Матрица
Matrix
Основной компонент (составляющая) композиционного материала, выполняющая роль дисперсной среды, которое обеспечивает монолитность его в целом. Матрица образует физико-химическую или механическую связь с поверхностью наполнителя, перераспределяя за счет этого механическую нагрузку, тепловой поток или другие виды внешнего воздействия на весь обьем изделия.
Матрица
Matrix
Жалпы оның монолиттігін қамтамасыз ететін, дисперсті орта ролін атқарушы композициялық материалдың (құраушысы) негізгі компоненті. Матрица толтырғыштың бетімен физика-химиялық немесе механикалық байланыс құра отырып, мұнымен ол механикалық жүктемені, жылу ағыны мен бұйымның бүкіл көлеміне сыртқы әсер етуші басқа түрлерін үлестіреді.
|
Междоу́злие
Interstitial site
Пространство между атомами в кристаллической решетке.
|
Түйінаралық
Interstitial site
Кристалдық тордағы атомдар арасындағы кеңістік.
|
Мембраны трековые
Nuclear filter
Микропористый фильтр, образующийся при облучении полимерной плёнки ускорен-ными тяжёлыми ионами с последующим вытравливанием разрушенных участков.
|
Тректі мембраналар
Nuclear filter
Кейіннен бұзылған учаскілері өңделетін, полимерлі пленканы жылдам ауыр иондармен сәулелендіру кезінде пайда болатын микрокеуекті сүзгі.
|
Мени́ск
Meniscus (от греч. Meniskos – полумесяц)
В молекулярной физике – искривленная граница раздела двух фаз (жидкости и пара или двух разнородных жидкостей) вблизи области их соприкосновения с твердым телом (например, у стенок сосуда).
|
Мениск
Meniscus (гр. Meniskos – жарты ай)
Молекулалық физикада - екі фазаның қатты денемен жанасу облысының маңайындағы қисайған шекарасы. Оптикада - екі сфералық бетпен шектелген ойыс-дөңес линза.
|
мениск плазменный / plasma meniscus — граница плазмы.
|
плазмалық мениск / plasma meniscus – плазманың шекарасы.
|
Место рабочее
Working place
Место постоянного или временного пребывания персонала для выполнения производственных функций в условиях воздействия ионизирующего излучения в течение более половины рабочего времени или двух часов непрерывно.
|
Место рабочее
Working place
Жұмыс уақытының жарты күні немесе үздіксіз екі сағат аралығында, иондаушы сәулеленудің өзара әрекет шарттарында өндірістік қызметтерді атқару үшін қызметкерлердің тұрақты немесе уақытша орны.
|
Металли́ды
Metallide
Соединение металла с другим металлом.
См.также соединения металлические.
|
Металлидтер
Metallide
Металдардың басқа металдармен қосылысы.
Сон. қ. қараңыз металлдық қосылыстар.
|
Металлиза́ция
Metallizing, metal coating, sputtering
Покрытие или насыщение поверхности изделия или полуфабриката металлами и сплавами для придания ему физико-химических и механических свойств, отличных от свойств металлизируемого (исходного) материала. По принципу взаимодействия металлизируемой поверх-ности (подложки) с наносимым металлом различают металлизацию, при которой сцепление покрытия с подложкой осуществляется силами адгезии, и металлизацию, при которой сцепление обеспечивается силами металлической связи.
|
Металдау
Metallizing, metal coating, sputtering
Бұйымға немесе жартылай фабрикатқа металданушы (бастапқы) материалдікінен өзгеше физика-химиялық және механикалық қасиеттер беру үшін оның бетін металмен және қорытпамен қаптау немесе қанықтыру. Жағылатын металмен металданатын беттің әрекеттесу принципі бойынша металдауды екі түрге бөледі, біріншісінде беттің қаптамамен жабысуы адгезия күшімен жүзеге асырылса, екіншісі металдық байланыстың күшімен жүзеге асырылады.
|
металлизация диффузионная / diffusion metal coating — насыщение поверхности материалов в режиме диффузии лигирующими атомами с целью улучшить их механические, химические и др. свойства.
|
диффузиялық металдау / diffusion metal coating – материал беттерін, олардың механикалық, химиялық және т.б. қасиеттерін жақсарту мақсатында, лигирлеуші атомдармен диффузиялау режимінде қанықтару.
|
металлизация иммерсионная / immersion plating — нанесение металлического покрытия на металл, погруженный в жидкий раствор, без помощи внешнего электрического поля.
