Қазақстан республикасы ауыл шаруашылығы министрліп
жүктеу/скачать 0.53 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қосымша В
Қосымша Ә
Қазақстанда таралған аса қауіпті зиянкестер және аурулар:
Азиялық шегіртке -Locusta migratorіа migratoria L. Италияндық шегіртке - Calliptamus italicus L. Мароккалық шегіртке - Dociostaurus maroccanus Thumb. Мақта кӛбелегі - Helicoverpa armigera Hubn. Ӛрмекші кене - Tetranychus turkestani Ug. et Nic. Сарышұнақтар: кіші сарышұнақ - Citellus pygmaeus Pall., жирен сарышұнақ - С. major Pall., қызылжақты сарышұнақ -С. erythogenus Br., сары түсті құмтышқан - C.fulvus Licht., тышқан тәрізді кеміргіштер: үй тышқаны -
кәдімгі сұр тышқан - Microtus gregaiis Pall. Астық сұр кӛбелегі - Apamea anceps Schiff. Гессен шыбыны - Mayetiola destructor Say. 3иянды бақашық - Eurygaster integriceps Put. Астық қоңыздары: айқышты қоңыз - Anisoplia agricola Poda., кузька қоңызы -Anisoplia austriaca Hdst., әдемі қоңыз - Anisoplia segetum Zoubk. Дәнді дақылдардың аурулары: сабак таты (қ. Puccinia graminis Pers. f. sp. tritici Erikss.ct. Henn.), қоңыр таты (қ. Puccinia recondita Rob. ex. Desm. f.sp. tritici син. P. triticiana); сары таты (қ. Puccinia striiformis West. син. P. glumarum Erikss. et. Henn.), тәждітаты (қ. Puccinia coronata Corda f. sp. avenae), септориозды-гельминтоспориоздық дақтылық (қ. Septoria nodorum Berk; S. tritici Rob. et. Desm.; Helminthosporium tritici repent is Nisik; H. sativum P.K. et В.); Картоп колорад қоңызы - Leptinotarsa decemlineata Say. Атаулар тізімі 13 тамыз 1993 ж. № 697, 26 караша 2001 ж. № 1518, 23 караша 2005 ж. №1157 Қазақстан Республикасының Үкіметінің шешімі бойынша бекітілген.
Аса қауіпті зиянкестер және ауруларға қарсы химиялық ӛңдеу үшін қолданатын фитосанитарлық нормативтер
Аса қауіпті зиянды ағзалардың атаулары Зиянды
ағзаның даму
сатысы Қорғалаты н дақыл Дақылдың даму фазасы Экономикалық зиян келтіру шегі (зиянкестер үшін), ӛңдеудің мақсатқа сай болуы (аурулар үшін) 1 2 3 4 5 Италиялық шегіртке, мароккалық шегіртке Дернәсілдер Пайдалан
а-тын жерлер
Вегетация кезінде
5 кӛп дана/кв.м Азиялық
шегіртке Дернәсілдер Пайдалан а-тын
жерлер Вегетация кезінде 500 кӛп дана/га Астық сұр кӛбелегі Жұлдызкұрт Жаздық бидай
Дәннің толысуы
тауарлық егістікте - 15-20 -30 - дан кӛп жұлдызқұрт 100 масаққа; тұқымдық егістікте - 2 есе аз Қандала зиянды
бақашық Қыстап
шықан қандалалар Күздік Бидай
түптену 1-2 (0,5-1) қандала 1 кв.м
Жаздық бидай
Дән толысу - сүттене nicy 1 кв.м 2-5 дернәсіл Астық
коңызы Имаго
Жаздық бидай
Масактану -дән
толысу 1 кв.м 3 қоңыздан кӛп Гессен шыбыны
Пупарии Сабан
Себуге дейін
1 кв.м 5-10 ӛміршен пупари
Жұлдызкұрт Жұмсақ
бидай Толық
ӛскіндер - түптену
30% жұмыртқалармен қоныстанған ӛсімдіктер Септориоз, тат
аурулары Уредо-
стадиялар Бидай
(қатты, жұмсақ)
Түтіктену – масақтану Ортанғы бӛліктегі жапырақтар септориозбен 10- 25 зақымдалғанда, жоғарғы бӛлікте 1-5-тен кӛп емес, қоңыр татта -5-10 және 1% сәйкесінше, аурулар ерте кӛрінген жағдайда, бұл кӛрсеткіштер 2-3 есе тӛмендеуі мүмкін, ал аса кеш кӛрінгенде керісінше, жоғарлауы мүмкін. Ӛрмекші
кене (жұмыртқа, дернәсіл, имаго)
Мақта Шанақтану – пісіп жетілу
ӛсімдіктің зақымдалуы жапыракта 10% немесе 1,5 кене (100 жапыракка 150 дарак)
Мақта кӛбелегі жұмыртқа, жұлдызқұрт Мақта
Шанақтану – пісіп
жетілу 100 ӛсімдікке 8-12 жұмыртка және жұлдызкұрт Сарышұнақ тар
пайдалана -тын
жерлер Вегетация кезінде егістіктерде және 300 м аймақта - 1 га 5 сарышұнақ, ал жолақта 2 км. - 1 га 15-20 сарышұнақ. Тышқан
тәрізді кеміргіштер
А.ш.
