Аралар қалай бірікті?
Бекен ренжімеді қайта мал танымай қалғанына қысылды
жүктеу/скачать 50.6 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- намысшылдық 4. Мәтіннің негізгі ойы.: жиеннің төлді ажырата алмауы 5. Бекенді әлекке салған жануарлар.: текелер 6. «Сескенді» сөзінің мағынасы.: өкінді
- Неліктен бұғы мүйізін тастайды
- .: мүйізімен ағашқа сүйкеледі
- парша - паршасы шыққан жыланды көрді
- Бабалар рухына тағзым ету.
| Бекен ренжімеді қайта мал танымай қалғанына қысылды.
1. Бекеннің көмектескісі келген адамы: нағашы ағасы 2. Бекеннің келген жері.: ауыл 3. Қарамен жазылған сөйлемде айтылған қасиет.: намысшылдық 4. Мәтіннің негізгі ойы.: жиеннің төлді ажырата алмауы 5. Бекенді әлекке салған жануарлар.: текелер 6. «Сескенді» сөзінің мағынасы.: өкінді Неліктен бұғы мүйізін тастайды? Бұғы – көру қабілеті жоғары, есту және сезу функциялары қатерлі қауіпті жылдам сезетін жануар. Ол мүк, суда өсетін өсімдіктер, ағаштың қабығы және бүрлерімен қоректенеді. Бұғының ең негізгі ерекшелігі – мүйізі, оның іші бос емес, қыс сайын бұғылар мүйіздерін тастап отырады. Өмірінің алғашқы жылы бұғының маңдайында кішігірім ғана екі томпақ мүйіздің «бастамасы» пайда болады. Көктемде олардан мүйіз шығып, жаз бойы өседі. Мүйіз өскен сайын сезімтал «бархат» деп аталатын терімен қапталады, оның үстінен мүйізді қоректендіретін және сүйегін қатайтатын қан тамырлары өтеді. Мүйіз толығымен өскенде қан айналымы тоқталып, оның бастамасында сақиналар пайда болады. Содан кейін бұғының мүйізі құрғай бастайды да, соңында түсіп қалады. Көбінесе бұғы мүйізімен ағашқа сүйкеледі, бұл, әрине, оның тез түсіп қалуына әкеледі. 1.Бұғының мүйізін тастау себебі.: мүйізімен ағашқа сүйкеледі 2.Бұғы мүйізін тастайтын мезгіл.: қыс 3.Берілген мәтіннің түрі.: әңгімелеу Бозторғайдың ерлігі Бозторғай балапандарына ертелі кеш жем тасумен жүргенде, жүрегі бір қатерді сезгендей ұясына алып ұшты. Ұзындығы сала құлаш қара шұбар жылан тілін сумандатып, ұясына жақындап қалыпты. Балапандар аузын ашып шыр-шыр етеді. Бозторғай ұя мен жыланның арасына келіп қонды. Мынау қайтеді! Жан керек болса былай тұр жолымнан, - деді жылан басын көтеріп. Сен менің балапандарымды жемексін, қалайша мен саған жол бермекпін. Жоқ ол болмас! Онда өзіңді жемін. Жей алмайсың! Не дейсің? Бозторғай жыланға қыр көрсетті дегенді кім естіген?! Мен балапандарымды тастап кете алмаймын. Одан да мені же. Онда кел бері, түс аузыма. Аш аузыңды. Жылан аузын ашып, көзін жұмды. Бозторғайға керегі де осы еді. Жыланды шап беріп екі аяғымен басынан мықтап бүріп, жерден іліп әкетті. Жылан торғайды орып алмақ болып жиырылып әрекеттеніп көріп еі, ештеңе шықпады. Бозторғай шырқай көтеріліп, ту биіктен жыланды жалпақ тастың үстіне тастап жіберді. Содан соң жер бауырлай ұшып, оның парша-паршасы шыққанын көрді де, жөніне кетті. Бозторғай бұлерлікке балапандары үшін барған еді. 5.Сөйлемнің жалғасын белгіле: Бауырлай ұшқан бозторғай......: парша - паршасы шыққан жыланды көрді 6.Бозторғайдың балапандарын қорғаудағы түйсігі.: аналық Тағылым Атасы мен Бекболат көрші өзбек еліне сапарға бармақшы болды. Мақсат-сол елдегі тарихи жерлерді аралап, сонда жатқан бабалар рухына тағзым жасау. -Менің өмірімнің көбі кеңестік дәуірде өтті. Ол кезде он бес республиканың арасында шекара болмаушы еді. Енді Қазақстан да, Өзбекстан да өз алдына тәуелсіз мемлекеттер. Шекара бар, кеден бар, - деп атасы екеуінің құжаттарын жөнге келтірді. Көп уақыт өтпей екеуі жолға шықты. Лезде шекараға келіп жетті. Қазақстан шекарашылары құжаттарын қарап шықты. - Сапарларың оң болсын!-деді кеденші жігіт. Атасы мен немересі Өзбекстан жағындағы кеден бекетіне жақындады. - Ата, немереңіз екеуіңіз қайда жол тарттыңыздар?-деп сұрады сол елдің шекарашы жігіті. -Балам, Өзбекстан жерінде қазақтың екі бірдей атақты биі жатыр, бірі Ташкенттегі Төле би, екіншісі Нұрата топырағындағы Әйтеке би. Солардың басына барып, тағызым етіп қайтсақ па деп едік. -Жақсы екен, ата! Ниеттеріңіз қабыл болсын. Екі биді біздің ел де жақсы біледі, құрметтейді., -деді шекарашы жігіт. Атасы мен немересі алдымен Төле би кесенесіне, ертеңіне Самарқан бағытындағы Нұрата жерінде жатқан Әйтеке би басына келді. Атасы құран оқыды. Үйлеріне жеткенше екеуі көрген білгендерін айтумен болды. Бекболат атасымен бірге көрші елге сапар шеккеніне дән риза болды. Ең бастысы -ел мен жер көрді. Бабалар рухына тағзым етті. Көп нәрсені таныды. Тағылым алды. 1.Екеуінің Өзбекстанға баруының себебі?: Бабалар рухына тағзым ету. жүктеу/скачать 50.6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|