|
иммерсиялы металдау / immersion plating – сыртқы электр өрісінің көмегінсіз сұйық ерітіндіге батырылған металға металл қаптамасын жағу.
|
металлизация ионная /ion plating — общий термин, применяемый к процессу нанесения тонкого пленочного покрытия, при котором поверхность подложки и/или наносимое покрытие подвергается воздействию потока высокоэнергетических частиц (обычно газовых ионов), достаточному для того, чтобы вызвать изменения в приповерхностной области или свойствах покрытия.
|
иондық металдау /ion plating — жұқа қабықтық қаптаманы жағу процесіне қолданылатын жалпы термин, мұнда төсеніш беті және/немесе жағылатын қаптама, бет аумағындағы облыста немесе қаптама қасиеттерінде өзгерістер тудыруға жеткілікті, жоғары энергиялық бөлшектер ағынының (негізінен газ иондарының) әсеріне ұшырайды.
|
металлизация паровая /vapor plating — нанесение металла или компаунда на нагретую поверхность восстановлением или разложением энергозависимого состава при температуре ниже точек плавления наносимого и основного материала. Восстановление обычно выполняется газообразным агентом восстановления типа водорода. Процесс разложения может происходить под воздействием теплового разложения или реакции с основным материалом.
|
булы металдау / vapor plating – жағылатын және негізгі материалдың балқу температурасы нүктесінен төмен температурада, энергияға тәуелді құрамын қалпына келтіре немесе ыдырата отырып, қыздырылған бетке металды немесе компаудты жағу. Қалпына келтіру әдетте сутегі секілді газтәрізді агенттің қалпына келуімен жүзеге асады. Ыдырау процесі жылулық ыдыраудың немесе негізгі материалмен реакциясының әсерінен жүре алады.
|
металлизация распылением / sputtering plating — бомбардировка твердой поверхности потоком энергетических частиц (ионов), приводящая к распылению атомов. Этот метод может использоваться как источник для нанесения металла.
|
тозаңдата отырып металдау / sputtering plating – атомдардың тозаңдалуына әкелетін энергиялық бөлшектер(иондар) ағынымен қатты бетті атқылау. Бұл әдіс металға жағу көзі ретінде қолдануға болады.
|
металлизация электролизная / electroless plating — (1) процесс, в котором металлические ионы в разбавленном водном растворе осаждаются на детали посредством автокаталитического химического восстановления; (2) отложение проводящего материала из автокат-алитического раствора металлизации без приложения электрического тока.
|
электролиздік металдау / electroless plating – (1) сұйытылған сулы ерітіндідегі металл иондарды бұйымдарға автокатализдік химиялық қалпына келтіру арқылы тұндыру процесі; (2) электр тогынсыз түсірмей-ақ өткізгіш материалдағы автокатализді металдау ерітіндісінің тұнбалары.
|
Металлография
Metallography
Изучение структуры металлов и сплавов различными методами, в частности оптической и электронной микроскопией.
|
Металлография
Metallography
Металдар мен құймалар құрылымын түрлі тәсілдермен, соның ішінде оптикалық және электронды микроскопия тәсілімен үйрену.
|
металлография количественная ⁄ quatitative metallography – определение отдельных характеристик микроструктуры путем количественных измерений‚ производимых с помощью металлографических изображений. Измеряемые величины включают обьемную концентрацию фаз‚ размер зерен или частиц‚ длину свободного пробега между подобными частицами или вторичными фазами‚ отношение площади поверхности к обьему микровключений или зерен.
|
металлография количественная ⁄ quatitative metallography – металлографикалық кескіндердің көмегімен жүргізілетін сандық өлшеулер жолымен микроқұрылымның жеке сипаттамаларының анықтау. Көлемнің өлшемдерін фазалардың көлемді концентрациясы, дәндердің немесе бөлшектердің өлшемі, ұқсас бөлшектер немесе туынды фазалар арасындағы еркін жүрудің ұзындығы, бет ауданының микроқосулар немесе дәндердің көлеміне қатынасын құрайды.
|
Металлурги́я пла́зменная
Metallurgy (от греч. metallurgeo — добываю руду, обрабатываю металлы, metallon — рудник, металл и ergon — работа)
Раздел металлургии, связанный с использованием плазмы для осуществления технологических процессов (добыча и первичная переработка сырья, плавка и рафинирование металлов, резка и размерная обработка заготовок и т.д.).
