Ќазаќстан республиканыњ білім жєне ѓылым министрлігі

Дәріс сұрақтары

1. 
   Экономикалық талдаудың мазмұны.
   
2. 
   Экономикалық талдаудың пәні мен объектісі.
   

1.Экономикалық талдаудың пәні шаруашылық қызметінің нәтижесі бөлу себептерден және өзгерістен құралады. Кәсіпорын шаруашылық қызметінің себеп салдарына байланысты эконимкалық мән –мағынасын анықтау рұқсатымен, оның жеткен нәтижеге дұрыс баға беру, өндірістің резервтік тиімділігін жоғарлату жоспарлау және басқару шешімдерді қабылдауға мүмкіндік береді.

Сондықтан, экономиканың анықталуы және процесстері экономикалық талдаудың пәннің себеп –салдарынан байланысты болады.

Экономикалық талдаудың мазмұны бұл кәсіпорынның өндірістік бағдарламаның мақсатын қабылдауы, оптималды басқару шешімдерін толығымен қабылдауын, ішкі резервтерін және экономикалық ақпаратты шаруашылық субъектінің талдамалық функциясын жан –жақты және тереңдетіп анықтау.

Талдаудың негізгі мақсаты –шаруашылық субъектінің функциясының тиімділігін жоғарлату және сондай –ақ жоғарғы резервтерді іздестіру.

Талдаудың негізгі мақсатына жету үрдісі келесі міндеттері шешіледі:

• 
  экономикалық заңдардың орындалу сипатын анықтау, заңдылықты белгілеу және нақты шартты үрдісі мен экономикалық тенденциясының анықталуы.
  
• 
  Бизнес жоспар мен нормативтердің ғылыми – экономикалық негізділігін жоғарлату.
  
• 
  Берілген жоспардың нысаны және жан –жақты орындалуын нормативтік мөлшерін бақылау, өнімнің сапасын және құрылымын анықтау.
  
• 
  Ғылым жетістіктері мен практиканың және озық тәжірібие анықтау негізінде өңдірістің жоғарғы тиімділік резервін іздестіру.
  
• 
  Қаржылық және еңбек ресурстарын қолданған материалдардың экономикалық тиімділігін анықтау.
  
• 
  Шаруашылық нәтижелерді болжау.
  
• 
  Коммерциялық тәуекелдікті зерттеу.
  
• 
  Маркетингтік талдауды салыстыру
  
• 
  Аналитикалық материалдарды оптималдық басқару шешімдері таңдау үшін дайындау және ағымдағы қызметтің корриктировкасымен байланысты стратегиялық жоспарды әзірлеу.
  

2.Экономикалық әдебиетте талдаудың әр түрлі тән сипатына классификацияланады:

Салаға байланысты талдау сала бойынша және салааралық болып бөлінеді.

Мерзіміне қарай талдау алдын ала және кейінгі (тарихи, ретроспективтік).

Кеңістікке қарай талдау ішкі шаруашылық және шаруашылық аралық.

Басқару субъектінің классификациялық талдауы негізгі мағынаны білдіреді.Шаруашылық қызметі (басқару жүйесі жеке жүйелерден тұрады: экономикадан, техникадан, технологиядан және т.б.).

Оқу әдістеріне қарай талдау : салыстырмалы, факторлық, диагностикалық, маржиналдық, функцианалдық бағадан. Экономикалық талдау әдісінен жүйелік теоретико категориясын ғылыми инструментария және экономикалық субъектінің функционалдық үдесінің зерттеу принципі түсінуге болады.
Экономикалық талдауда әр түрлі әдістерді қолданады.

Э кономикалық талдаудың схемасы.

Негізгі экономикалық талдаудың әдістік элементі негізінде техникалық қабылдау және талдау әдістері әр түрлі зерттеу деңгейде қолданылады. Олар:

• 
  Алғашқы өнделген жиналған ақпарат (жүйелендіру, тексеру, топтау);
  
• 
  Зерттелген объектінің заңдылық дамуы және зерделеу жағдайы.
  
• 
  Кәсіпорын қызметінің анықталған фактордың нәтижеге әсері.
  
• 
  Өндірістің келешек резервтердің тиімділігі жоғарлау және қолданылмаған есептеу жағдайы.
  
• 
  Кәсіпорын қызметінің кешенді бағалау және талдау нәтижені қорытындылау;
  
• 
  Басқару шешімдері, элементтік даму және экономикалық жоспарды негіздеу.