а) Қазақстан Республикасының авторлық құқығындағы
жалпы ережелер.
Авторлық құқық нормаларының әрекет етуі.
Қазақстан Республикасы авторлық құқығын қорғау заңдарының таралу аясы:
авторлардың азаматтығына қарамастан, Қазақстан Республикасының аумағында жарияланбаған туындылар;
авторы және құқық қабылдаушысы Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын, шетелде объективті түрде бар жарияланған немесе жарияланбаған шығармалар;
Халықаралық шарттарға сәйкес авторы Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын шетелдер аумағында объективті түрде бар жарияланған немесе жарияланбаған туындылар.
Қазақстан Республикасының азаматы өзінің шығармасын шетелде
жарияласа және оның Қазақстан Республикасы аумағында қорғалынуын қаласа, бірінші жарияланған сәттен бастап 30 күн ішінде Қазақстан Республикасының аумағында жариялау қажет.
Қазақстан Республикасының аумағында туынды халықаралық шарттарға сәйкес қорғалатын болған жағдайда туындының авторы авторлық құқықты алуға негіз болған іс-әрекет немесе мән-жай орын алған мемлекеттің заңы бойынша анықталады.
Авторлық құқық мақсатына, мазмұны мен маңызына, сондай-ақ берілу әдісі мен нысанына қарамастан, шығармашылық еңбектің нәтижесі болып табылатын ғылым, әдебиет және өнер туындыларына қолданылады.
Авторлық құқық белгілі бір объективті түрге ие болған ауызша, жазбаша (нота, қолжазба), әнжазба мен бейнежазба (оптикалық, механикалық), бейнелеу (сурет, сызба), көлемді-кеңістікті (мүсін, макет) туындыларына таралады.
Авторлық құқық идеялар, ойлар, әдістер, үрдістер, концепциялар, оқиғалар, фактілер, ресми құжаттар, мемлекеттік нышандар мен белгілер және халық шығармашылық туындыларына таралмайды.
Бұның себебі – авторлық құқық тек белгілі бір объективтік нысанда бар болатын туындыларға таралады. Осыған байланысты, шетелдік соттарда идеяларды пайдалану жөніндегі бірталай даулар қарастырылған. Мысалы, талап қоюшы – белгілі бір телебағдарлама идеясының авторы белгілі бір телеарнаға өз идеясы жөнінде хабарлады да, кейін оның идеясы сол телеарнаның басқа бір бағдарламасында қолданылғандығын байқаған. Сөйтіп, сол телеарнаға талап қойған1.
Достарыңызбен бөлісу: |