|
Плазмалық металлургия
Metallurgy (гр. metallurgeo — кен өндіремін, металлдарды оңдеймін, metallon — кен, металл және ergon — жұмыс)
Технологиялық процестерді (шикізатты өндіру және алғышқы өңдеу, металлдарды балқыту және рафинадтау, дайындамаларды кесу және өлшемдік өңдеу және т.б.) жүзеге асыру үшін плазманы қолданумен байланысты металлургияның бір саласы.
|
Металлы актиноидные
Actinide metals
Группа радиоактивных элементов атомных номеров с 89 до 103 Периодической системы элементов‚ а именно актиний, торий, протактиний, уран, нептуний, плутоний, америций, кюрий, берклий, калифорний, эйнштейний, фермий, менделефий, нобелий и лоуренсий.
|
Актиноидты металдар
Actinide metals
Элементтердің периодикалық жүйесінің 89-дан 103-ке дейінгі атомдық номірлері бар радиобелсенді элементтер тобы, ал нақтысында: актиний, торий, протактиний, уран, нептуний, плутоний, америций, кюрий, берклий, калифорний, эйнштейний, фермий, менделефий, нобелий и лоуренсий.
|
Метастаби́льность
Metastability
Состояние неустойчивого равновесия, в котором физическая макроскопическая система (фаза) может находиться длительное время, не переходя в более устойчивое при данных условиях состояние.
|
Метатұрақтылық
Metastability
Физикалық макроскопиялық жүйенің (фазаның) берілген шарттарында орнықтырақ күйге өтпей ұзақ уақыт бола алатын орнықсыз тепе-теңдік күйі. Ұзақ өмір сүру уақытымен сипатталатын кванттық жүйенің қозған күйі.
|
Ме́тод (определения структуры, состава, физических свойств)
Method; procedure, technique (от греч. Methodos — путь познания, теория, учение)
Совокупность приемов и операций теоретического или практического познания (освоения) реального мира (явлений, процессов, веществ и т.п.), подчиненных решению конкретных задач. В качестве метода могут выступать система операций при работе на определенном оборудовании, приемы научного исследования и изложения материала, приемы отбора, обобщения и оценки материала с тех или иных позиций и т.д.
|
Әдіс (құрылымды, құрамды, физикалық қасиеттерді анықтауға арналған)
Method; procedure, technique (гр. Methodos — таным жолы, теория, оқу)
Нақты мәселелерді шешуге арналған шынайы әлемнің (құбылыстардың, процесстердің, заттардың және т.с.с.) теориялық және практикалық таным операциялары мен тәсілдерінің жиынтығы. Әдіс ретінде белгілі бір қондырғыда жұмыс жасау кезіндегі операция жүйелері, материалды ғылыми зерттеу мен оны баяндау, таңдау тәсілдері, материалды жалпылау мен жан-жақты бағалау және т.с.с. түрінде болуы мүмкін.
|
метод акустической эмиссии / acoustic emission method — метод анализа процессов деформации или разрушения твердого тела, основанный на регистрации сопутствующих этим процессам акустических эффектов.
|
акустикалық эмиссияның әдісі / acoustic emission method – қатты дененің деформациялану немесе бұзылу процесін талдау әдісі. Ол осы процестермен қатар жүретін акустикалық эффектілерге негізделген.
|
метод аналогий / analog method — метод исследования какого-либо процесса, путём замены его процессом, описываемым таким же дифференциальным уравнением, как и изучаемый процесс.
|
ұқсастық әдісі / analog method – зерттелетін процесті, дәл осы процесті сипаттайтын дифференциалдық теңдеумен өрнектелетін процеспен ауыстыру арқылы қандай да бір процесті зерттеу әдісі.
|
метод вариационный / variational method, variational procedure, variational technique — метод приближенного решения уравнения Шрёдингера для квантовой системы (атома, молекулы, кристалла). По своей идее близок к математическому методу оценки некоторой величины из условия максимума или минимума определенной функции (например, методу наименьших квадратов).
|
вариациялық әдіс/ variational method, variational procedure, variational technique – кванттық жүйе(атом, молекула, кристалл) үшін Шредингер теңдеуін жуықтап шешу әдісі. Мағынасы бойынша белгілі бір функцияның максимумы немесе минимумы шарттарының кейбір шамаларын бағалаудың математикалық әдісіне жақын.
|
метод векторных диаграмм / vector diagram method — метод сложения нескольких гармонических колебаний путём представления их посредством векторов.
