46
ертегі тәрізді тіркестерді тақтаға жазып, сын есімдердің түбірі мен қосымшасын ажыратып байқату тәсілмен зат есімдерге әр түрлі жұрнақтар жалғану арқылы туынды сын есім жасалып тұрғаны түсіндіріледі. Содан соң негізгі сын есім мен туынды сынесімді салыстырып, олардың бір - бірінен өзгешелігін аңғартамыз.
Тағы бір ескертіп кететін нәрсе: сын есімнің салыстырмалы шырай жұрнақтарыменіс жүзілік түрғыда таныстыру көзделеді.
Өйткені оқушылар заттардың әр алуан қасиеттерін бір-бірінен салыстырып айту барысында аталған жұрнақтарға кездеспей түрмайды. Сол себепті жаттығулар орындау барысында салыстырмалы шырай жұрнақтарымен таныстыра беру артықтық етпейді, керісенше оқушылардың сөз байлығын молайтады, заттарды сипаттай білуге, өзара салыстырып айтуына мүмкіндік береді. Оқулықтағы 389-392 -жаттығулар осы мақсатқа берілген.
389-жаттығуда негізгі сын есімдерге -дау, -деу, -лау, -тау, -теу, -шыл, -шіл, -ғылт, -ғыш жұрнақтарын жалғап жазып, негізгі сын есімдердің мағынасында қандай өзгеріс болғанын айту.
Мысалы: Ақ-ақшыл, боз-бозғылт, жасыл-жасылдау, сары-сарылау, үлкен-үлкендеу, көк-көкшіл, үсақ-үсақтау.
3-сыныпта сын есімге арналған күңделікті сабақ жоспарының үлгісі:
-
Сабақ тақырыбы: Негізгі және туынды сын есімдер.
-
Сабақтын мақсаты: Негізгі және туынды сын есімдер туралы
мағлүмат беру; олардың бір-бірінен өзгешелігін саналы түрде меңгерту.
3. Тәрбиелік мәні: Оқушыларды имандылыққа, сауаттылыққа,
еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
-
Сабақтың әдісі: әңгімелеу.
-
Сабақтың көрнектілігі: кітап, кесте, сурет.
-
Сабақтың барысы.
I. ¥йымдастыру.
-
Оқушылардың кітап, дәптерін түгелдеу.
-
Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
III. Жаңа сабақ.
1. Кіріспе. әңгімелеу.
Оқушылардың назары тақтадағы плакатқа аударылды. Одан біраз мысалдар келтірілді.
Негізгі сын есім
|
Туынды сын есім
|
Талап, білім Ажар, әдеп
|
Талапты, білімді
Ажарлы, эдепті
|
47
Сана, көңіл
|
Саналы, көңілді
|
Мұғалім кестедегі мысалдарды талдаудан бастайды. Талап сөзіне сұрақ қойыңдаршы. He?
Талапты сөзіне сұрақ қойыңдар. Қандай?
Талап - түбір, -ты - жұрнақ, Таланты - сын есім. Осы арада балалар туынды сын есім тек сын есімнін; өзінен ғана емес, басқа сөз таптарынан да жасалатынын аңғарады.
Туынды сын есімдер зат есімдерден жасалады. Ол үшін -ты, -ті, -ды, -ді, -лы, -т т.б. жұрнақтар жалғанады. IV. Сергіту сэті.
Аппақ болып таң атып, Түтін тіке шығады. Қарлығаштар қанатын, Самғап биік ұшады.
2. Оқулықпен жұмыс.
373-жаттығуды орындау. Сөздерді салыстырып оқу. Қосымшалы сөздерді көшіріп жазып, олардың қай сөз табынан жататынын айыру ақылды, тәртіпті, білгіш, айнадай.
374-жаттығу Мақалмен жұмыс. Сьш есімдердің негізгі және туынды екенін ажырату.
Сулы жер қү_рақсыз болмас,
Таулы жер бұлақсыз болмас.
3. Ойын. «Кім тез табады?»
Жақсы деген сын есімге тіркес келетін біренеше зат есім ойлап жаз.
қыз оқушы
Жақсы <^7 " бала адам жер
Керісінше', «бір зат есімге көп сын есім» ойыны.
Инабаты-
Ажарлы
әдепті ~~ қыз
көңілді
сүлу
48
V. Сабақты қортындалау мына сұрақтар бойынша іске асырылады:
-
Сын есімнің қандай түрлерін өттік?
-
Туынды сын есім қалай жасалады?
-
Негізгі және туынды сын есімнің айырмашылығы неде?
Мысал келтір.
Әр оқушы осы сұрақтарға жауап береді, сын есімнің ережесі мен сұрақтарын айтып берілуі керек. Өз ойларынан мысалдар келтіріп, сұрақтар қойып, өткен сабақты қортындылап кетеміз, оқушыларға жалау, машина, қоян, сэбіз, жапырақ, түлкі т.б. суреттерін үлестіріп беріп, осы сурет бойынша заттың түсін айыру үшін сөйлем қүр деп тапсырылады. Қай бала тез, дұрыс сөйлем қүрап, бұл сөйлемдегі заттың түсін білдіретін сөздердің сын есім болатынын түсіндіріп, қандай сұраққа жауап беретінін айыра алса, үтқан болып шығады.
Мысалы, сурет бойынша оқушылар мынадай сөйлемдер ойлап табуға тиісті.
Ту Қара торғай
Көгілдір Қара торғайға
Желбіреді ¥я жасадық
Машина Қоян
Бақытжан жеңіл Сүр қоян
Машинаға мінді қашты
Алма Жапырақ
Мамам қызыл Күзде жапырақ
Алма әкелді сары түске боялады.
VI. 388-жаттығуды жазып келу тапсырылды.
VII. Оқушылардың берген жауаптарына қарай бағалау.
49
III. 3 Зат есім мен сан есімді байланыстыра оқыту
3-сынып -оқушылары «Сан есім» \ туралы 2-сыныпта алған білімдерін одан әрі тереңдете, бекіте түседі. Сан есімдердің есептік және реттік болып бөлінетінін білсе де оларды өзара салыстыру және оларға сұрақ қойғызу арқылы мағыналарындағы өзгешелікті байқату жолымен үғындырылады. Сондай-ақ жинақтық сан есімдерге де назар аударылады.
3-сыныпта сан есімге арналған күнделікті сабақ жоспары:
Сабақтың тақырыбы: Есептік және реттік сан есімдер.
Сабақтың мақсаты: Сан есімдердің есептік және реттік болып бөлінетін білдіру, олардың мағыналарындағы өзгешелікті байқату.
4. Тәрбиелік мәні: Оқушыларды мейірімді, адал болуға,
сауаттылыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
-
Сабақтың әдісі: әңгімелеу.
-
Сабақтың көрнектілігі: кітап, кесте, сурет.
-
Сабақтың барысы.
I. Ұйымдастыру.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
III. Жаңа сабақ.
1. Кіріспе. әңгімелеу.
Оқушылардың назары тақтадағы плакатқа аударылды. Одан біраз мысалдар келтірілген.
Есептік сан есім
|
Реттік сан есім
|
Бір, екі, Үш, алты
|
Бірінші, екінші Үшінші, алтыншы
|
Мұғалім кестедегі мысалдарды талдаудан бастайды.
Бір сөзіне сұрақ қойыңдаршы.
Неше?
Бірінші сөзіне сұрақ қойыңдар.
Нешінші?
Мүндағы бір - түбір, -інші - жү_рнақ, бір - есептік сан есім, бірінші - реттік сан есім.
Осы ретпен басқа да сөздер талданады.
Сонымен, балалар сан есім жасалу жолына қарай нешеге
бөлінеді екен?
Сан есім есептік және реттік болып екіге бөлінеді екен. Мұғалім оқушылардың жауаптарын толықтырып, қортындалайды. Қанша? неше? сұрақтарына жауап беретін сан есімдерді есептік деп,
50
есептік сан есімге -ыншы, -інші, -нші, -нші жұрақтары жалғану арқылы болатын сан есімді реттік сан есім деп аталады екен. IV. Сергіту сәті. Бір, екі, үш, Бойға жинап күш. Жалқаулықты тастаймыз, Жаңа сабақ бастаймыз. 2. Оқулықпен жұмыс.
409-жаттығуды орындау. Мэтінді оқып, сан есімді теріп жазу, оларға сұрақ қойып салыстыру.
