Ахмет Байтұрсынұлы. Тіл – құрал
жүктеу/скачать 2.67 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ،ﻪﻘﺳاب ،ساب ... ،وتيا ...
| س
) менен « ت » -ны жазамыз. Жуан сөзге кіріскен дыбыс жуан болып айтылады. ( س ) менен « ت »-ның һәмән жіңішке айтылмай, жуан да болып айтылуын көрсетеді. Бір дыбыс жуан да, жіңішке де айтылатын болса, оның екі түрлі айтылғанына екі хәріп алмаймыз. Ондай дыбыстардың жуан, жіңішке айтылу ықтияры дауысты дыбыстарда болады. Ол жалғыз біздің тілімізде емес, басқа тілде де солай. Өзіңіз ойлап қараңызшы! Осы күнде жазып жүрміз: ،ﻪﻘﺳاب ،ساب ... ،وتيا ... Бастапқы төрт сөзде «с» дыбысы екі түрлі жазылғанменен, айтылуы екі түрлі емес, жалғыз-ақ түрлі. Екінші төр сөзде «т» дыбысы екі түрлі жазылғанменен, айтылуы екі түрлі емес, жалғыз-ақ түрлі. Екі түрлі жазуымыздың пәлендей мәнісі бар деп айтып беріңіз! « » менен « »-ны қазақ сөзінен шығармалық. 324 Қазақта сөз екі түрлі: бір түрлі – жуан, екінші түрі – жіңішке. Жуан сөздің ішіндегі дыбыстарының бәрі жуан болады, жіңішке болады. Жалғыз-ақ түрлі айтылатын дыбыстар екі түрлі сөздің бір-ақ түріне кіріседі. Һәмән жуан айтылатын дыбыстар екі түрлі сөздің бір-ақ түріне кіріседі. Һәмән жуан айтылатын « ق » менен « غ » жіңішке сөзге һеш уақытта кіріспейді, һәмән жіңішке айтылатын « ﻛ » һәм « گ » жуан сөзге кіріспейді. « س » менен ( ت )-ның жуан сөздерге де, жіңішке сөздерге де кіріскені жуандық, жіңішкелік екі түріне де тұтынуға жарайтындығын көрсетеді. Онан әрі айтасыз: «қағидасыз қойылған «ء» дәйекші белгіден не мағана шығады» - деп. Сіз не қағидамен « ا »-ның үстіне «ء» қойып отырсыз, мен де сол қағидаменен қоямын. Сіз қоясыз жалғыз « жүктеу/скачать 2.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|