|
векторлық диаграммалар әдісі / vector diagram method – бірнеше үйлесімді (гармониялық) тербелістерді векторлар арқылы бейнелей отырып қосу әдісі.
|
метод дифракции медленных электронов / slow electron diffraction method — метод анализа структуры поверхности кристалла по картине рассеяния монохроматического пучка электронов малой (20-200 эВ) энергии.
|
баяу электрондардың дифракциясы әдісі / slow electron diffraction method – аз энергиялы (20-200 эВ) монохромат электрондар шоғырларының шашырау бейнесі бойынша кристалл бетінің құрылымын талдау әдісі.
|
метод затемнённого поля / blackout field method — метод наблюдения частиц, когда направление наблюдения перпендикулярно к направлению освещения.
|
қараңғыланған өріс әдісі / blackout field method – бақылау бағыты жарықтандыру бағытына перпендикуляр болған кездегі бөлшектерді бақылау әдісі.
|
метод интерференционного контраста /interference contrast method — метод получения изображений микроскопических объектов, основанный на интерференции световых волн, прошедших и не прошедших через объект..
|
интерференциялық контраст әдісі /interference contrast method – объект арқылы өткен және өтпеген жарық толқындарының интерференциясына негізделген микроскопиялық объектілердің бейнесін алу әдісі.
|
метод меченых атомов / (radio)tracer method, radioisotopic tracer technique — метод исследования, при котором атомы вещества, участвующего в каком-либо процессе, заменяются их радиоактивными изотопами.
|
белгіленген атомдар әдісі / (radio)tracer method, radioisotopic tracer technique – қандай да бір процеске қатысатын заттың атомдары олардың радиоактивті изотоптарымен алмастырылатын зерттеу әдісі.
|
метод молекулярной динамики / molecular dynamics method —метод расчёта скоростей координат взаимодействующих атомов и молекул, в частности, для расчёта струк-туры кристаллической решётки, параметр-ов радиационных дефектов, кинетики диф-фузионного переноса атомов и т.д. Суть метода заключается в следующем. Рассмат-ривается большой ансамбль частиц, имити-рующих атомы или молекулы. Считается, что частицы взаимодействуют друг с друг-ом и, кроме того, могут подвергаться внеш-нему воздействию. В подавляющем большинстве случаев они считаются матер-иальными точками. Для всех частиц запи-сываются уравнения движения и получен-ная система уравнений решается числен-но. Однако смоделировать макроскопическое тело, сопоставляя каждому его атому матер-иальную точку, в настоящее время почти невозможно из-за вычислительных труд-ностей. Поэтому при решении задач дефор-мирования макроскопических тел матери-альными точками имитируют не отдельные атомы или молекулы, а более крупные обра-зования, включающие в себя сотни и тысячи атомов. В этом случае метод при-нято называть методом динамики частиц, хотя с математической точки зрения он не отличается от метода молекулярной динамики.
|
молекулалық динамика әдісі / molecular dynamics method – өзара әрекеттесуші атом мен молекула координаталары жылдамдықтарын, атап айтқанда кристалл торларының құрылымын, радиациялық ақаулар параметрлерін, атомдардың диффузиялық тасымалдану кинетикасын және т.с.с. есептеу әдісі. Әдістің мәнісі келесіде. Атомдарды немесе молекулалардың ролін атқаратын бөлшектердің үлкен ансамблі қарастырылады. Бөлшектер бір-бірімен әрекеттеседі және сыртқы әсерге ұшырайды деп есептеледі. Көбінесе бұлар материалдық нүктелер деп есептеледі. Барлық бөлшектер үшін қозғалыс теңдеуі жазылады және алынған жүйе сандық шешіледі. Бірақ қазіргі таңда дененің әрбір атомын материалдық нүкте деп қарастыра отырып, макроскопиялық денені модельдеу есептеулер жүргізудің қиындығынан мүмкін емес. Сондықтан, макроскопиялық денелердің деформациялану мәселелерін шешуде материалдық нүктелер ретінде жеке атомдар немесе молекулалар емес, жүздеген және мыңдаған атомдардан тұратын ірі түзілістер алынады. Бұл жағдайда бұл әдісті, математикалық көзқарас жағынан молекулалық динамика әдісінен айырмашылығы жоқ болса да, бөлшектер динамикасының әдісі деп атау келісілген.
