«Қазақ тілі стилистикасы» пән бойынша эмтихан сұрақтары
жүктеу/скачать 157.83 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жоғары құрылымдар Жоғары құрылымдар
| Алкебаева: Ресми стильге ресми құжаттың барлық түрі жатады: іскери, әкімшілік, низамшылық, ресми кеңсе, іскери шешен сөз, әскери ресми құжат, заң, елшілік, т.б. Қазіргі қазақ әдеби тілінің фукциональдық қызметінде ресми стиль толық өзінің ақпарттық мазмұндық мәнін толық көрсете алады. Қоғамдағы құқықтық, үкімдік, әкімшілік халықаралық ішкі және сыртқы қарым - қатынастардың мемлекеттің ішкі басқару жүйесіне қызмет ететін барлық құжат түрлері ресми стильдің құрамына кіреді. Қазақ тілінің функциональдық стильдерінің ішінде ресми стиль бізге дейін ауызша жазбаша құжаттар арқылы жетті.
Ресми стильдің жанрлары басқа стиль жанрларына қарағанда тақырыбы біршама тұрақты мәтіндерден тұрады. Ресми стильді ғылыми стиль жанрларымен салыстырып қарағанда ресми стиль жанрлары анық, дәл, тұрақты тілдік стильдік белгілермен ерекшеленіп тұрады. Ресми стильдің жанрлары туралы толық ғылыми мағмұматтар берілген уақытта ғана оның функциональдығы және стилистикалық нормасы тұрақталынады. Егер әлеуметтік мәдени қызметтің құқықтық түрін жеке қызметтің иерархиялық ұйымдастырылған жүйесі ретінде қарастыратын болсақ, онда олардың негізінде жанрлардың ішкі стильдік сыныптамасын әрі қарай жалғастыруғаболады. Жоғары құрылымдар Жоғары құрылымдар Қаулы Арыз Ереже Арыз түрлері Бұйрық Хат Нұсқау Өтініш Хат түрлері Ал, қандай да бір шешімдерді қабылдауға және құқықтық іс әрекеттерді жүзеге асыруға ақпараттық құқықтық негіз қажет, ол қызметтің нақты бір бөлшегінде қалыпты жағдайды бекіту арқылы қалыптасады. Сонымен, ресми іскерлік аясындағы мәтіндерде бір бірімен қатыас мақсаттары, функцияларымен ажыратылытын жеке қызметтің кем дегенде үш түрі көрініс табады: Нұсқау; Өтініш; Хабарлау. Ресми- іскерлік жазбаша мәтіндер, сонымен қатар, тілдің синтиксис ұйымдастырылуының тәсілі және оның кеңістік графикалық рәсімдеуі бойынша ажыратылады: Байланыстырушы тілдің дәстүрлі тізбектеп жазылуы ( заң, өмір баян, шарт, үкім, айыптау қортындысы т.б.); Траферат өзгеретін ақпаратпен толықтырлатын үзінділер бар дәстүрлі тізбектеп жазу; үзінділер толықтырылғаннан кейін жазба түгедей тізбектеліп көрсетіледі; Сұқбатнама алдынала дайындалған сұрақтардың және оларға жауаптар тізбесі; Кесте тігінен және көлденен орналасқан графаларға толтырылған сөздік және сандық нысандағы мәліметтердің жиынтығы. Бір мәтіннің құрамында ақпаратты берудің әр түрлі тәсілдерге бірге қолданылуы мүмкін. Алын ала бастырылған тұрақты ақпаратпен қатар өзгертілуі мүмкін мәліметтерді толықтыруға арналған үзінділер тмен графикаларды қамититын тізбектелмеген мәтін нысандарының кең таралғандығы іскерлік қарым қатынаста үнемі қайталанатын жағдайлардың болуымен түсіндіріледі, ал бұл қатынаста коммуникативті мақсатқа сәйкес қатаң айқындалған жанрлардың құжаттары қолданылады. Ресми стиль нақты бір коммуникативті прагматикалық мақсатка сай құрастырылады, белгілі бір қызмет түрін жүзеге асыруымен байланысты құжаттың функциясына сәйкес жазбаның сипаты, тілдік құрылысы мен мінездемесі, оның мәнерлік қасиеттері, тіл құралының іріктелуі анықталады. Ресми іскерлік стиль жанрында әр түрлі экстралингвистикалық мән жайларға байланысты әртүрлі дәрежеде ресми стильдің стильдік қасиеттері көрініс табады. Мәселен, нұсқау сипатындағы мәтіндерге жазбаның өктемділігі және сөздердің нақтылығы қажет болады, олар құқықтық реттеуші функциясының бұлжытпай жүзеге асыруына жәрдемдеседі. Өтініш сипаттағы мәтіндерде өктемділікпен қатар ресми іскерлік стильдің басқа мәтіндерде кездеспейтін жазбаның тұлғалық қасиеттері бар, өйткені, бұл құжаттарда бір жағынан заңды тұлғалар әкімшілік өкілдер, ал екіншіден жекелеген азаматтар арасындағы қатынастарда өз көрінісін тауып отырады. жүктеу/скачать 157.83 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|