Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрлігі
жүктеу/скачать 6.32 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.3. Араларды іріктеу әдістері мен тәсілдері
- Белгілері Орташа мәні, % Тербеліс шектері, %
- Жаппай іріктеу.
- Жеке іріктеу.
5.3. Араларды іріктеу әдістері мен тәсілдері Әлемдік ара генофонды біздің елде өсірілетін аталған тұқымдармен шектелмейді. Грек (A. m. cecropia), кипрлік (A. t. cypria), сириялық (A. t. syriaca), палестиналық (A. m. saneta), анадолылық (A. m. insularium), ирандық (A. t. iranca)сияқты тұқымдар өте танымал. Аралардың ең бай гендік қоры Африкада шоғырланған. Онда солтүстік африкалық қара аралар (A. m. intermissa), рифтік (A. T. majgor), сахара (A. T. sachariensis), мысырлық (A. m. lamarckii), судандық (A. T. nubia) және басқалары бар, олардың арасында агрессивтілігіне байланысты жағымсыз атаққа ие болған А.Т. adansonii тұқымы бар. Іріктеу - жоғары өнімділікпен және басқа да маңызды шаруашылық белгілермен ерекшеленетін ара отбасыларын бөлу. Бұл белгінің ең жақсы фенотиптік көрінісі бар ара отбасы таңдалады. Ара шаруашылығында жаппай және жеке іріктеу қолданылады. 13 кесте – Шаруашылық пайдалы белгілердің тұқым қуалаушылық коэффициенттері
Жаппай іріктеу. Жаппай іріктеу кезінде, ең алдымен, бал өнімділігі жоғары ара отбасыларын көбейту үшін таңдалады. Бұл аралар отбасының барлық басқа белгілері мен қасиеттерін жинақтайтын ең маңызды шаруашылық пайдалы қасиет. Осы негізде жаппай іріктеу ара отбасыларын қоректендіру мен ұстаудың оңтайлы жағдайында өнімділікті арттырудың тиімді құралы бола алады. Жеке іріктеу. Асыл тұқымды өсіру үшін бөлінген ең жақсы аралар мен олардың аналықтары әрқашан өздерінің құнды қасиеттерін ұрпаққа бере бермейді. Ара отбасының жоғары өнімділігі оның тұқым қуалайтын бейімділігіне емес, кездейсоқ жағдайларға байланысты болуы мүмкін (басқа отбасындағы аралардың ұшуы). Сондай-ақ, бірінші ұрпақтың будандастырылған ара отбасылары өнімділіктің жоғарылауымен ерекшеленетіні белгілі, олардың арасында рекордшылар болуы мүмкін, ал екінші және кейінгі ұрпақтарда будандастырылған аралардың өнімділігі күрт төмендейді. Бал өнімділігінің салыстырмалы түрде төмен тұқым қуалаушылығын (20-30%) және рекордшыларда кездейсоқ көрсеткіштердің мүмкіндігін ескере отырып, асыл тұқымды шаруашылықтарда жаппай емес, ұрпақтарының сапасы бойынша аналықтарды тексерумен жеке іріктеу қолданылады. Бұл іріктеу рекордшылардан шыққан аналық - ұрғашыларды еркек аралармен жұптағаннан кейін негізгі көрсеткіштер бойынша сынауынан тұрады: бал өнімділігі, ара отбасының күшті, қысқы төзімділігі және жұмыртқалағыштығы. жүктеу/скачать 6.32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|