«Адамзаттың алтын бесігі – Қазығұрт» (Экскурсиялық мәтін)

Жергілікті тұрғындардың айтуы бойынша, жартас жүрегінде қорқынышы бар адамдарды өткізбеуі мүмкін. Және қуыстан өткен кезде ең алғаш оң иықтан бастау керек. Бұл аралықтан тек 13 жастан асқан жандарға ғана өтуге рұқсат етіледі. Көпшіліктің айтуы бойынша, Қазығұрт тауына жасаған сапарда ең ерекше әсерді осы жартас қуысында тұрып сезінесің. Сәл арыда - тағы бір жартас бар. Ол ана құрсағын бейнелейді. Ол жерден 13 жасқа толмаған балаларға өтуге рұқсат етілген. Егер бала қорықпай, сынақтан өтсе, оны сау және бақытты өмір күтеді деп саналады.

Қазығұрт ауданының мақтанышы – Қазығұрт тауы өзінің аңызға толы кереметімен тек қазақтың ғана емес, шығыс халықтарының, тіпті адамзаттың алтын бесігі деуге тұрарлық. Жер бетін топан су қаптағанда Нұх пайғамбар кемесін әр елдер өздерінің қасиетті тауларына, ал қазақтар Қазығұрт тауында қайырлатады. Қазығұрт асуынан динозавр сүйегінің табылуы – өзге де жаратылыстарды зерттеген ғалымдардың пікіріне сүйенсек, Қазығұрт, Қаратау, Қаржан, Өгем таулары аралығы тіршілік ерте пайда болып, адамзат баласы осы маңда тіршілік еткенін мақтанышпен айтуға болады. Қазығұрттың басындағы кемеден бөлек, бұл тарихи өлкеде келушілердің назарын аударар көптеген архитектуралық мәдени ескерткіштер бар. Қасиетті таудың биік шыңы да, бөктері мен баурайы да ежелгі тарихтан сыр шертеді.

Бүгінгі күнде аңызға айналған тауды, оның ең биік нүктесі «Кеме қалған» шыңын бағындырған туристер саны аз емес. Тауға көтерушілер саны жыл санап артып келуде. Әсіресе көктем мен жаз айларында туристер мен жергілікті халық саны көп болады. Себебі тура осы мезгілде таудың биігінен қарағанда айнала ерекше түске еніп жасыл кілемдей көздің жауын алады. Таудың келген әрбір адам бұл көріністен ерекше сезімке бөленіп, таудан ләззат алып, тынығып алары сөзсіз.

Қазығұрт тауы туристік ресурстарға өте бай, солардың бірі спелеотуризм ресурстары. Қазығұрт тауы географиялық орналасу орны, климаты, туристік ресурстардың көптігімен ерекшеленеді. Соның бірі спелеотуризмнің негізі – Үңгір әулие немесе Қазығұрт үңгірлері. Қазығұрт тауының Алмалық деп аталатын солтүстік шығыс өркешінде Үңгір әулиесі бар. Бұл киелі үңгір бөлме-бөлме болып кете береді. Оның ақыр соңы кәрі Сайраммен жалғасатын жер асты жолымен ұласады. Мұндағы үңгірлердің саны да, құпиясы да, тарихы да көп. Сонымен қатар, бұл үңгірлер жайлы «Тіршілік бастауы –Қазығұрт», «Наурыз –Қазығұрттан басталады», «Қазығұрттың басында кеме қалған, ол әулие болмаса неге қалған» деген аңыз-әңгіме, шежірелер бар. Сондай-ақ, киелі үңгірлердің көптілігімен қатар, түрлі емдік қасиетімен де белгілі.