3 АЙМАҚТЫҚ ДАМУДА ТҰРАҚТЫЛЫҚҚА, ТЕПЕ-ТЕҢДІККЕ ЖӘНЕ ӨСУГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУ БОЙЫНША ҰСЫНЫСТАР ӘЗІРЛЕУ
3.1 Аймақтың теңгерімді әлеуметтік-экономикалық дамуына қол жеткізу бойынша ұйымдастырушылық-басқарушылық шешімдерді қалыптастыру
Тұрақты теңгерімді даму эндогендік дағдарыстарға төзімділікті арттыра отырып, мемлекеттік жүйенің сыртқы әсерлерге және факторларға төзімділігін арттыруға ықпал етуі тиіс.
Маңғыстау облысын дамытудың ең өзекті міндеті экономиканың шикізат бағытынан дәйекті түрде кету және жаңа технологиялық құрылымға көшумен сипатталатын қазіргі заманғы әлемдік трендтердің талаптарын ескере отырып, оны жаңғырту болып табылады.
Жаңаөзен қаласы экономикасының перспективалық экономикалық мамандануының негізгі бағыты Мұнай және газ өндіру болып қала береді (14-кесте).
Кесте 14 – Маңғыстау облысын дамытудың басым бағыттары
Басым бағыт
|
Сипаттамасы
|
Өнеркәсіпті дамыту және оның құрылымын жетілдіру
|
Қосылған құны жоғары жоғары технологиялық өндірісті дамыту; ақпараттық технологияларды енгізу; шикізат өндіруден бастап жоғары сапалы өнім өндіруге дейінгі технологиялық циклдарды қалыптастыру
|
Ауыл халқының әл-ауқатын жақсарту; ауылды индустрияландыру
|
Протекционистік саясат негізінде ауылды дамыту;
ауылда жұмыспен қамтудың барлық нысандарын дамыту; ауылды индустрияландыру; ауылдық өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымды дамыту
|
Өндірістік инфрақұрылымды және транзиттік әлеуетті дамыту
|
Ішкі көлік инфрақұрылымын қалыптастыру; транзиттік әлеуетті барынша пайдалану; осы саладағы жұмыспен қамтуды ұлғайту
|
Әлеуметтік саланы дамытудың нақты жағдайларға барабарлығын қамтамасыз ету
|
Әлеуметтік даму саласындағы басқару жүйесін жетілдіру;
Әлеуметтік сақтандыру жүйесін енгізу және дамыту
|
Ескерту - дереккөз бойынша жасалған [51].
|
Аймақ экономикасының тұрақты жұмыс істеуі оның инвестициялық тартымдылығына, өндіріс тиімділігі мен халықтың өмір сүру сапасына әсер ететін инфрақұрылымның ұтымды дамуымен тікелей байланысты екендігі дәлелденді.
Аймақтың әлеуметтік дамуының басым бағыттары:
- адами әлеуетті дамыту; білім алуда, медициналық көмек алуда және азаматтардың денсаулығын қалпына келтіруде тең мүмкіндіктерді қамтамасыз ету; еркін таңдау және өзін-өзі жүзеге асыру үшін жасанды кедергілерді жою;
- еңбекке деген ынтаны, Тәуелсіздік пен әлеуметтік тұрақтылыққа ұмтылысты арттыру есебінен еңбекке қабілетті халықтың әлеуметтік белсенділігін дамыту;
- халыққа өз еңбегімен, кірістерімен, жинақтарымен өз әл-ауқатының өсуін дербес қамтамасыз етуге; халықтың әлеуметтік осал топтарын атаулы қолдауға; азаматтардың әлеуметтік қорғалуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін жағдайлар жасау арқылы кедейлік ауқымын азайту;
- халықтың санын тұрақтандыру және құрылымын ұтымды ету, елдің ұлттық қауіпсіздік мақсаттарына сай келетін демографиялық саясатты жүзеге асыру;
- адамның тіршілік ету ортасын жақсарту: қоршаған табиғи ортаның сапасын арттыру, аумақты көлікпен қамтамасыз ету мен абаттандырудың өсуі, тұрғындардың қоғамдық және жеке қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
- тұтыну қоғамының құндылықтарынан бас тарту, Халықтың жеке тұтынуының құрылымы мен ауқымын ұтымды ету арқылы адамның құндылық-нысаналы бағдарларының өзгеруіне ықпал ететін жағдайлар жасау.
Маңғыстау облысында мемлекеттік басқарудың тиімді жүйесін және институционалдық ортаны құру - бұл мемлекеттік институттардың, әсіресе мемлекеттік шығыстарды жүзеге асыруға жауапты институттардың, сондай-ақ кәсіпкерлік қызметті реттейтін институттардың тиімділігін арттыру үшін қажет.
Тепе-теңдіктің жоғары деңгейін құру үшін біз осы салаларда тұрақты дамуға әкелуі керек міндеттер шеңберін бөліп көрсетеміз:
- орта және ұзақ мерзімді перспективада дамудың ықтимал векторларын анықтау;
- экономикалық, экологиялық және әлеуметтік салалардағы тұрақтылық пен тепе-теңдікке жауап беретін іргелі өлшемдерді бөліп көрсету;
- дағдарыстық жағдайлардың туындауын болдырмау үшін уақтылы араласу мақсатында осы Өлшемшарттардың тұрақты мониторингі жүйесін енгізу;
- дамуға және жұмыс істеуге қолайлы орта құру үшін көрсетілген салаларда қоғам мүдделері мен мемлекет мүдделерінің ортақ нүктесін айқындау;
- реципиент - аймақтардың санын азайту мақсатында өңірлер арасында өндірістік және ресурс өндіруші қуаттардың жүктемесін қайта бөлу жүйесін әзірлеу (өндірістік қуаттарды дамыту мүмкіндігі болмаған кезде аймақтың ғылыми әлеуетінің өсуін ынталандыру)
Біз көрсеткен шаралар өңірлер арасындағы теңгерімсіздік деңгейін төмендетуге, өндіріс тиімділігін едәуір арттыруға, халықтың өмір сүру деңгейін сапалы арттыруға және экологиялық құрамдас бөлікке орны толмас зиян келтіру ықтималдығын азайтуға мүмкіндік береді. Ал жиынтықта мемлекеттің экономикалық қауіпсіздігін едәуір күшейтуге мүмкіндік береді.
Секторлық-теңгерімді даму ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп және қызмет көрсету саласы субъектілерінің мүдделерінің нормасы негізінде аумақтың тұрақты экономикалық, әлеуметтік және экологиялық дамуын қамтамасыз етуде көрініс табатын орнықты даму тұжырымдамасын іске асырудың ерекше салалық нысанын білдіреді.
Секторлық-теңгерімді даму Тұжырымдамасы өңір экономикасындағы орны мен рөлінің эволюциялық өзгеруін ескере отырып, өңір экономикасының аграрлық, индустриялық және сервистік секторларының жүйелі өзара байланысы туралы идеяға негізделеді.
Аймақтың теңгерімді әлеуметтік-экономикалық дамуына қол жеткізу жөніндегі ұйымдастырушылық-басқарушылық шешімдер мынадай бағыттарды көздейді.
Достарыңызбен бөлісу: |