|
метод молекулярных пучков / molecular beam study (method) — метод исследования взаимодействия атомов, молекул, радикалов и т.д. с веществом, в частности, в условиях их однократных (единичных) столкновений (упругих, неупругих и сопровождающихся химической реакцией), а также для исследования свойств изолированных атомов и молекул, взаимодействия газовых потоков с поверхностью твердого тела, эпитаксиального наращивания тонких пленок и т.п. Основан на использовании молекулярных пучков – направленных потоков атомов, молекул, радикалов, нейтральных частиц, движущихся в высоком вакууме практически без взаимодействия между собой.
|
молекулалық шоғырлар әдісі / molecular beam study (method) – атомдардың, молекулалардың, радикалдардың және т.б. заттармен әрекеттесуін, атап айтқанда олардың бір рет соқтығысуы (серпімді, серпімсіз және химиялық реакциямен қатар жұретін) шартында, сонымен қатар оқшауланған атомдар мен молекулалардың қасиеттерін, газ ағындарының қатты дене бетімен өзара әрекеттесуін, жұқа пленкаларды эпитаксиялы өсіруді және т.с.с. зерттеуге арналған әдістер. Молекулалық шоғырларды - жоғары вакуумда өзара әрекеттеспей қозғалатын атомдар, молекулалар, радикалдар, бейтарап бөлшектердің бағытталған ағындарын қолдануға негізделген.
|
метод нанесения покрытий CVD / CVD coating deposition method) — метод, при котором газовая смесь вводится в реакционное пространство, образует за счет химической реакции при повышенной температуре твердое вещество и осаждается под каталическим действием поверхности подложки на материал подложки. Для этого метода существует несколько вариантов, среди прочих различают термические CVD-процессы и активированные плазмой CVD-процессы (PA-CVD). Важнейшими типами реакций для первого упомянутого метода являются хемосинтез, пиролиз и диспропорционирование. Для процесса PA-CVD химические реакции активируются плазмой. Наряду с обозначением PACVD в английской литературе существует термин PE-CVD (PECVD, plasma enhanced CVD, т.е. усиленный плазмой CVD).
|
CVD қаптамасын жағу әдісі / CVD coating deposition method) – реакциялық кеңістікке газ қоспасы ендірілетін әдіс, жоғары температура кезіндегі химиялық реакцияның есебінен қатты зат түзіледі және төсеніш материалына төсеніш бетінің катализдік әсерінен тұнады. Бұл әдіске бірнеше нұсқа бар, оның ішінде термиялық CVD-процестерін және плазмамен белсендірілген CVD процестерін (PA-CVD) ажыратады. Бірінші аталған әдіс үшін маңызды реакциялар типіне хемосинтез, пиролиз және диспропорциялану жатады. PA-CVD процесі үшін химиялық реакциялар плазмамен белсендіріледі. PA-CVD белгісімен қатар ағылшын әдебиеттерінде PE-CVD (PE-CVD; plasma enchanced CVD, яғни CVD плазмасымен күшейтілген) термині бар.
|
метод совпадений / coincidence technique — экспериментальный метод ядерной физики, состоящий в выделений определённой группы одновременно происходящих событий.
|
сәйкестік әдісі / coincidence technique – бір уақытта жүзеге асып жатқан оқиғалардың белгілі бір тобын ерекшелеуден тұратын ядролық физиканың эксперименталдық әдісі.
|
метод фазового контраста / phase contrast method — метод получения изображений микроскопических объектов, основанный на регистрации различий в сдвиге фаз разных участков световой волны при её прохождении через эти объекты.
|
фазалық контраст әдісі / phase contrast method – объекті бойымен жарық толқындарының өтуі кезінде оның әр түрлі учаскілеріндегі фазалардың ығысу ерекше-ліктерін тіркеуге негізделген микроскоп-иялық объектілер бейнесін алу әдісі.
|
метод фотодесорбции/ photodesorbtion method — метод исследования характера связей системы «сорбат – сорбент» путём воздействия на неё фотонами различных энергий.
|
фотодесорбция әдісі / photodesorbtion method — әртүрлі энергиялы фотондармен әсер ету арқылы «сорбат – сорбент» жүйесінің байланысы сипатын зерттеу әдісі.
|
метод фотоэлектронной эмиссии / photoelectric [photoelectron] emission method — метод изучения строения вещества, основанный на измерении энергетических спектров электронов, вылетающих при фотоэлектронной эмиссии. По спектру электронов можно определить энергии связи электронов и их уровни энергии в исследуемом веществе. В методе фотоэлектронной эмиссии применяются монохроматическое рентгеновское или ультрафиолетовое излучения с энергией фотонов от десятков тысяч до десятков электрон-вольт. Спектр фотоэлектронов исследуют при помощи электронных спектрометров высокого разрешения. Для молекул энергии связи электронов во внутренних оболочках образующих их атомов зависят от типа химической связи (химические сдвиги), поэтому фотоэлектронная эмиссия успешно применяется в аналитической химии для определения состава вещества и в физической химии для исследования химической связи.
