- Әйтеке жеті жасынан атасы Ақша ханның тәрбиесінде болған. Ел басқару ісіне, басқа елдерден келген қонақтарды қабылдау, халық арасындағы дау-дамай, келісім, бітім істеріне қатыстырып отырған.
- Екінші жағынан ауыл молдаларына оқытқан. Он жасынан бастап атасы оны Жалантөс батырдың балаларымен бірге Бұқардағы медресеге оқуға береді. Ол оқуды үздік тамамдайды. Араб, парсы тілдерін үйреніп шығады. "Әйтеке жиырма бес жасында Төртқара еліне би болады. Ал отыз жасында 29 рудай құралған бүкіл Кіші жүздің, яғни, алты ата Әлімнің 4 ата Кетенің, 12 атасының, 7 ата - Жетірудың Төбе биі болып сайланады". содан бұл дүниеден өткенше ел билігімде жүреді.
Әйтеке би жайлы ел аңызы - Әйтеке бидің артында қалған қайсыбір шешендік мұраларды алып қарасақ, одан ел қамын, өзінің тузған халқының зар-мұңын жеп айтқан ой-пікірін аңғарамыз. Бұған оның Ормамбет биге айтыпты дейтін мына сөзі дәлел:
- - Бай болсаң, халқына пайдаң тисін; Батыр болып жауға найзаң тимесе,- Батыр болсаң, жауға найзаң тисін. Елден бөтен үйің күйсін!Бай болып елге пайдаң тимесе, Әйтеке Байбекұлы бірде Қазыбек биге жолығысады. Сонда ел билігіне араласып, атағы жайылып қалған Қаз дауысты Қазыбек би:
- Атадан жақсы ұл туса, Елінің оңы болады. Атадан жаман ұл туса, Көшінің соңы болады,- деген, сен сол ұлдың қайсысы боласың? - депті. Сонда Әйтеке би: Ораздының көрісі, Қартайғанда қазына болады. Араздының көрісі, Қартайғанда қазымыр болады,- демекші, сіз өзіңіз соның қайсысы боласыз? - деп, қалжыңдап қарсы сұрақ қойыпты.
- Қаз дауысты Қазыбек Әйтекенің батылдығына риза бопты:
- Е, е, бауырым, халқым сөзімді тыңдаса, қазынасы болармын, - дейді.
- Әйтеке: - Мен де халқым құп алса, елімнің оң сөйлер, ұлы болармын, - депті оған.
НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ
Достарыңызбен бөлісу: |
