Атты Халықаралық ғылыми-əдістемелік конференция материалдары
жүктеу/скачать 2.56 Mb. Pdf көрінісі
|
| Синтагмалық синонимия. Бұл – мағыналас сөздердің байланысуын көрсететін синтаг-
ма. Мағыналас сөздердің байланысуы 2 түрлі жолмен жүзеге асады. Біріншіден,жинақталған, тұтас, күрделі ұғымды білдіретін əртүрлі атаулар (мыс: адам, ат, трактор) жаратылысына, болмысына тəн ұғымды білдіретін белгі атауларымен емес, зат қалыптасып, жасалып болған- нан кейінгі көрсеткіштерді білдіретін мағыналас атаулармен байланысады. Мысалы: мықты, берік, күшті, қуатты, əлуетті, қарулы сөздері адам, ат, тракторсөздерінің кез келгенімен емін-еркін байланысуға қабілетті. Ɇɵɫɚɥɵ ɛɟɪɿɤ Ωɥɭɟɬɬɿ ɤΟɲɬɿ ɦɵΙɬɵ Ιɭɚɬɬɵ Ιɚɪɭɥɵ ɚɞɚɦ ɚɬ ɬɪɚɤɬɨɪ Мықты, берік, күшті, қуатты, əлуетті, қарулы сөздері – заттар қалыптасып, жасалып болғаннан кейінгі сапалық көрсеткіштер болғандықтан мағыналас келіп, тең дəрежеде бай- ланыс құруға қабілетті. Оларды ілік септігі мен тəуелдік жалғау арқылы түрлендіріп сапалық көрсеткішті даралаушы көрсеткіш ретінде жұмсауға да болады. 151 Ɇɵɫɚɥɵ ɚɬɬɵԙ ɛɟɪɿɝɿ ԕɭɚɬɬɵɫɵ ɦɵԕɬɵɫɵ ԥɥɭɟɬɬɿɫɿ ɤԛɲɬɿɫɿ ɬɪɚɤɬɨɪɞɵԙ ԕɚɪɭɥɵɫɵ ɚɞɚɦɧɵԙ Екіншіден, жинақталған, тұтас, күрделі ұғымды білдіретін атаулар іс-əрекеттің объек- тісіне/субъектісіне айналған кездегі көрсеткішті білдіретін мағыналас атаулармен байланы- сады. Ɇɵɫɚɥɵ Ɇɵɫɚɥɵ Ɇɵɫɚɥɵ: Ⱥɩɚɦɚ Ɍɟɥɟɮɨɧɦɟɧ Ɋɚɞɢɨɞɚɧ ɫԧɣɥɟɞɿ ɠɟɬɤɿɡɞɿ ɚɣɬɬɵ ɯɚɛɚɪɥɚɞɵ ɧɟɦɟɪɟɧɿ ɤɿɬɚɩɬɵ ԝɫɵɧɞɵ ɛɟɪɞɿ ԝɲɚԕɬɵ ɫɵɣɥɚɞɵ ԛɣɞɟ ɠɚɬɵɪ ɦɟɦɟɥɟɤɟɬɬɟ ɦɟɤɬɟɩɬɟ ɞɨɫɵɦɞɚ ɛɚɪ ɬԝɪ Радио, телефон, апа сөздері барыс, шығыс, көмектес септік жалғаулары арқылы, немере, ұшақ, кітап сөздері табыс септік жалғауы арқылы, үйде, досымда, мектепте, мемлекетте сөздері жатыс септік жалғаулары арқылы түрленіп, іс-əрекеттің нысанына айналғандықтан əрекет атаулары олармен мағыналас келіп, тең дəрежеде байланыс құруға қабілетті. Бұл категорияның ең басты белгісі мағыналас бірнеше атаулар жинақталған, тұтас, күр- делі ұғымды білдіретін əртүрлі атаулармен емін-еркін байланысқа түсе алуы. Сондықтан синтагмалық синонимия – атауыштық мəндегі синтаксистік синтагмаға тəн құбылыс. жүктеу/скачать 2.56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|