Қазақ Ұлт-азаттық ҚОЗҒалысы
жүктеу/скачать 3.86 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 21 қыркүйек.
- Қыркүйектің аяқ шені – қазанның аяқ шені
- 10 қазан – 25 желтоқсан.
Осы айдың орта шені. Абдолла Зәакіыров басқа қызметке ауысуына байланысты қандығы себепті, Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағы орталық комитеті төрағасының орынбасарлығынан босады. 22 тамыз. АқыметАхметжан Қасыми өлкелікӨлкелік бірлескен үкімет жора лармүшелерніңының әңгімекеңесу мәжілісінде былай деп атап көрсетті: «Шығыс түркістанТүркістан деген сөз – жағырапияжағрафиялық атау ғана, оны саяси қимылдардың назаряназариясы етуге болмайды. Кімде-кім оны саяси қимылдардың назаряназариясы етпек болса, ол өлкелікӨлкелік үкіметтің жауы. Сондай-ақ, бүұкіл өлке халқының жауы деп табыладыболады». Және оған қоса мынаны айтты: «Шынжаң – ЖұңгоЖүңгоҚытайдның құрамдас бір бөлігі, Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» – Шынжаңның құрамдас бөлігі. Іле – менің кіндік қаным тамған, ата-бабамның сүйегі жатқан жер. ЖұңгоЖүңго біздің отанымыз, біздің мекеніміз, біздің талап қылатынымыз– азаттық, еркіндік, теңдік». 24 тамыз. АқыметАхметжан Қасыми Құлжадағы ұйғыр, қазақ, қырғыз клубында «Бейбітшілік бітімінің» атқарылууы және өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметтің құрылуы жөнінде әр ұлт бұқарасына арнап сөз сөйледі. Ол: Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарының халқы «Бейбітшілік бітіміне» өз мүддесі тұрғысынан ғана түсінбеуі керек. Өйткені «Бейбітшілік бітіміне» қол қоюдыңы және өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметтің құрылуы арқасында Шынжаңдағы әр ұлт халқыа түрлі ұқыққұқықтарға ие болды» – дей келіп, былай деп атап көрсетті: «Бұрын біздің халқымызға қытайҚытай мәнсаптылары үстемдік етіп келгендіктен, халымыз екінің бірінде:, қытайқытайлар мен сол кездегі кертартпа үкіметті бір тұлға – деп қарайды. Сондықтан қытайқытайлардың қай-қайсысына да сенбейтін болды», «Ббіздің міндетіміз – ұлттар арасындағы теңдік пен ынтымақтылыққа кепілдік ету, береке-бірлікте бола отырып, «Бейбітшілік бітімін» және «Бейбітшілік бітімінің» негізінде жасалған «билік жүргізу програмапрограммабағдарламасын» іске асыруға жолында құлшыныс ұмтылужасау». 25 тамыз. Жаң жыжұңЖаң жы жұң: «Бүкіл өлкедегі бауырластарға хатын» жариялады. Ол былай деді: «Біз сөз жоқ ҚытайЖұңгоЖүңго мен Кеңес одағыКеңес Одағының татулығын арттыружағысартуымыз керекымыз, мемлекеттің тұтастығын қорғауымыз керек, демократиялық саясаттиды іске асыруымыз керек, ұлттардың өзара ынтымағын күшейтуіміз керек. Сондықтан да Қытай ЖұңгоЖүңго мен– Кеңес одағыКеңес Одағының татулығына, мемлекеттің тұтастығына, демократиялық саясатқаиға, ұлттардың өзара ынтымағына қарсы тұратын адамдарды біз керітартпа, бейбітшілікті бүлдіруші деп қараймыз!». 27 тамыз. АқыметАхметжан Қасымидің ұсынысы бойынша, өлкелікӨлкелік бірлескен үкіметтің жора лармүшелер мәжілісі Абылаз Махсұмды Ақсу аймағына уәли етіп тағайындады. 