пайдалана -тын
жерлер Вегетация кезінде 25 ұстағышта 3 кеміргіш Колорад
қоңызы Қоңыздар Дернәсілдер Картоп
Картоп Кӛктеу
фазасы Шанақтану- гүлдеу фазасында Картоп түптерін 0,5-2 % қоныстанғанда; 1 ӛсімдікте 20 дернәсіл 5-8 % қоныстанғанда.
Химиялық ӛңдеу үшін ауыл шаруашылық жерлерде зиянкестер және аурулар санының фитосанитарлық нормативтері («Методические указания по мониторингу численности вредителей, сорных растений и развития болезней сельскохозяйственных культур», 2004 бойынша). Кестенің басы
Саяқ шегірткелердің экономикалық зиян келтіру шегі (ЭЗШ) 1 м 2 5-10 Дернәсіл (кӛктеу-түптену). Күздік дәнді дақылдардың ӛскіндерінде күздік кӛбелектің жұлдызқұрттарының ЭЗШ 2-3 дана/м 2 ; жүгері ӛскіндерінде, мақта, қант қызылшасында 0,5-2 дана/м 2
және 0,2-0,5 дана/м 2 ӛскін тығыздығы қалыптасканнан кейін; картоп ӛскіндерінде - 5-10 дана/м 2 . Ӛсімдікте 1-2 карадрин жұлдызқұртының ЭЗШ 50% қоныстанғанда, немесе ӛсімдікте 3 жұлдызқұрт 30% қоныстанғанда. Шалғын кӛбелегінің ЭЗШ 5-10 жүлдызқүрт м 2 . Кӛбелек екі ұрпақ береді, оның ішінде біріншісі немесе кӛктемгі маусым шілде дамиды, екіншісі немесе жазғы тамыз-қыркүйек. 1 м 2 5 дамып жатқан жұмыртқа ЭЗШ құрайды 5 жұмыртқа салғанда немесе 10 ӛсімдіке 5 жұмыртқа, ӛсімдікте 17-18% жұмыртқа. Бидай трипсінің ЭЗШ түтіктену масақтанудың бастапқы кезеңінің - 100 дарақ/10 қаққышпен қаққанда, сабақта 8-10 трипс; дәннің толысу кезеңі -40-50 дернәсіл/масаққа. Күздік дақыл үшін түптену фазасында сүлікше коңыздың ЭЗШ – 40-50 қоңыз 1 м 2 , жаздықтар үшін- 10-15. Ӛсімдіктің түтіктену масақтану кезеңінде 0,5-1,0 жұмыртқаны құрды немесе бір ӛсімдікке бір дернәсіл. Кӛктемде барылдақ қоңыздың ЭЗШ 1 м 2 2-3 дернәсіл, күзде м 1 -2 дернэсіл; астық дақылдардың сүттене балауызданып пісу кезеңіде 8-10 қоңыз м 2 . Бидайдың кӛктеу кезінде астыктың жолақты бүргесінің ЭЗШ 300-400 қоңыз 100 қакышпен қақканда немесе 300-400 коңыз/м 2 . Сонымен қатар кӛп жылдық астық шӛптерін, қант қызылшасының кӛгіне, қышаға, қырыққабатқа зиян келтіреді. Қаққышпен 100 рет сермеп қаққанда егеуіштердің ЭЗШ – 40-50 дана. Бидайдың түтіктену - масақтанудың бастапқы кезеңінде ӛсімдік битінің ЭЗШ - сабаққа 10-20 дарақ немесе 10% қоныстанғанда.