|
фотоэлектронды эмиссия әдісі / photoelectric [photoelectron] emission method – фотоэлектронды эмиссия кезінде ұшып шығатын электрондардың энергетикалық спектрлерін өлшеуге негізделген заттардың құрылысын зерттеу әдісі. Электрондардың спектрлері бойынша электрондардың байланыс энергиясын және зерттелетін заттағы олардың энергиялық деңгейлерін анықтауға болады. Фотоэлектронды эмиссия әдісінде фотон энергиялары он мыңнан онға дейінгі электрон-вольт болатын монохроматтық рентген немесе ультракүлгін сәулелері қолданылады. Фото-электрондардың спектрлерін жоғары дәлдіктегі электронды спектрометрлердің көмегімен зерттейді. Молекулалар үшін оларды түзейтін атомдардың ішкі қабаттарындағы электрондардың байланыс энергиясы химиялық байланыстың типіне тәуелді, сондықтан фотоэлектронды эмиссия аналитикалық химияда заттың құрамын анықтауда және физикалық химияда химиялық байланысты зерттеуде қолданылады.
|
методы радиоиндикаторные / radio indicator analysis methods — методы качественного и количественного химического анализа с использованием радионуклидов.
|
радиоиндикаторлық әдістер / radio indicator analysis methods – химиялық анализдің радионуклидтерді қолданып сандық және сапалық анализдеу әдістері.
|
методы ускорения коллективные / collective acceleration methods —
Методы ускорения заряженных частиц, а также их удержания в процессе ускорения, в которых используются собственные электромагнитные поля, возникающие в результате взаимодействия одной группы зарядов с другой либо в результате взаимодействия группы зарядов с электромагнитной волной или плазмой ( в отличие от обычных методов ускорения, в которых создаваемые внешние поля, электрические или магнитные, имеют конфигурацию, обеспечивающую как ускорение, так и удержание в процессе ускорения заряженных частиц).
|
ұжымдық (коллективті) үдету әдістері / collective acceleration methods – бір топ зарядтың екіншісімен әрекеттесуі нәтижесінде, не заряд тобының электромагнитті толқынмен немесе плазмамен әрекеттесуі нәтижесінде пайда болатын меншікті электромагнитті өріс қолдана отырып зарядталған бөлшектерді үдету, сонымен қатар үдету процесінде оларды ұстап тұру әдістері (электрлік немесе магниттік сыртқы өрістер тудыратын қарапайым үдету әдістінен ерекшелігі, мұның үдеуді, сонымен қатар зарядталған бөлшектерді үдету процесінде ұстап тұруды қамтамасыз ететін конфигурациясы болады).
|
методы электронно-зондовые / electron probe methods — физические методы исследования и локального анализа поверхности твердых тел с помощью пучка сфокусированных электронов (зонда). Пучки электронов получают с помощью электронной пушки. Фокусировку осуществляют электронными линзами, создающими необходимые электрические и магнитные поля. После взаимодействия пучка первичных электронов с поверхностью исследуемого образца можно регистрировать упруго или неупруго рассеянные электроны, вторичную электр-онную эмиссию, эмиссию десорбированных атомов или ионов, электромагнитное излучение в рентгеновской или оптической области, наведенный в образце электрический ток или э.д.с.
|
электронды-зондылы әдіс / electron probe methods – тоғысқан электрондар шоғының (зондының) көмегімен қатты дене бетін локальді анализдеу және зерттеудің физикалық әдістері. Электрон шоқтарын электронды зеңбіректердің көмегімен алады. Тоғыстау қажетті электр және магнит өрістерін тудыратын электронды линзамен жүзеге асады. Алғашқы электрон шоқтары зерттелетін үлгі бетімен әрекеттескеннен кейін электронның серпімді және серпімсіз шашырауын, екінші ретті электронды эмиссияны, десорбцияланған атомдардың немесе иондардың эмиссиясын, рентген немесе оптикалық облыстағы электромагнитті сәулені, үлгіде пайда болған эелектр тогын немесе э.қ.к-ін тіркеуге болады.
|
|
