Абомазотомия- күйіс қайыратын малды ұлтабарын жарып емдеу әдісі. Автогамия
Агрономиялық тәжірибе туралы жалпы түсінік және негізгі зерттеу әдістері
жүктеу/скачать 1.17 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Тәжірибедегі бақылаулар
| 2 Агрономиялық тәжірибе туралы жалпы түсінік және негізгі зерттеу әдістері
Тәжірибе (эксперимент) – әсер етуді жан жақты есепке алуға жағдай туғызатын жерде құбылыстың пайда болуын, оның шығуын, себептілігін анықтау. Агрономия тәжірибелеріндегі негізгі зерттеу объектісі – өсімдік және өсуіне, дамуына және дақылдың өнімділігіне әсер ететін факторлар. Тәжірибедегі бақылаулар – сандық және сапалық дамудың пайда болуын есепке алу, констатациялық жағдайына байланысты өсімдіктің өсуі және дамуы, оның ішінде фенологиялық бақылауды, өлшеуді, өсімдікті вегетациялық және басқа кезеңдерде өлшеуді айтуға болады. Агрономиялық зерттеуде негізгі әдістері болып келесі негізгі тәжірибелер: вегетациялық, зертханалық, лизиметриялық, өндірістік, танаптық, сонымен қатар өмірлік тәжірибеде үлкен роль атқарады. Вегетациялық –бақыланатын жағдайда жүргізілетін тәжірибе – вегетациялық үйшік, жылыжай, булы жай, қолдан жасалған климатты камера (фитотрон) және дақылдың өсуін, өнуін және өнімділігін анықтау мақсатында орнатылған тағы басқа заттар. Академик Д.Н.Приянишниковтің (1954) айтуы бойынша «вегетациялық зерттеу әдісінің мақсатына «үрдістің негізін ашу және жеке факторлардың маңызын түсіндіру, ең бастысы өсімдіктің, топырақ және тыңайтқыштың ролін ескеру». Сонымен вегетациялық зерттеудің негізгі объектісі болып өсімдік, топырақ және тыңайтқыш болып саналады. Вегетациялық әдіс жаңа сорттарды шығаруда селекциялық жұмыстарда, биотехнологияда биологиялық үрдістерде және ауылшаруашылығы саласының әртүрлі жүйелерінде пайдалану мүмкіншілігін анықтауда, өнеркәсіп және медицина – ғылыми бағыттарында биология және техниканы біріктіру мүмкіншіліктерін зерттеуде кеңінен қолданылады. Вегетациялық тәжірибелер ортасына байланысты үш негізгі түрге бөлінеді: сулы дақылдар – орта ретінде сулар пайдаланады, құмды-орта ретінде құмдар пайдаланады, топырақты дақылдар- орта ретінде топырақ пайдаланады. Сулы дақылдарды пайдаланғанда тәжірибелік өсімдіктер ыдыстарда өсіріледі, оның іші суға және қажетті мөлшерде керек заттар ерітіліп толтырылады. Құмдақ дақылдарды пайдаланған кезде, судың орнына таза кварцты құмдар алынады, олардың мөлшері 0,5-0,7 мм көп емес және органикалық қосындылардың лайынан тазартылған болады. Кептірілгенне кейін құмды 0,5 мм диаметрі бар сүзгіштен өткізеді, ал өсімдіктердің қоректенуін зерттейтін терең физиологиялық тәжірибелер үшін, топырақ қосымша тұз қышқылымен өңделеді, содан кейін қыздырылады. Құмды дақылдар сулы дақылдардан артықшылығы бар, себебі тәжірибе жүргізу жеңіл, өсімдіктің дамуы жақсы, бірақта сулы өсімдіктер құмды өсімдіктерге қарағанда өсімдіктің тамыр жүйесінің өсуі және дамуына бақылау жасауына мүмкіндік береді. Вегетациялық тәжірибелер 3,5-5 л көлемі бар шыны немесе метал ыдыстарында жүргізіледі, олар тәжірибе өсімдіктері бекітілген тесігі бар тығындармен немесе ағаштар жабылған. Вегетациялық ыдыстар әдетте сулы дақылдарда пайдаланылады, ал кейде құмды және топырақты дақылдарға да пайдаланылады, ақырғыларына тесігі бар қақпақтардың қажеті болмайды. Зертханалық- зерттеулер, зертханалық жағдайда жүргізіледі –зерттелетін объектіге факторлардың әсер етуін оқу үшін температура, жарық, ылғалды реттеп отыруға мүмкіндік беретін бөлмелерде, термостаттарда, бокстарда, климаттық камераларда жасалынады. Зертханалық әдіс жеке зерттеу әдісі ретінде келесі сұрақтарды шешу үшін қолданылады: физиологияда фотосинтездің физиологиялық процесін, көмірсулар ассимилияциясының, өсімдіктер тыныс алуының, судың сіңірілуін және булануын, өсімдіктердің қоректік элементтерге қажеттілігі, биохимиялық процесстерді және көптеген басқа заттардың құрамын анықтағанда-ақуыз, майлар, витаминдер, минералды заттар және т.б., селекцияда – өсімдіктердің сыртқы орта факторларына талабын зерттеу- қысқа, құрғақшылыққа, ауыруға және зиянкестерге төзімділігі, өсімдіктердің технологиялық сапасы. Агрономия ғылымының әрбір бөлімінің өзінің зертханалық зерттеу әдісі бар, химиялық, физико-химиялық, микробиологиялық және т.б. Зертханалық зерттеу әдістері тұқымның өсуі үшін оңтайлы жағдайларын, ол тұқымдардың өсіру жағдайына байланысты себу сапасына баға беру үшін тұқымшаруашылығында кеңінен қолданылады. жүктеу/скачать 1.17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|