VI. Өтілген жаңа сабақты тест сұрақтары арқылы бекіту.
№1 Сан есімнің астын сыз.
Бір, ат, тоғыз, парта, бесінші, түйме. №2 Жеті сөзі қай сөз табына жатады?
-
Зат есім.
-
Етістік.
-
Сан есім.
-
Сын есім.
№3 Сан есімнің сұрақтарын астын сыз.
Кім? неше? нелер? қайтті? нешінші? №4 Қанша сұрағына жауап беретін сөздердің астын сыз.
Екі алма, қызыл гүл, екінші орын.
VII. Сабақты қортындалау мына сұрақтар бойынша іске
асырылады:
-
Сан есімнің дегеніміз не?
-
Сұрақтары қандай?, Мысал келтір.
-
Сан есімнің қандай түрлерімен таныстық?
-
Есептік және реттік сан есімдердің сұрақтарын айт?
-
Есептік және реттік сан есімдердің айырмашылығы неде?
Мысал келтір.
VIII. Бағалау: Үй тапсырмасын орындап келген, жаңа сабақта
белсене қатысып отырған оқушыларды басқаларға үлгі етіп, марапаттап,
тиісті бағасын қоямыз.
IX. Үйге тапсырма: Есептік және реттік сан есімнің ережесін оқып,
мысал келтіріп келу.
411-жаттығуды жазып, реттік сан есімдерді сөз құрамына талдап келу тапсырылады.
51
Қорытынды
Қорыта айтқанада, жас ұрпақтың рухани дүнеиесі мен ой-қиялын бірінші болып білім жарыныңымен нұрландыратын адам - бастауыш мектеп мұғалімі.
Қазіргі танда қазақ тілін оқыту әдістемесін жетілдіру мақсатында мұғалімдер алдында қалай және нені оқыту керек деген сұрақтар туы заңды. Білімді толығымен ендіру, бағдарламаны толық үғындыру-әрбір мұғалімнің алдында түрған мақсат. Сондықтан казіріг екзеңде қазақ тілін оқыту әдістемесінің жаңа көзқарастары шығуда, соған орай жаңаша бағдарламалар жасалып, оқытудың бағыттары беріле бастады. Сонымен бірі - бастауыш сынып оқушыларына арналған "Атамұра" баспасынан шыққан жаңа бағдарламаларға негізделген "Қазақ тілі" оқулықтары. Бұл оқулықтар жаңаша оқыту бағыттарын талап етеді.
Оқулық әдістері тек оқулықтағы берілген тапсырмалар мен жаттығуларға сэйкестеліне жасалуы қажет деген пікір қалыптасқан. Осыдан оқушы тек тапсырманы ғана орындауы қажет, басқа тапсырмалардың қажеті шамалы деген қағида шықты Бұл сабақта өту жұмысын бір тектес, бір сарынды етіп қойды. Балалардың сабаққа деген қызығушылығын төмендетіп, белсенділігін артыруға негіз-түрткі екендігі қазір барша әдіскерлерге аян. Түрткісіз сабақ шаблон секілді алдын - ала белгілі, пәнге деген қызығушылығын тудырмауы заңды.
Сондықтан, қазіргі кезеңде қазақ тілін оқыту әдістемесінің жаңа көзқарастары оған жаңаша әдіс-тәсілдерді қажет ететіні белгелі. Бү_л ретте алған қойылған бағдарламалық талаптарды бір-біріне бөле қарауға болмайды. Түпкі мақсат, тәрбиелік міндеттерге қоса, оқушылардың өз ойларын түжырымды да түшымды айтуға үйрету, сауатты да сындарлы жазып жеткізі алатын болуына қол жеткізу десек, ең алдымен олардың , сөздік қорын үнемі молайтып, тілдік түйсік-талғамын жетілдіре беруде бастауыш сынып мұғалімдірінің ететін еңбегі зор.