27 тамыз – 1 қыркүйек. ӨлкелікӨлкелік бірлескен үкімет №8- -жоралар мәжілісін ашып, «өлкелікӨлкелік, аудандық кеңес мүшелерін, аудан әкімдерін сайлау әдісін» мақұлдады. ӨлкелікӨлкелік сайлау комисиякомиссиясы ұйымдастырылды. Уаң зыңшян комисиякомиссия бастығы, РахымжанРақымжан Сабырхажиев оның орынбасары болды. Лю мыңчұн, АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов, Сәліс, Ерде, Жұң дихуалар мүше болды. 1 қыркүйекте өлкелікӨлкелік үкімет аймақтарға, аудандарға, басқару мекемелеріне телеграммажеделхат жолдап, телеграммажеделхатны алғаннан кейінгі бір апта ішінде сайлау комисиякомиссияларын құруды бұйырды. 28 тамыз – 2 қыркүйек. Жаң жыжұңЖаң жы жұң – Мәсіғұт, Тау жый ұе, Рақымжан Сабырхажиев, Чұй у, Лю зыр ұңдарды ертіп мен бірге Үрімжіден ұшақпен Құлжаға ұшақпен бір аптаға қызметті бабымен көзден кешіруге бардыып., аАлдын-ала Құлжаға барған АқыметАхметжан Қасымидың және Іледегі армия, мен үкіметтегілердің қызметкерлері және көпшілік бұқараның қарсы алдыуына ие болды. Құлжада болғанғы кезінде, ол – Қорғас, Сүйдың, Тоғызтарау, Нылқы аудандарын көзден кешірдіда болды. Құлжадағы қытайҚытай мәдениет қоғамына кірдін хал сұрады.. ҚытайҚытай уәкілдерін шақырып жинап сөз сөйледі. Сондай-ақ, өз атынан ұлттық армиядағы командирлер мен әскерлергден «хал сұрау хатын» таратты. Кеңес одағыКеңес Одағының Құлжадағы елшісі Дабашин бір неше рет кеңесті. 2 қыркүйекте , Жаң жыжұңЖаң жы жұң батыс бақшада қонақ асы берді. Қонақ асыға әр сала уәкілдерінен 1500- ден астам адам ұсыныс етіп қатынастырылды. Жаң жыжұңЖаң жы жұң қонақ асыда: «Шынжаңды – шұғыла төгіп, бейбіт тұратын өмірге жеткізетін бірден-бір даңғыл жолға бастайық» – деген тақырыпта сөз сөйледі. Тамыздың аяқ шені. Үш аймақҮш аймақ Үш аймақ» Ұұлттық армияның бас қолбасшысы Ысқақбек МононовМөнөнов: Үрімжідегі ӘАлен жұн уаң мен Қадуанды1 өз жағына тарту үшін, ӘАлен жұн уаңның үлкен ұлы Закиқан ӘАленұлын Сарысүмбеден Құлжаға әдейі ертіп барды. 1 қыркүйек. ӨлкелікӨлкелік бірлескен үөкімет «сСайлау заңын» ресми түрде жариялады. «Сайлау заңында» мыналар белгіленді: «Өлкеде, аудандарда сайлау комисиякомиссиясын құру, ауылды мекендерде қалашықтарында сайлау бөлімшесі құрылады,н құру керек. Аудан дәрежелі деңгейндегі сайлау, – өлкелікӨлкелік сайлау комисиякомиссиясы жіберген сайлауды бақылау группасыныңтобының бақылауында жүргізілуі тиісқажет. Аудандық кеңес мүшелері – н ауданда бойынша жеке-жеке бұқаралық жиналыстарда ашып қ түрде ортаға қойып сайланайды. Аудан әкімі – аудандық кеңестер құрылғаннан кейінгі №1-жиналыста сайланады. Оған өлкелікӨлкелік сайлау комиссиясының – бақылау группасы тобы қатынасуы қажет. ӨлкелікӨлкелік кеңес мүшелерін – аудан дарда әкімін сайлауымен ған кезде бірге сайланады»у керек. 3 қыркүйек. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағының орталық комитеті Құлжада мәжіліс ашып қайтадан құрылған өзгеріс енгізілген «Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағының уақыттық уставжарғысын» талқылап, бекітті. Осы күні Іле уәли мекемесінің орган газеті – «Төңкерістік ШығысТөңкерістік Шығыс түркістанТүркістан газеті» «Ббарлық жастарға хатын» басыжариялап, қалың көпшілік жастарды: «Бейбітшілік бітімін» дәйекті тиянақтандыруға түрде жүщеге асыруға күш қосуға кедергі болған бұқарамен рақымсыз күрес жүргізуге үндеді. Осы күні Оспан ІсләмИсламұлы – Нүсіпбайды Үрімжіге жіберіп, Жаң жыжұңЖаң жы жұңға мынадай нақты бес талап қойды: (1)1. Үкімет Алтайға әскери бөлім жіберсе, (2)2. Үүкімет қару-жарақпен көмек етсе, (3)3. Алтайға тұрақты уәкіл жіберсе және хабарласу апаратын орнатса, (4)4. өлкелікӨлкелік үкімет Алтай аймағына беретін қаражатты төте тікелей жіберсе, (5)5. өлкелікӨлкелік үкімет астық, кездеме, шәй сияқты тұтыну бұйымдарын жіберсе, бұдан тыс, ол өлкелікӨлкелік үкіметте өзіне бүкіл Шынжаң діни істерін басқаратын ұқыққұқық беруді және ұрпағына мұра болып қалатын уаңдық орынға дәрежеге көтеруді талап етті. Жаң жыжұңЖаң жы жұң: Сұң ши лянды, Тау жый ұенілерді шақырып ақылдасты:ып, Оспан ІсләмИсламұлын мүмкіндіктің барынша қолдауды ұйғарды. Лю мың чұнге: Алтай уәли мекемесінің әкімшілік қаражатын бұрынғыдай Іле арқылы жібермей, төте жіберуді, Алтай уәли мекемесінің таңбасын Оспан Ісләм ұлыИсламұлының уәкілдерінен беріп жіберуді, Оспан ІсләмИсламұлына астық, шәй және күнделікті тұтыну бұйымдарын, қару-жарақ, оқ-дәрі беруді бұйырды. Әскери істер басқармасының бастығы Нұй уан шуанға: үш адамды таңдап (жұнтұң тыңшысы), оларға бір радияция беруді, олар болған оқиғаныіп, дер кезінде хабарлап тұруды – бұйырды. Қыркүйектің басы. Жеті аймақ халқының уәкілі – Әбдіуахит Мақсұм1 қатарлы бірқатар адамдарлар Үрімжіден Құлжаға барып, сапарлап, Үш аймақҮш аймақ«Үш аймаққа» қатысты ақуалдарды ұғыстымағлұматпен жан-жағыты танысты. Жеті аймақтың халқы атынан Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» халқына сәлем жолдадыан қал сұрады. 4 қыркүйек. Мәсғұттың ұсынысымен:, дін істер меңгермесіДіни істер меңгермебасқармасіы – Құлжада ғылми зерттеу қоғамының дайындық мәжілісін ашты. Дін істер меңгермесіДіни істер меңгермесініңбасқармасының бастығы – Әбілмит Әли халфе мәжілісті басқарды. АқыметАхметжан Қасыми, Мәсғұт – ғылми қоғамды құрудың мақсаты жәнемен маңызы жөнінде сөз сөйледі. АқметАхметжан Қасыми былай деп көрсетті: «Ұлттарымыздың ұлт түп төркіні жақжағыын келеді, тек тұрмыс тәсілі ғана ұқсамайды. Сондықтан Сондықтан да мәдениет және басқа жақтарда түрмыстық айырмашылықтар барпарықтар өмір сүріп отыр. Бұл парықтарды жою үшін, мәдениет өремізді өсіруіпміз, ғылми сауатты меңгеруіміз қажет». Осы күні Жеті аймақ халық уәкілі Әбдіуахит Мақсұм Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» төңкерістік жастар одағы орталық комитетінің ашқан жиналыстында сөз сөйлеп, Жеті аймақ халқының Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» халқына деген сәлемін жеткізді. Ол былай деді: «Бейбітшілік бітімі» - – - Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» халқының күресі және қан төгіп, құрбан беруі арқылы келді. Кезектіе әскери күрес уақытшатық тоқтағанмен, бұдан былай саяси күрес барған сайын шилеленісе түседі. Бұл жөнінде, мейлі Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» халқы болсын, мейліәлде Жеті аймақ халқы болсын түгелдей сергек танымда болуы керек». Осы күні Іле уәли мекемесінің орган газеті «Төңкерістік ШығысТөңкерістік Шығыс түркістна Түркістан газеті» өзінің бірінші бетіне АқыметАхметжан Қасымидың «Халық бізден нені күтіп отыр» – деген тақырыптағы мақаласын толық басты. АқыметАхметжан Қасыми өзінің мақаласында былай деп атап көрсетті: «Бейбітшілік бітімін» бүкіл өлкелікӨлке халыққы бірлесіп атқарды. Бұл: шұбасыз, біз бір ғана ұлттың билік жүргізуіне қарсы тұрамыз – деген сөз. Біздің тарапымыздан жөнінен алғанда –, ұйғыр, қазақ, қырғыз, дүнген, маңғолмонғол, қытайқҚытай және басқа ұлттардың барлығы бірдей, олардың терезесін теңетуіміз керек. Біздің түпкілікті талайымыз да, міне, осында. Атап айтқанда, барлық ұлттардың ұқыққұқық жағындан және іс жүзілік күнделікті өмірде нағыз тең болуына өмір сүруіне кепілдік ету. Сондықтан біз мынадай талап қоямыз: кез-келген әр қандай ұлтта бір екінші бір ұлтты жаман етуге езгіге ұшыратуына болмайды, бір ұлтты екінші ұлттың кемсітуінеге тіпті де жол беруге болмайды». 5 қыркүйек. АқыметАхметжан Қасыми, мен АкімбекӘкімбек қожа және уәли мекемесінің мекеме орындарының басшыларының бас қосу жиналысына қатынасты. Уақас ажы Миржанов, Мұхамедтжан Мақсұм, АӘбілғопыр Мақсұм, Нәбижан Түсіп, Абдығаопыр Сабыражы лардан қазына есебін анықтау группасын тобының құрамына кірдіқұрды. Бұрынғы Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» үкіметі кезіндегі қазына есебін тез арада анықтау уды ұйғарылды. Осы күні Мәсғұттың ұсынысы бойынша етіп ұйымдастырған – Құлжада ғылми зерттеу қоғамы Құлжада құрылды. Разиев дамолладаомолла – қоғам бастығы, ӘАбдіров Мақсұм мен Мәыжит Мұсаев – оның орынбасарлары болып сайланды. 5 тараудан, 29 тармақтан ықтұратын «ғҒылми зерттеу қоғамының уставжарғысы» қабылданды. Оның мазмұны мынадай: Бүкіл Шынжаң зиялылары, дін қайраткерлері – ғылми зерттеу қоғамының төңірегіне топтасып, діни шариат пендік мараль және «қоағамдық ғылым» арқылы өздерін тәрбиелеутәрбие жұмысын жүргізеді. Мәсғұт жиналысты құттықтап, ды және тіл мәселесі жөнінде баяндама жасады. 10 қыркүйек. Іле уәли мекемесінің орган газеті – «Төңкерңсрістік шығыс түркістанТүркістан газеті» бірінші бетіне АқыметАхметжан Қасымидың «Құлжаның басты бақшасында Жаң жыжұңЖаң жы жұң мырза берген қонақ асыда сөйлеген сөзін» толық басты. АқыметАхметжан Қасыми «сөзінде»: «Шынжаңдағы бейбітшілік пен, демократиялық саясатси жасасын», «Бұкіл қытайды қамтыған демократиялық негіздегі ҚытайҚытайды қамтыған Шыңжаңдағы ұлттардың демокартиядемократия негізіндегі нағыз теңдігі жасасын» – деген ұрандарды алға қойды. 11 қыркүйек. Іле уәли мекемесінің орган газеті – «Төңкерістік шығысТөңкерістік Шығыс түркістанТүркістан газетыгазеті» 23 маусымдағы ТАСС агенттігінің 23 маусымдағы «Сұң чиң лиңнің ішкі соғысқа қарсы тұру мәлімдемесі жөнінде» деген хабарын көшіріп басты. 13 қыркүйек. ӨлкелікӨлкелік бірлескен өкіметтің № 9- -жоралар мәжілісі «өлкелікӨлкелік сайлау комиссиясының ұйымдық ережесін» қабылдады. ӨлкелікӨлкелік кеңестің мүшелерін, мен әкімдерді сайлаудың барысын қадағалайтын ын адамдарды топқа бөліп, бақылау группасындағыларды группаларға бөлуді және бақылауға жіберілетін адамдарды есімдігін белгіледі. Сайлауды қадағалау бақылау группасытобы аймақтарға бойынша бөлінді. Лю мың чұн группа топ бастаған ығы болған сайлау – бақылау 2-топ – группа Іле районына барып сайлау бақылайдыаймағындағы,. Жұң ди хуа группа бастығы болған сайлау бақылау бастаған 5-топ группасы– Тарбағатай аймағындағы, районына барып сайлау бақылайды. Жанымқан группа бастаған ығы болған сайлау бақылау 6-топ группасы – Алтай аймағына районына барып сайлаудың өтуін бақылайды. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» жақжағытан – АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов Қашқарға баратын сайлау бақылау 3-топты, группаның бастығы, Сейдолла Саиполлаев – ті Ақсуға баратын сайлау бақылау 4-топты басқардыгруппаның бастығы етіп жіберді. 13 - -20 қыркүйек. Англияның Үрімжідегі елшісі Корехауан (–?) Құлжаға сапарлай барып, АкімбекӘкімбек қожамен, Әнуар Мұсаевпен, Әли төремен (Мәсғұттың баласы) және Кеңес одағыКеңес Одағының Іледе тұратын елшісі Дабашимен әңгімелесті. Шынжаңның Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» төңкерісін және Кеңес одағыКеңес Одағының Үш аймақҮш аймақ «Үш аймаққа» берген көмегін, жасаған ықпалын тексеріп ұғысты. 15 қыркүйек. Іле уәли мекемесі №19-бұйрық жариялап, арқылы: Арасан ауданын бұрынғыдай Бұратала ауданына қостуды, Ердені – Бұратала ауданының әкімі етіп тағайындауды ұйғарды. 16 қыркүйек. Іле уәли мекемесінің орган газеті - - «Төңкерістік ШығысТөңкерістік Шығыс түркістанТүркістан газетыгазеті» мынандай мақала жариялады: «Үрімжідегі барлық адам халықтың сайлау бәсекесіне жұмылдырылып, қолдарына демократия жалауын көтеріп:, «Дауызда демократиялық саясат жасаын» – и деп даурығып жүріпққанда, сайлағандары – бәз-ббаяғы феодаль – помешікпомещиктер мен байлар, молдалар болды. Олар халыққа бақыт әпермейді. Қанаушы тап қанды қанжарын қашанда тастамайды. Біз сайлауға қарсы емеспіз, қайта сайлауға қызу үн қосамыз. Бірақ,Бірақ біз өзіміз жақжағытайтын адамдарды сайлаймыз». 18 қыркүйек. Жаң жыжұңЖаң жы жұң, АқыметАхметжан Қасыми, Бұрһан үшеуі «өлкелікӨлкелік, аудандық кеңес мүшелерін, аудан әкімдерін сайлау жөнінде бүкіл өлке халқына хатын» жариялап, бүкіл өлке халқын – өздерінің сайлау ұқығықұқығын қастерлеуге үндеді. 