Page 40
Ф-ОБ-001/033
41
Мәліметтер құрылымы ақпаратты ұсыну түсінігімен байланысты және де
мәліметтерге ие болатын ақпаратты сол аумақтың пәндік құрылымымен және
технологиялық, қисындық, ететін қызметімен анықталады. Осылай бола тұра,
мәліметтер құрылымданбаған түрде де ұсынылған болуы да мүмкін, ол өз
кезегінде олардың жинақталуы мен өңделуіндегі технологиялық ерекшеліктерін
білдіреді. Сонымен, мәліметтердің ұсынылуының құрылымдалған және
құрылымдалмаған түрлерін айрықшалауға болады.
Құрылымдалмаған түрдің мысалы ретінде мынаны келтіруге болады:
• байланысқан мәтін ( кәдуілгі тілдегі құжат — әдеби, арнайы \танылған\
және т.б);
• сурет, бейне, және өзге де құрылымданбаған бейнелер түріндегі
графикалық мәліметтер.
Мәліметтердің құрылымдалған түріне мысал болатындар: анкеталар;
кестелер; сызба, сызбалар, диаграммалар түріндегі графикалық мәліметтер.
Құрылымдалған және құрылымданбаған мәліметтердің талдау мен өңделуі,
жиналу тәсілдері бір-бірінен едәуір айрықшаланады.
Ақпаратты талдау мен өңдеу міндеті көзқарасы бойынша осы таңда ең барша
дамығаны, құрылымдалынған мәліметтерді өңдеудің бағдарламалық құралдары
танылады. Өйткені, құрылымдалуды ең бір алғышартты және барынша қиын
жинақтап айтылатын әрі өңделумен алгоритмделінетін деп есептеуге болады.
Ақпаратты жасау (тудыру), жинау, беру, тұтыну барысындағы амалдаулар
жоспарында құжатталған ақпарат немесе жәй ғана құжат түсінігі аса маңызды
мәнге ие болады. Көп жағдайларда ақпарат, тек қана мәліметтермен амалдар
жасайтын ақпараттар процессінің осы бөлігін есептен шығарып тастай отырып,
құжат кейіпінде көрініс береді және сол тұрғыда ұсынылады. Мәселен, мысалға
ақпарат датчиктердің көрсетілімі (енуші мәліметтер) ретінде туындатылып,
технологиялық құрал-жабдықтардағы басқарушы сигналдар (дыбыстық белгілер)
түрінде тұтынылатын, берілетін және өңделетін—технологиялық процесстерді
басқарудың автоматтандырылған жүйелерінде – ТПБАЖ (АСУТП).
Ақпараттың өзінің түсінігі жағдайындағы секілді құжат терминінің де
бірнеше түсіндірілімі бар—тарихи, ұйымдастырушылық-басқарушылық және
нормативті-құқықтық түсіндірілім.
Құжат нысан, құрал, жеке тұлғаны айқындау тәсілі үшін, меншік құқығын
айқындауышы ретінде болғанда тарихи деп (белгілі бір жағдайларда қазір де
солай түсіндіріледі) танылған.
Ұйымдастырушылық-басқарушылық
мағынасындағы
құжат
деп,
қызметтік немесе ұйымдастырушылық-бөлгіштеуші құжаттар түсініледі, яғни
ұйымдастырушылық-басқарушылық шешімдер мен әрекеттерді білдіру тәсілі
мен қалпы ретінде.
Ақпарат жүйесі басқа да жүйелер секілді элементтерден түзілетіндіктен де,
ол элементтер басқару үрдісіндегі есептерді шешуде әр түрлі функцияларды
атқарады. Элементтер өз ерекшеліктеріне қарай және сол ерекшеліктерге
Достарыңызбен бөлісу: |