Мүндай нэтижеге мұғалім өзінің сабақ өту әдістерін үнемі жетілдіру, оны тиімді пайдалану арқылы қол жеткізеді. Қандай әдіспен өтсе де балаға бағдарламаға сай білімді сіңдіру түпкі мақсат. Сондықтан мұғалімдер казіргі кезеңдегі ғылым жетілдіктерін пйдалана отырып, әдіскерлердің ұсынған әдістерін саралай кел өзіне қажетін іріктеп алады. Әрбір әдіс тэжірбие түрінде сыналып, жинақталынып алынған нүсқау. Егер де мұғалім әдістерді дұрыс қолдана білсе, бұл әдістер тек оқушылардың пәнге деген қызығушылығын тудырып қана қоймай, сонымен қатар пәннің мазмұнын терең түсіріп меңгеруді, толыққанды білім мен тәрбие алуына, білім көрсеткіштерін арттыруды қамтамасыз етеді. Бірінші сынып оқулығында — қазақ тілінің дыбыстық заңдылықтары мен жүйесі жөнінде, лексика мен грамматиканың алғы шарттары ғана берілген.
52
Екінші сынып оқулығында - қазақ тілінің дыбыстық жүйесінің заңдылықтарына жекелей тоқталып, грамматика мен емле үйретіле бастайды.Үшінші мен төртінші сынып оқулықтарында - бүкіл бастауыш мектепте үйретілуге тиіс материалдар толығымен оқытылып, жоғары сыныптардағы оқуға негіз жасалынады. Оқулықтардың осындай принциптеріне негізделе жасалуы - заман талабы. Лингводидактика -бүкіл тіл ғылымының психологиялық, педагогикалық заңдылықтарын өзіне жинақтайтын оқыту әдістері жиынтығы. Оған ең алғашқы болып, балдырғанадарға білім есігін ашып, оларды сабаққа, мектепке құрмет сезімін оятьш, сүйіспеншілігін қалыптасытыру жауапкершілігі жүктелеген. КГшкентай шэкіріттер мұғалімінің көмегімен оқудың, жазудың, сөйлем қүраудың, ойлау дағдыларын игере бастайды. Сөйтіп олардың әрқайсысының жан-жақты үйлесімді дамуына кең жол ашылып, мүмкіндіктер жасалады. Мектеп формасында атап көрсетілгендей мұғалім балалардың ұжымымен бірге өмір сүріп, жұмыс істеу қабілетін қалыптастыруына, олардың өз күш-жігерін қоғамға пайдалы, қажетті, жақсы оқу, еңбекке эзірлену, өзін үлгілі жасау, жасы үлкендерге көмектесу секілді істерге бағыттауына барынша көмектесу керек.
Дүниежүзі педагогтары айтып та, жазып та жүргендей балалардың оқуға ықласы болмаса, үлкендердің барлық ізденісі, идеялары бос қиялға айналады. Міне, сондықтан да мектеп формасы қүрылымы біркелкі, көңілсіз, шабытсыз өтетін сабақтарды бүзып, оны шығармашылық биікке көретуді талап етеді. Бү_л үшін, ең алдымен, мұғалім шығармашылық ізденісі биігінен көрінуі тиіс, ол әдістемелік тұрғыдан нені іздену, өсу жолында болуға міндетті.
Оқу еңбегі шэкірттерге, эсіресе, мектеп табалдырығын енді аттаған балдырғанадарға куаныш әкелуі керек. Білім жиынтығы оларды рухани байытып, балалардың қабілетін дамытуға, кішкентай болса да өздері үшін жаңалық ашуға, қиындықтарды жеңуге жетелеу тиіс.
Бастауыш сыныптарына дәріс беру, әрине өте жауапты, күрделі де, сонымен бірге қызықты жұмыс. «Елу жылда ел жаңаң жүз жылда қазан», - деп ата-бабаларымыз айтқандай, жаңа ғасырдың алғашқы жылында өмір сүріп отырмыз. XXI ғасыр емктебін өркендетіп, сапасын артыру - біздің мақсатымыз. Келешекте біздің елеміз басқа тэуелсіщ елдеремен терезесі тең болып өмір сүруі үшін қазақ балаларынын мектеп қабырғасынан - ақ жан-жақты білімді, тәрбиелі етіп шығару жолындағы басты тұлға — мұғалім. Сондықтан оқушыларға оқу-тәрбие жұмысын жүргізу барысынын басты міндеті сапалы сабақ беру.
Қазіргі жеткіншектерімізді өзге елдің емес, өз елінің мэдениеті, өнері, дәстүрі этнопедагогика элементтерін пайдалына отырып, «сегіз қырлы, бір сырлы», ары таза, өнегелі-өнерлі, сауатты етіп тәрбиелеу - әр ү_стаздың қасиетті парызы.
