақ уақытқа созылса, олар біртіндеп ауыр экстремалды формаларға айналады: мазасыздық, депрессия және ашуланшақтықтың созылмалы күйі. Сондықтан сіздің жағдайыңыз толық үйреншікті жағдайға айналғанша, оны бақылауды үйрену өте маңызды. Ең жағымсыз, ұзаққа созылатын және ауыртпалық сезім - бұл алаңдаушылық. Ол неге пайда болады? Күшті триггерлер - бұл біздің басымыздағы бейнелер. Созылмалы мазасыздық мәселенің шешілуіне шынайы ықпал ететін шығармашылық көзқарастардан гөрі, стереотипті, қыңыр ойлар түрінде болады. Алайда, одан құтылу үшін жұмыс істей бастасаңыз, одан құтылуға болады. Ең бастысы - өзін-өзі тануды дамыту, яғни мазасыз эпизодтарды мүмкіндігінше ертерек бақылауға алу. Ең дұрысы, апаттың кішкене бөлігі енді алаңдаушылық бейнесін танытып жатқан кезде. Сондай-ақ, сіз осы ойлар сізге қандай жағдайда және қайдан келетінін анықтап, оларды болдырмауға және жоғалтуға тырысуыңыз керек. Соңында, релаксация әдістерін қолданыңыз. Кернеу мен мазасыздық - бұл басқа әдеттен арылуға болатын басқа бір әдет, ол - демалу. Эмоционалдық интеллектінің тағы бір теріс жағы , бұл – депрессия. Депрессия дегеніміз не? Шын мәнінде, бұл адамның өзіне енгізген ойы. Адам бұл үшін көп тырысады. Мынадай ойларды қолданады: «Мен ақымақпын», «Мен не істесем де, ештеңе дұрыс қолымнан келмейді». Физиологиясы мынадай: баяу дем алады, аз күледі, денесін бүкірейте береді. Нашар тамақтанады: майлы тағамды, полуфабрикат тағамдарды көп жейді. Өмірге деген пессимистік көзқарас адамдарды (әсіресе балалар) депрессияға өте бейім етеді. Өмірге деген пессимистік көзқарасты қалыптастыратын балалар, сәтсіздікке өз өмірін жатқызып, сәтсіздікке жауап ретінде депрессиялық көңіл-күйдің құрбанына айнала бастайды. жүктеу/скачать 132.67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|