19 қыркүйек. Бірлескен үкімет №10-жоралар мәжілісін ашып, 23 маусымдағы мынаны белгіледі: Сайлауды қадағалайтын группасының топтардын адамын теңшед тізімін бекіттіі. Оның ішінде Тарбағатай районына аймағына баратын сайлауды бақылайтыну 5-группасынатопқа – Сәліс, бастық болды. Іле аймағына баратын сайлауды бақылайтын районына баратын сайлау бақылау 2- топқа – группасына Жұң ди хуа, бастық болды. Алтай аймағына баратын сайлауды бақылайтын районына баратын сайлау бақылау 6- топқа группасына – Туи ұй зы1, бастық болды. Қашқар аймағына баратын сайлауды бақылайтын топқа – районына баратын сайлау бақылау группасына Сайфпидден Азиези, бастық болды. Ақсу аймағына баратын сайлауды бақылайтын топқа – районына баратын сайлау бақылау группасына Абдырайым Айса2 бастық болды. Аймақтардың уәлилері мен оның орынбасарлары өз аймағына барған сайлауды бақылау группалартобының мүшесі болмайды – делінді. 21 қыркүйек. Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» төңкерістік жастар одағы Тарбағатай аймақтық комитетінің орган газеті – «Төңкерісшіл жастар» газеті жарық көрді. Осы күні АқыметАхметжан Қасымидың ортаға коюы ұсынысы арқылы, өлкелікӨлкелік үкіметтің жора лармүшелер мәжілісі ӘАбдіырахман Мұһитты3 Тұрпан ауданының әкімі етіп тағайындады. Осы күні Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» төңкерістік жастар одағы орталық комитеті Құлжада мыңдаған адам қатынасқан жиылыс ашып, Ақсуда өлтірілген әйгілі ақын Лұтполла Мүтәаліп қатарлы 28 кісіге аза білдірді. Жиналысты Асқат Ысқақов басқарды. 23 қыркүйек. Іле уәли мекемесінің орган газеті - -«Төңкерістік ШығысТөңкерістік Шығыс түркістанТүркістан газетыгазеті» «Жеті аймақ халқына хатын» жарияладыбасты. Онда былай делінген: Кезектегіке ең маңызды міндеттер мыналар: (1)1. Демократиялық негізде құрылған өлкелікӨлкелік үкіметті қорғап, қуаттау;. (2)2. «Бейбітшілік бітімін» қолдап, қуаттау және тиянақтандыру.; (3)3. ӨлкелікӨлкелік үкімет жариялаған «Билік жүргізу програмапрограмбағдарламасын» жан-жақжағыты тиянақтандыру.; (4)4. Керітартпа үкіметтің қалдық күштеріне батыл қарсы тұрып, демократиялық саясидыатты іске асыру;. (5)5. Ұлттардың теңдікгі негізіндегі ынтымаұтығын күшейту;. (6)6. Кеңес одағыКеңес Одағымен достықты, ынтымақты күшейту. (7)7; Кезекте аймақтарда және аудандарда жүргізіліп отырған жалпы халықтық сайлау қызметін ойдағыдай өрістету. Осы күні АбдыкерімӘбдікәрім Аббасов пен, Сәаийфпидыдин Азиезилердің басқаруында, өлкелікӨлкелік ұйғыр тілі қағамының басшылығы өзгертілді қайта сайланды. Ыбырайым Тұрды1 – қоғам бастығы, Абдуақит Мақсұр – оның орынбасары болды. 25 қыркүйек. АқыметАхметжан Қасыми өлкелікӨлкелік ұйғыр тілі қоғамында ашылған жас зиялылардың жиналысында сөз сөйледі. Ол мынаны баса көрсетті: «Біздің ұлт- азаттық қозғалысымыз белгілі бір ұлтқа қарсы тұратын қозғалыс емес,. Сол ұлттың ішіндегі билеп төстеушілер мен дара билеуші үкіметті жақжағытайтындарға ғана қарсы тұратын қозғалыс болуға тиіс. Біздің халқымыз, әсіресе, өте-мөте зиялизиялыларымыз қызметті осындай көз қараскөзқараспен істеу керек». 