53
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
-
Аханов К. Тіл білімінің негіздері. 1975,390-бет.
-
Сергалиев М.Синонимия синтаксических конструкций в
современном казахском литературном языке. Автор. Доктор
филол. Наук. Алма-Ата, 1987.
-
Оралбаева Н, Мадина Г, Әбілқаев А. Қазақ тілі. Алматы, 1982.
-
Балақаев М.Б. «О комбинированном управлении прямого
дополнения в казахском языке». Тюркологический сборник. 1951,
№ 7, 37-6.
-
Қазақ тілінің гармматикасы. Синтаксис. II. 1967. Балақаев М.,
Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі. Алматы, 1971.
-
Ә.Әбілақов. меңгерудің өзіндік ерекшеліктері, қазақстан мектебі,
1965, №6; 37-6. ;
-
Әміров Р. Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1983, 37-6.
-
Балақаев М.Б. «О комбинированном управлении прямого
дополнения в казахском языке». Тюркологический сборник. 1951,
№ 7, стр.46.
9. Балақаев М, Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі. А., 1971, З-б.
Ю.Балақаев М, Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі. Синтаксис, 1971.
П.Төлегенов О. Қазіргі қазақ тіліндегі жалпы модельді және мақсат
мәнді жай сөйлем типтері. 1968.
12.Арғынов X. Қазақ тілі методикасы. Синтаксис, пунктуация. 1974. ІЗ.Сауранбаев Қазақтілі. Педучилищелерге арналған. 1953. Н.Төлеуов Ә. Қазақ тіліндегі есімдіктер. 1963. 15.Сайрамбаев. Т. Есім пысықтауыш. Алматы, 1976. іб.Оралбаева Н, Мадина Г, Әбілқаев А. Қазақ тілі. (практикалық
курс). Алматы, 1964 ж. 164-6. 17.С.Аманжолов, А.Әбілқаев, И.Үйықбаев. Қазақ тілі грамматикасы.
Алматы, 1967, 7-8-6. 18.Ш.Әуелбаев, Қ.Қабиева. Қазақ тілі грамматикасы. Алматы, 1969,
66-67-6. 19.Арғынов X. Қазақ тілі методикасы. Синтаксис, пунктуация. 1974,
21-22-6. 20.С.Аманжолов, А.Әбілқаев. Қазақ тілі VII класқа арналған, 1985,
31-32-6. 21.Қабиева Қ.Е. «Сөйлемдегі сөздердің байланысу нінде» 1965, 5-14-
б. 22.Балақаев М, Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі. Синтаксис, 1971. 33-
35-6.
23.ӘміровР.Жай сөйлем синтаксисі. Алматы, 1983, 13-14-6. 24.«Қазақ тілінің грамматикасы», II том, Синтаксис, «Ғылым», 1966,
44-45-6.
54
25.Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тіліндегі күрделі сөз тіркестері. 1981,
12-13-6. 26.Қазақ тілінің грамматикасы, II том, Синтаксис, «Ғылым», 1967,
48-6. 27.Қазақ тілінің грамматикасы, «Ғылым» баспасы, II том, Синтаксис,
Алматы, 1967, 18-6.
28.Нұрмаханова Ә. Қазіргі қазақ тілі. 1982,133-6. 29.Балақаев М, Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі. Синтаксис, 1977, 81-6. ЗО.Асылов ¥. Даналардан шыққан сөз. - Алматы: «Мектеп», 1978 ж
356 бет. ЗІ.Асылов Ү, М.Қ.Сұлтанғазина. Қазақ тілін оқыту әдістемесі. —
Алматы: «Атамұра», 2000 ж 42 бет. 32.Асыл сөз. Қазақ балалар әдебиетінің кітапханасы - Алматы:
«Жалын», 1987 ж 24-34 бет. ЗЗ.Әлімжанов Д. Қазақ тілінде морфологияны оқыту методикасының
кейбір мәселелері - Алматы: 1972ж 59 бет. 34.Әуелбеков Ш, Қонақбекова Қазақ тілінен дидактикалық
материалдар. 2-сыныпқа арналған - Алматы: «Мектеп», 1984ж . З5.балақаев М.Қазақ тілі 2-сынып (оқулық) - Алматы: «Мектеп»,
1990. Зб.Бастауыш сыныптарда қазақ тілін оқыту методикасы. - Алматы:
«Мектеп», 1997 ж 42 бет. 37.Бастауыш мектеп 1997. №16, 17, 18, 19 бет. 38.Бэкірова «Қазақ тілі» оқулығына методикалық нүсқау - Алматы:
1987ж48бет. 39.Балақаев М, Әмірова Р. Қазақ тілі 3-сынып (оқулық) - Алматы:
«Мектеп», 1990 ж 57 бет. 4О.Бектаев К, Молдабеков К. Бастауыш сынып оқулықтары тесінің
сөздігі Шымкент обл. Баспаха 1990 ж. 41.Балақаев М.Б, Жұмабаев Ә.Е Қазақ тілі - Алматы: «Атамұра»,
1978 ж 356 бет.
