2.1.2 Арпа ұнын алу технологиясы
Арпа ұнын алу технологиясы тазартудан, арпа дәнін кейіннен гидротермиялық өңдеуден, оның қабыршақтануынан және шала ақталған арпа дәнін қабыршақтаудан кейін алынған ұнтақтаудан тұрады.
Арпа дәнінен ұн алу барысында ең алдымен арпаның қолданысқа жарамдылығын анықтап алдық. Ол үшін тексеріске алып келінген 2кг арпаның тағайындалған шектеу нормаға сай немесе сай еместігіне сараптама жүргіздік. Ең алдымен делитель құрылғысы арқылы 50 грамм арпаны бөліп алып, диаметрі – 1,5мм және 1мм көлеміндегі електен өткізіп алдым. Сараптама бойынша арпаның зиянды астық қоспасында арамшөп қоспасының мөлшері – 0,3%, бидай астық мөлшері – 0,5%, ұсақ астық мөлшері – 3,7%, өскіндер – 0,38%, натурасы – 654 г/л мөлшерінде болды. Бұл анықталған көрсеткіш бойынша арпа дәні тағайындалған шектеу нормасына (СТ РК 2119-2011) сай екені анықталды.
Сурет 3. Арпаны қоспалардан тазарту үрдісі
Сурет 4. Дайындау технологиясы бойынша алынған арпа ұны
Қоспалардан тазартылған арпа дәнін 21% ылғалдылыққа дейін ауаның ыдырауының белгілі бір дәрежесі кезінде зертханалық вакуумдық қондырғыда судың есептік мөлшерін қосу жолымен ылғалдандырып, содан кейін сулап, қабыршақтауға бағыттады. Дәннің қабыршақтануы зертханалық қабыршақтағышта жүзеге асырылды. 18 сағатқа тегістеп, қыздырғыш аппаратта 210оC-та 2мин аралығында қыздырылды. Қауыздау өнімдері №08 електе бөлінді. Електеу арқылы ұн бөлініп алынды. Ұнтақталған дән бұдан әрі Perten Laboratory Mill 3100 зертханалық диірменіне ұсақтауға бағытталды. Арпа ұны 045 нөмерлі елек арқылы алынды. Електен өткізілген арпаны қайтадан үгітіп, арпаның қабықшасы жойылғанға дейін осы үрдісті жүргіземіз. Нәтижесінде арпа ұны алынды.
Бидай ұнын дайындау технологиясы
Бидай ұнын дайындау технологиясы ең алдымен қоспалардан тазартудан басталады. Үрдіс астық бетін өңдеу және оны гидротермиялық өңдеу, дайындалған астықты біліктеу станоктарында дранмен және ұнтақтау процестерінде кезең-кезеңмен ұсақтау, електеу жүйелерінде ұсақтау өнімдерін кезең-кезеңмен сұрыптау және ұнды қалыптастырумен жүргізіледі. Бұл ретте уран процесінің кебектері бөлшектер өлшемі ≥ 0,8 және < 0,8 мм екі фракцияға бөлінеді. Содан кейін 1 сұрыпты ұнды араластырады.
Бидай ұны құрамында 1-сұрыпты ұн, 2-сұрыпты ұн және ұнтақтау процесінің ұрығы бар кебек бар:
1-ші сұрыпты ұн
|
64%
|
2-ші сұрыпты ұн
|
16%
|
Ұнтақтау процесіндегі ұрығы бар кебек
|
20%
|
Жалпы тәжірибеде қолданылған еліміздің оңтүстігі Шымкент қаласында өндірілген, бірінші сұрыпты «Pioneer Grain Products» ұны қолданылды. Ұн ГОСТ 26574-85 бойынша дайындалды.
Ұн өндіру барысында қойылған техникалық талаптар:
1. Нан пісіретін бидай ұны белгіленген тәртіппен бекітілген технологиялық ережелер бойынша осы стандарттың талаптарына сәйкес өңделуі тиіс.
2. Бидай нан пісіретін ұнды сұрыптарға бөледі: ірірек, жоғары, бірінші, екінші.
3. Жоғары және бірінші сұрыпты нан пісіретін бидай ұны өндіріс үрдісінде ұнтақ тәрізді витаминдермен байытылуы мүмкін.
4. Ұнға қайта өңдеуге арналған бидай ГОСТ 9353 талаптарына сәйкес болуы тиіс.
5. Тазартудан кейін ұнтақталған бидайда артық болмауы тиіс, %:
арпа, қара бидай дәндері, сондай-ақ осы дақылдар мен бидайдың өсірілген дәндері (жиынтығы бойынша)
|
5.0
|
оның ішінде өскен дәндер
|
3.0
|
қарамықша
|
0,1
|
зиянды қоспалар
|
0,05
|
оның ішінде жатаған укекіре(жиынтығы бойынша)
|
0,04
|
қоспа тұқым
|
шектелмейді
|
Осы кезең-кезеңмен жасалған міндеттерден кейін өндіріске жарамды ұн ала аламыз.
Достарыңызбен бөлісу: |