Қазақ тілінің сөзжасамы А. Б. Салқынбай – ф.ғ. д., профессор І. Сөзжасам – тіл білімінің жеке саласы



бет52/62
Дата15.02.2022
өлшемі0.82 Mb.
#455393
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   62
Дәріс -әдістемелік оқу құралы. 1-басылым

-қыр, -ғыр, -кір, -гір: білгір, өткір, ұтқыр, ұшщыр, т.б.

-мыш, -міш: жасамыс, тарамыс, жазмыш, болмыс, тарамыс, т.б.

-қы, -кі: жинақы, қазақы, бүлдіргі, күрдіргі, сыдырғы;

- ыр, -ір, -р: жұмыр, сығыр, тықыр, білгір, алғыр т.б.;

  • у: таяу, баяу, қызу, жадау т.б.;

  • -аған, -еген: тебеген, жатаған, сүзеген, қашаған, алаған, береген т.б.;

  • мсақ, -мсек: келімсек, өлімсек, тілемсек, жарамсақ, алымсақ, т.б.

  • алақ, -елек: еңкелек, қаңғалақ, бұлтанақ, шыжғалақ, жалталақ т.б.

  • анақ: сұғанақ, шығанақ, шұқанақ, т.б.

  • ын, -ін, -н: ортан, түтін, еркін, ұзын, жайын т.б.


ІҮ. Себепші негізге үстеулік мағына қосатын

сөзжасамдық тұлғалар:

-ша, -ше. Дәстүрлі грамматикада бұл тұлға үстеу тудырудағы негізгі әрі өнімді жұрнақ ретінде түсіндіріледі.

Себепші негізге валенттілігіне қарай жалғанатын –ша, -ше СТТ-сы әртүрлі семалық парадигмалық қатынас жасай алады:



  • іс-әрекеттің істелу сипаты: батырша, адамша, менше, сенше, т.б.

  • іс-әрекеттің орындалу амалы: қысқаша, басқша, көнеше, жаңаша т.б.

  • іс-әрекеттің орындалу сипатын салыстыру мағынасында: Құнанбайша, Оразбайша, құсша, сұңқарша, итше т.б.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   62




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет