Адамзат баласы дүниеге келген күннен бастап қай жерде болмасын өзіне жәрдем беретін, барлық нәрсені құдіретіне бағындырған бір күшті іздеуде
жүктеу/скачать 480.31 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 4. Інжілдер
3. Киелі РухХристиан дініндегі үштік сенімнің үшінші тірегі – Киелі рух. 381 жылы Стамбул мәжілісінде Киелі Рух та Әке мен Ұл сияқты тәңір деген нақты тоқтамға келді. Католиктер бойынша Киелі Рух әрі Әкеден, әрі Ұлдан шығады. Ал ортодоксальды христиандар Киелі Рухтың Ұл арқылы Әкеден шыққанына сенеді. Киелі Рух, Әкемен бір негізде, бірақ бөлек қасиет ретінде қабыл етіледі. Киелі Рух Әкенің бүкіл құдірет-күшіне және қалау-еркіне ие. Әке, Ұл және Киелі Рух бір ғана зат болғанымен де үш түрлі тұлға. Бәрі де мәңгілік. Киелі Рух Исаның шомылдыру рәсімінен өту кезінде Оның тәңірлігін жариялау үшін көгершін бейнесінде келіп қонған болатын. Киелі Рух Тәңір сияқты кез-келген жерде бола бермек. Бірақ ол өлтіруші күнәлардан ұзақ болған пенденің бойында жүреді. Киелі Рух адамға жақсы ойлар салады, жақсылыққа үндейді, тәубені, дұға-тілекті т.б. үйретеді. Символы – ақ көгершін. Киелі Рух шомылдыру рәсімінен кейін адам бойына кіреді. Әкеден шығып, Ұлдың бойына енген, Ұлдың бойынан шығып, адамзатқа берілген рух – ол Тәңір. Әке барлық істерді осы Киелі Рух арқылы жасайды және әрдайым сол арқылы құдіретін көрсетіп отырады. Киелі Рух қасиеттілерге, игі-жақсыларға пайғамбарлардың және елшілердің (Исаның) үндеулерін аян етіп отырады, Шіркеуді Құдайдың нығметтерімен және сыйымен толтырады. Шіркеуді қателіктерден қорғайды. Қысқасы, Әке Құдай – Жаратушы, Иса Мәсіх – құтқарушы, ал Киелі Рух – қасиетке бөлеуші. 4. Інжілдер«Інжіл» сөзі «сүйінші, ізгі хабар» деген мағынаны білдіреді. Інжілдер дегеніміз – Христиан дінінің қасиетті кітабының (Китәб-ул Муқаддас: Библия. Грекше Библиа: кітап) бір бөлімі болып табылатын Жаңа Өсиет. Өзге бөлімі Көне Өсиет деп аталады. Христиандар басқа дін өкілдерінің (Иудаизм) киелі кітабына өз кітаптарының ішінде бөлім ретінде орын берген бір ғана мысал. Алайда христиандардың қолындағы Көне Өсиет, грек тілінде жетпіске жақын аудармасы болса да ішіндегі кітап саны бірдей емес. Көне Өсиет 39 кітаптан тұрады. Жаңа Өсиет болса 27 кітапты қамтиды. Сондықтан христиан Киелі Кітабының барлығы 66 кітап. Жаңа Өсиетте төрт Інжіл, жиырма бір хат, Елшілердің істері және уахи жазылған. Олар III ғасырдан кейін грек тілінде жазылған 27 кітап. Жаңа Өсиеттің құрамына кіретін бұл кітаптар Исаның шәкірттерінен келген және аса сенімді деп есептеледі. Сондай-ақ Інжілдер Хз. Исаның еңбегі еместігін, қажеттілікке орай кейіннен жазылғанын, Исаның пікірлері еместігін айтушылар да табылды. Одан басқа, Інжілдерде Исаның айтқандарының бәрі жазылмаған, қайта Исаға тән емес кейбір пікір-ойлар орын алған деп есептейтін христиандар, тіпті христиан діндарлары да болды. Қазіргі кезде Інжілдерді Құран сияқты емес, хадис сияқты деп есептеу керектігін тілге тиек еткен христиан дін ғалымдары мен қаламгерлерін кездестіруге болады. Христиан Киелі Кітабының екі негізгі бөлімін шіркеу дұрыс (каноник) санамайтын мәтіндер бар. Бұлар апокриф (күмәнді, дұрыс емес) мәтіндер деп аталады. Апокриф мәтіндерге байланысты теологтар мен ағымдар арасында пікірталастар бар. Көне Өсиеттің грек тілінде «Жетпістер Аудармасындағы» кейбір жазулар иудейлердің Киелі Кітабына шамамен б.э. ІІ-ғасырда Явнеде (Jamnia) жиналған мәжілісте кіргізілмеген. Орта есеппен б.э.д. 300 б.э. 100 жылдар аралығын иудей өмірі және пікірлерімен бірге христиандықтың басталу жылдары жайында да мәлімет береді. Бұл жазулардың қайсыбірінің христиан Киелі Кітабына (Көне Өсиет бөліміне) алынатындығы жайлы алғаш шіркеу қызметкерлері арасында пікірталас болса да, бұлардың бір бөлімі Вулгатқа (Жердме тарапынан шамамен 404 жылы папа Дамасустың бұйрығымен христиан Киелі Кітабының латын тіліне аудармасы) алынып, дұрыс деп қабыл етілген. (Бұл жазылғандардың тізімі жоғарыда иудей Киелі Кітабы Танах танытылып жатқанда келтірілген). Протестант лидерлер бұлардың оқылуында пайда бар деумен қатар олармен доктрина қорғалады деген пікірді алға тартқан. Трент мәжілісінде (1548 жылы) бұлардың дұрыстығы қайтадан бекітілген. Жаңа Өсиет апокрифтерінің кейбірі екінші ғасырға қатысты жазбалар болып саналады, Иса және Жаңа Өсиет тұлғаларымен қатысты бұл жазулар Жаңа Өсиетке кіргізілмеген. Бұлар дұрыс болмаумен қатар, жалпы халық түсіне алатындай дәрежеде алғаш христиан өмірлері мен тұжырымдарына енуі тұрғысынан маңызды. Бұл жазулар төрт топ. 1) Інжілдер: Бұлардан «иврит бойынша» және «Томас інжілі» сияқты бір бөлімі, алғаш ауызекі дәстүрді қамтиды. Басқалары Исаның балалық шағы және өміріне қатысты тереңірек іздену мақсатымен жазылған. Бұларға «Томастың балалық Інжілі», «Никодемус Інжілі», «Протоевангелиум», «Ағаш ұстасы Юсуфтың тарихы» мысал ретінде беріледі. 2) Петр, Павел, Жоқан сияқты алдыңғы қатардағылардың жасағандарын түсіндіретін «Пайғамбарлардың істері». 3) Хаттар Иса мен Абгардың хабарласуы, Павелдің жоғалған хаты, Лентулустың хаты секілді. 4) Уахилар: Петрдікі сияқты. жүктеу/скачать 480.31 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|