26 қыркүйек. Алтай уәли мекемесі мәжіліс ашып, №41- қаулы-қаулы қабылдап, мынаны ұйғарды: 1. ӨлкелікӨлкелік сауда банкебанкісі жіберген өлке ақшасын тапсыпрып алғаннан кейін, Алтай өзі таратқан қағаз ақшаны жұмсауды дереу тоқтатадыу. (2)2. ӨлкелікӨлкелік үкімет жіберген қаражатты тапсырып алғаннан кейін, Халыққа таратқан зайемзаемға нақты ақша беріледіу. (3)3. ӨлкелікӨлкелік үкіметтен қаражатты тезірек жіберуді талап етілсіну. 28 қыркүйек. ӨлкелікӨлкелік сауда бакіесі бұрынғыа Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» таратқан ақшаны жиып алу жөнінде хабарландыру шығардыып, Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтары таратқан ақшаны істетпей айналымға жібермей, тоқтатуды ұйғарды. Қолында осындай ақшасы барлар 1 –қазаннан бастап 30- қарашаға дейін – Іле, Тарбағатай, Алтай аймақтарының жер-жеріндегі банкебанкілер мен бөлімше банкебанк бөлімшеілергіне барып, ауыстырып алуы керек.са болды. Іленің бір юань ақшасы – өлкенің бір юань ақшасына теңауыстырылады – делінді. Қыркүйектің аяқ шені – қазанның аяқ шені. Сұң ши лян Жаң жыжұңЖаң жы жұңніың бұйрығымен Лушаньға барып, Жаң жыжұңЖаң жы жұңге: Шынжаңның саяси жағдайы мен әскери жағдайы жөнінде мәлімет беріп, әскери күшті молайтуды талап етті. Жяң жме шы: Сұң ши лянға – Нанжиңге барып Чын чыңды тауып, Шынжаңдағы әскери бөлімдерді әскермен, қару-жарақпен толықтауды қолға алуды ісін істеуді бұйырды. Нанжиңде Чын чың мынадай шешім жасады: 1. Әуелі төрт шекара қарулы үлкен отрядын жасағын құру. (2)2. Толықтыру ретінде Шынжаңға 15 мың әскер жіберу. (3)3. 300 ауыр автомобильі бар бір автомобиль полкін жіберу. (4)4. ЖерлікЖергілікті жертден 3 мың әскери ат сатып алу. (5)5. Орайы келгенде бір ауыр зеңбірекшілер баталионбатальонын Жючуанға орналастыру. Қажет бола қалғанда Шынжаңға жіберу. (6)6. Қару-жарақ, оқ-дәріні толықтау. Қыркүйек. Тасқорған төңкерістік армиясының бас штабының таратылғанын ресми түрде жарияланды. Тасқорғанды қорғап тұрған бір полк те тарады. Жергіліктегі сайлауға қатынасу үшін олар өз мекендеріне қайтты. 1 қазан. Іле уәли мекемесі (1)1. «Ұұшыр», «зекет» жинауға бұрынғадай дін істер меңгермесіДін істер меңгермебасқармасыі жауапты болдыдеп шешті. (2)2. Пуканы – Іле маңғолмонғол тіл қоғамының бастығы етіп тағайындауды ұйғардытағайындады. 2 қазан. АқыметАхметжан Қасыми Шауешектің халық клубында әр ұлттың бұқарасына арнап сөз сөйлеп, «бБейбітшіліктің іске асуы –, ұлттардың ынтымағына байланысты» – деді. Ол: 28- тамызда Кеңес одағыКеңес Одағынан елге қайтып келе жатқан ГоминдаңГоминдаң армиясы мен, үкімет үкіметінің адамдарынан 32 кісінің адаммының Шауешекте ұрып өлтірілуіген қате әрекет екенінеке сын айтып, Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» халқын: бұдан былай қандай талап, - тілегі болса, оны өлкелікӨлкелік үкіметте қызмет істеп жатқан Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақ» уәкілдері арқылы шешуге шақырдыүндеді. Қазанның басы. Саифпидден Азиези 42-корпустың командирыі, Шынжаң қорғаныс әсекрінің бас қолбасшысының орынбасары әрі оңтүстік Шынжаң қорғаныс әскерінің қолбасшысы Яң ды ляңды Қашқардан жөткеп әкетуді Жаң жыжұңЖаң жы жұңға талап етіп қойды, олай болмаса өзінің сайлауды бақылайтыну 3-топты бастап группаны бастап Қашқарға бармайтынын мәлімдеді. уының шарты етіп қойды. Жаң жыжұңЖаң жы жұң: Яң ды ляңды жөткеп әкететінін білдірді. 6 қазан – 25 желтоқсан. Саифпидден Азиези бастаған сайлауды бақылайтыну 3-топ -группасы Қашқар районында аймағындағы аудан әкімдері менн және өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерінің сайлау жұмысына бақылау жүргізді. ГоминдаңГоминдаң армиясы барған орналасқан жерлерде қарсылық көрсетіпасып, жерлікжергілікті керітартпа күштерге тірек болғанымен, бірақ Сайпиидеин Аззиези бастаған сайлауды бақылау 3-группасы тобы батыл күрес жүргізгендіктен, оған қоса Қашқардың уәлиі – АбдыкерімӘбдікәрім Мақсұм «Бейбітшілік бітімін» қорғап қуаттап, Үш аймақҮш аймақ«Үш аймақ» жағынаққа бейім болғандықтан, Қашқар районында аймағында сайланған аудан әкімдері мен өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерінің көбі Үш аймақҮш аймақ «Үш аймақты» жаққа бейімдер болды.қолдайтын адамдар болды. 8 қазан. Жұң дым хуа бастаған сайлауды бақылайтыну 2-группасытоп: 8- қазаннан бастап, Іле аймағындағы аудан әкімдерін және өлкелікӨлкелік кеңес мүшелерін сайлау жұмысына бақылау жүргіздііп, 29- қарашада бұл жұмысты аяқтады. Сайлау нәтижесі мынадай болды: Тайып ахун – Құлжа ауданының әкімі, Шу мо тұң – Сүмбіл ауданының әкімі, Шаяхун – Сүйдүң ауданының әкімі, Фатих Мүсілімов – Нылқы ауданының әкімі, Әбдіғойпып – Тоғызтарау ауданының әкімі, Әшім Осман – Бұратала ауданының әкімі, Тоққожа – Текес ауданының әкімі, Ошырамбал – МаңғолМонғолкүре ауданының әкімі, Мамет ажы – Қорғас ауданының әкімі, Еркінбек – Күнес ауданының әкімі, Юсуп ажы Зайыт – Жың ауданының әкімі, Бұука – Арасан әкімшілік басқару мекемесінің бастығы, Жяң зы ды – Жұлдыз әкімшілік басқару мекемесінің бастығы – болып сайланды. Сейдолла СайполлаевСейфоллаев, Нұрдәулет, Қиясбек, Таубай, Абдолла, Ерде, Нұрсапа, Ясын Құдайберді, Бука, Ниман, Мейірман Қашқынбаев, Шәкен – осы жиыны 12 кісі өлкелікӨлкелік кеңестің мүшесі болып сайланды.
6-15 қазан. 15 қазан. ӨлкелікӨлкелік бірлескен үкіметтің Алтайға жіберген сайлауды бақылау 6- тобы группасы Дөрбілжіңге барған кезде, группа топ бастығы Тұй ұй зыны (ТүркістанТүркістанды), мүшесі Камалбек Уәшеовтыі (қазақ, қытайшақытайша аты Кы уын яуан), шафелыеліжүргізушісі Сұң нан шиңды сол жердегі бұқара ұрып өлтірді. Группаның Топтың қалған мүшелері жараланды. Бұл «Тұй ұй зы оқиғасы» деп аталды. жүктеу/скачать 3.86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|