55
Ф.4.7-007-03 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
МИНИСТРЛІГІ.
М.О.ӘУЕЗОВ АТЫНДАҒЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
«Бастауыш мектепте филология пәндерін оқытудың теориясы мен әдістемесі» кафедрасы
Диплом жұмысы
Тақырыбы: «Бастауыш мектеп оқушыларын мәтін құрастыруға дағдыландыру».
Ғылыми жетекшісі: аға
оқытушысы Нарқұлова Б. Орындаған: Жолдасбек Ж. Тобы: ПО-01-4к6.
Пікір берушілер:
Ф.ғ.к., доцент С. Боранбаев №20 С.Сейфуллин атындағы көп салалы орта мектеп гимназиясының директоры: Сайрамбаев О.
Шымкент 2005ж.
М.О.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің «Бастауыш мектепте оқыту теориясы мен әдістемесі» мамандығының ПО 01 4к6 оқу тобының студенті Жолдасбек Жадыраның «Бастауыш мектеп оқушыларын мэтін құрастыруға дағдыландыру» тақырыбына жазылған дипломдық жұмысына
П I К I Р
Қазіргі қазақ тіл білімінде мэтін мәселесіне айрықша көңіл бөлінуде. Сондықтан қазіргі мэтін туралы білім негізін беру мектеп бағдарламасында қарала бастады. Бұл салада еңбек еткен профессор Б.Шалабай, Т.Қордабаев, А.Жаппаров сынды ғалымдар еңбегі айрықша атауға болады. Яғни, мэтіннің кейбір мәселелері өз шешімін тапқан сияқты.
Әйтсе де, мэтін синтаксисіндегі оның құрылымдық, мазмұндық ерекшеліктері туралы мәліметтер қазақ тіл білімінде элі де маңызды мәселе болып табылатындықтан, дипломдық жұмыс өзекті де проблемалы тақырыпқа арналған деп айта аламыз.
Дипломдық жұмыс екі тараудан тұрады.
Бірінші тарау мэтіннің құрылымдық ерекшелігіне арналған, эсіресе жалпы мэтіннің ерекшеліктерін, қүрылымын, түзілу жүйесін айқындау мәселесі өз шешімін тапқан. Мэтінге беріліп жүрген өзіндік ерекшеліктер мен анықтамаларға ғылыми талдау жасалып, дұрыс түжырым жасалған.
Екінші тарауда бастауыш сыныптарда мэтінмен жү_мыс істеу әдістер және сөздік қорды бастауыш сыныптарда дамыту ерекшеліктері жан - жақты талданған. Бұл мәселелер жұмыста нақты әрі толық шешімін тапқан.
Студенттің тілі жатық, жұмыс талапқа сай орындалған.
Бүгінгі күннің тілек - талабы тұрғысынан оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдерін қолданып, мэтін туралы түсінігі мен оны құрастыра білу дағдыларын қалыптастыруда қалыптастыру барысын, теориялык практикалық қолданылымына ғылыми тұрғыдан жүйелі түрде жеткізе білген.
М .Әу^зов атындағы ОҚМУ-ң
«Қазакжілі кафедрасының»
меңгерэдпісі ф.ғ.к., доцент ,^г~>-п-^ _С.Боранбаев.
