Процессинг механизмі:
1)Қалпақ немесе кэп жалғануы . Кэп жалғану процессі-пре-а-РНК-ның 5-ұшына метилденген гуанозиннің жалғануы
2) Полиаденилдік Құйрықтың жалғануы .
3) РНК –сплайсингі.
Гендік мутациялар ДНҚ молекуласының құрылысындағы өзгерістермен сипатталады. Олар 2-ге бөлінеді:
1)репликация қателіктері-нуклеотид жұптарының алмасуы;
а)егер пуриндік негіздер пуриндік негіздерге, пиримидиндік негіздер пиримидиндік негіздерге ауысса транзиция.
б) егер пурин пиримидинге немесе керісіеше ауысса трансверция.
2) оқылу ретінің жылжуы- нуклеотидтердің түсіп қалуы немесе қосылуы;
Ген белсенділігінің оперондық моделінің сызбасын сызу және түсіндіру
Алғаш рет Ф. Жакоб және Ж. Моно прокариоттарда гендер активтілігінің реттелуін зерттеу мақсатында ішек таяқшасында β-галактозидаза ферментінің синтезі реттелуіне тәжірибе жүргізді. Тәжірибе нәтижесінде фермент синтезделудің индукциясв мен репрессиясының механизмдерін түсіндіретін “оперон моделін” ұсынды.
Жакоб және Мононың бұл моделі бойынша оперон құрамында:
1. Бірнеше белок-ферменттердің синтезін анықтайтын қатарласа орналасқан құрылымдық гендер болады .
2.Осы гендердің активтілігін бақылайтын реттеуші немесе оператор гені болады.
Оперондағы құрылымдық гендердің ерекшелігі –олар оперонда қатарласа орналасқан кластерлік гендерді құрайды . Осы кластерлік гендерден тұтас бір ғана полицистронды РНҚ түзіледі.Лактозалық оперондағы құрылымдық гендер 3-цистроннан тұрады:Z,Y,A.Бұл гендердің өнімі –ферменттер лактоза қантын ыдыратуға қатысады.
Ген белсенділігінің позитивті реттелуінің сызбасын сызу және түсіндіру
Позитивтік бақылану механизмі нақты фактор бар кезде -активтілікті күшейтіп РНҚ-полимеразаның промоторға жалғануы мен а-РНҚ-ның синтезделуін жылдамдатады. Позитивті бақылаудың мәні мынада-жасушада глюкоза мен галактоза бар кезде LAC-оперон активті емес сондықтан LAC-а-РНҚ –ның синтезі жүрмейді β-галактозидаза ферменті де синтезделмейді. Лактозалық i-репрессорын активсіздендіру үшін ортада тек глюкозаның болғаны жеткіліксіз.Глюкозаға қосымша элемент циклдық АМФ-катаболизмдік активтендіруші белок КАБ болуы қажет .
Циклдық АМФ-тың кішігірім молекулалары ішек таяқшасынан басқа көптеген бактерияларда да кездеседі, олардың синтезделуі аденил-циклаза ферментінің көмегімен жүреді.
Геннің молекулалық деңгейдегі құрылысын және қызметтерін сызу және түсіндіру.
Достарыңызбен бөлісу: |
