Атмосфера дегенiмiз
жүктеу/скачать 4.93 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Антициклон
| Желдiң түрлерi: Желдiң тұрақты және ауыспалы бағыттарда соғатын екi негiзгi түрлерi болады. Тұрақты бағытта соғатын желдерге-циклондар, антициклондар және пассаттар, антипассаттар жатады.
Циклон – ауа қысымы төмен жерлердегi желдер жиынтығы. Бiзге белгiлi, атмосфералық қысым барлық жерлерде бiрдей емес, бiр жерлерде (облыстарда) төмен, ал бiр жерлерде жоғары. Осы атмосфералық құбылыстар картада изобар сызықтарымен белгiленедi. Изобар- атмосфералық қысымдары бiрдей жерлердi көрсететiн сызықтар. Ол изобар сызықтары жоғарыдан қарағанда дөңгелек сияқты болып көрiнедi. Олардың радиусы 1000 км. айналасында болады. Бұл жағдайда ең төменгi ауа қысымы циклонның ортасында, ал сыртқа қарай қысым көбейе бастайды. Нашар циклондарда, антициклондарда ортасындағы ауа қысымы сырттағыларға қарағанда аз мөлшерде өзгередi, ал кейбiр циклондарда ортадағы қысым өте төмендеп кетедi (950 мб. дейiн). Сонымен, ауа қысымы төмен аймақтарда орталық пен шет аумақта қысымның айырмасы пайда болады. Ең төменгi қысым орталықта болған соң ауа массасы шеттен ортаға қарай жылжиды, ортада кездескен ауа массасы тiк жоғары көтерiледi де салқындайды. Осындай үрдiстер әсерiнен атмосферада бұлттар пайда болып, жаңбыр жауады. Антициклон – ауа қысымы жоғары жерлердегi желдер жиынтығы. Карталарда антициклондар изобар сызықтарымен белгiленедi, циклондардан айырмашылығы-ең жоғары ауа қысымы орталықта, ал сыртқа (шетке) қарай қысмы төмендей бастайды. Мұндай жағдайда ауа массасы орталықтан жан-жаққа қарай беттеледi, соның әсерiнен ауа жоғарыдан төмен түседi. Сондықтан антициклонда жаңбыр жаумайды, күн ашық және құрғақ болады. Циклондар және антициклондар тұрақты емес, олар пайда болады және жоқта болып кетедi. Циклондар және антициклондар бiр аймақтан екiншi аймаққа жылжып отырады. Олар батыстан шығысқа қарай 30-40 км/сағ жылдамдықпен жылжып отырады, осы мәлiметтерге сүйене отырып ауа-райын болжауға болады. Пассаты – күн сәулелерi экваторға тiк түседi де топырақтығ ауаны өте қатты қыздырады, сондықтан солтүстiктен экваторға қарай ауа массасы жылжый бастайды. Экваторға ол ауа массалары жоғары көтерiледi. Жердiң айналуына байланысты бұл ауа массасы солтүстiк шығыстан оңтүстiк батысқа қарай беттеледi. Мұндай ауа ағымы (жел) пассаттар деп аталынады. Күн радиациясының экваторға әсерi әрдайым тұрақты болып келедi, сондықтан пассаттар тұрақты желдерге жатады. Дәл осындай желдер оңтүстiктен де соғады. Экваторға кездескен ауа массалары жоғары (4-5-км) көтерiлiп салқындайды да қайтадан солтүстiк және оңтүстiкке тұрақты бағытталады. Бұл ауа ағымы оңтүстiк батыстан солтүстiк шығысқа қарай бағытталады. Осындай бағытталған тұрақты желдердi антипассаттар деп атаймыз. жүктеу/скачать 4.93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|