М. О. Әуезов атындағы Оңтүстік
Қазақстан Мемлекеттік университеті,
"Бастауыш мектепте оқыту теориясы мен
әдістемесі" мамандығының ПО-01-4 К 6.
Оқу тобының студенті Жолдасбек Жадыраның
"Бастауыш мектеп оқушыларын мэтін
құрастыруға дағдыландыру" тақырыбына жазылған дипломдық жұмысына
Шкір
Бүгінгі таңда баланың ойлауы мен сөйлеу әрекетін дамыту соның ішінде жазбаша сөйлеуге үйрету мәтін құрастырудан басталады. Мэтін және оны құрастыра білу қазақ тілі білімі мен әдістемесіндегі өзекті мәселелердің бірі болып саналады. Аталмыш жұмыс осы мәселені шешуге арналған.
Диплом жұмысы кіріспеден 2 тараудан және қорытынды бөлімінен тұрады.
Жұмыстың кіріспе бөлімінде мэтін синтаксисінің өзекті мәселе екендігі дәлелденіп, оның зерттелу жайы ғылыми тұрғыдан сөз болды. Жұмыстың негізгі бөлімінде бастауыш сынып оқушыларының жас ерекшеліктері мен психикалық ерекшеліктерін ескере отырып, мэтін қүрастыруға дағдыландыру, оның тиімді жолдары мен әдіс-тәсілдері кең қамтылып, теориялық тұрғыдан дэлелденді.
Қорытынды бөлімінде негізгі ой дипломат тарапынан жүйелі тұжырымдалып, өзіндік ғылыми көзқарастары топшыланды. Көптеген әдебиеттерді қарастырды. Мемлекеттердегі озық тэжірибелерді қарастырып, толық мағлұмат алды.
Жолдасбек Жадыраның "Бастауыш сыныпта мэтін құрастыруға дағдыландыру" тақырыбындағы диплом жұмысы толық қорғауға лайық жұмыс деп есептеймін
"Бастауыш мектепте оқыту теориясы мен әдістемесі кафедрасының аға^ оқы/ушысы диплом жұмысының жетекшісі: Б.Наркүлова
М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Мемлекеттік университет «Педагогикалық мәдениет және өнер» институтының ІІО - 01-4K6 тобының студенті Ж.С. Жолдасбек «Бастауыш мектеп оқушыларын мәтін құрастыруға дағдыландыру» тақырыбы бойынша жазылған дипломдық жұмысына
ПІКІР
Сайрам ауданы Ақсукент Ауылы № 20 С. Сейфуллин атындағы көп салалы орта мектеп - гимназиясында 6.09. - 23 10.2004 жылы іс - тәжірибеден өтті.
№, /0. Оу болған № 2 мектеп педагогикалық кеңесінің мәжілісінде практикант Ж. С. Жолдасбектің «Бастауыш мектеп оқушыларын мәтін құрастыруға дағдыландыру» тақырыбы бойынша жазылған дипломдық жұмысы талқыланды.
% Жарыс сөзде шығып сөйлеген мектептің алдыңғы қатарлы озат мұғалімдері:
-
ТүрбековаА.
-
Тоқмырзаева К
-
Кенжеғараева Г : ,
Жолдасбек Жадыра 4 курста Сайрам ауданы Ақсукент ауылы № 20 С. Сейфуллин атындағы көп салалы орта мектеп - гимназиясында мемлекеттік іс - тәжірибеде болды. Іс - тәжірибе кезінде өзі сабақ берген сыныбында оқушыларды мәтін кұрастыруға дағдыландыру жұмысын жүргізді, нәтижесі жақсы болды. «Бастауыш мектеп оқушыларын мәтін құрастыруға дағдыландыру» жайлы баяндама жасап студент - мұғалімдер арасында қызу пікір таластар болды. Бастауыш сынып мұғалімдері тарапынан ұсыңыстар ақыл - кеңестер айтылды.
Біз Ж.С. Жолдасбектен болашақта білгір де, білімді ұстаз шығатынына сен^міз.
Диплом жұмысы өте жақсы деген бағаға лайық деп білеміз.
№ 20 С. Сейфуллин атындағы көп салалы орта мектеп гимназиясьіиьін директоры:
Пед кеңесінін хатшысы:
Сайрамбаева О
Абдуллаева А.
Мазм^ны
Достарыңызбен бөлісу: |