Швед шыбыны. Солтүстік аймақтарда 3, оңтүстік аймақтарда 5 ұрпақ береді. ЭЗШ - бидайдың ӛскіндер - түптену кезеңінде қаққышпен 100 рет қаққанда 40- 50 шыбын (6-10% негізгі сабақтардың зақымдалуы); 100 сабаққа 6 дернәсіл, арпада 1-ші ұрпақпен сабақтардың 5-7% зақымдалуы, 2-ші ұрпақпен дернәсілдермен дәндердің 11% закымдалған. Сұлыда сабақтардың 5-6% (1-ші ұрпақ), дәндердің 15-20%) (2-ші ұрпақ), қаққышпен 4 рет қаққанда 1 шыбын. Түптену кезеңінде сабақ бүргесінің ЭЗШ -қаққышпен 100 рет сермеп қаққанда З0 қоңыз, негізгі сабақтың 10% зақымдалуы. Жаға шыбынының ЭЗШ - 40 дернәсіл/м 2 . Күріш құмытысының ЭЗШ – кӛлемі 0,5 л 1 үлгіде 5 дернәсілден кӛп. Арпа үнгі шыбынының ЭЗШ - екі ӛсімдікке бір дернәсіл. Дұлығар санының ЭЗШ - 2 дана/м 2 Лептестерияның ЭЗШ - 60 данадан кӛп/м 2 Асбұршақтың шанақтану кезеңінде дән қоңызының ЭЗШ - қаққышпен 10 рет қаққанда 15-20 қоңыз. Түйнек бізтұмсықтарының ЭЗШ-1 м 2 ӛскіндерде 10-15 қоңыз. Асбұршақтың шанақтану және кейінгі кезеңдерінде ӛсімдік битінің ЭЗШ -20% ӛсімдіктің әлсіз қоныстануы, немесе қаққышпен 100 рет каққанда 250-300 ӛсімдік биттері. Жоңышқаның шанақтану және сабақтану кезеңінде фитономустың ЭЗШ - қаққышпен 100 рет қақканда 100 қоңыз, 1 м 2 3-8 қоңыз. Тұқымдық жоңышқаның шанақтанудың басы мен сабақтану кезеңінде қандаланың ЭЗШ -каққышпен 100 рет каққанда 100 қандала немесе 1 м 2 5-
15 қандала. Тұқымдық жоңышқаның шанақтанудың кезеңінде жуанаяқтының ЭЗШ - қаққышпен 10 рет қаққанда 10-20 дарақ. Беденің ӛскіндер ӛсу кезеңдерінде түйнекті бізтұмсықтардың ЭЗШ - 5-10 қоңыз/м 2 , 10-15% зақымдалған жапырақ; асбұршактың ӛскіндер кезеңінде 10- 15 коңыз/м 2
Тихиустың ЭЗШ - тұқымдык жоңышканың шанақтану және сабақтану кезеңінде 1 м 2 5-8 қоңыз. Қызылшаның 2-3 нағыз жапырақтары түзілгенше кәдімгі кызылша бізтұмсығының ЭЗШ - 1 м 2 0,2-0,5 қоңыз Күнбағыстың, қант қызылшасының ӛскіндерінде қызылшаның сұр бізтұмсыктарының ЭЗШ - 1 м 2 0,2-0,3, 2-4 жұп нағыз жапырақ кезеңінде - 0,5- 0,6 қоңыз. Қызылша сабақ жегішінің ЭЗШ - 2 дарақ м 2 .
2 10 коңыздан кӛп 25-30 ӛсімдікке; сирек ӛскіндерде 1м 2 3-5 қоңыз. Ӛскіндерде сауытты қоңыздардың ЭЗШ - 0,7-1 дана/м 2 , 4-5 жұп нағыз жапырақ кезеңінде ӛсімдіте 10 дернәсілден кӛп. Қызылша кіші қоңыздарының ЭЗШ - ӛскіндер пайда болғанша -1м 2 қатарға 20 коңыз немесе 300 қоңыз/м 2 Ӛрмекші кененің ЭЗШ ӛсімдіктің 10% қоныстанған және даму дәрежесі 1-1,5
балдардан жоғары. Мақта кӛбелегінің ЭЗШ 100 ӛсімдікке 8-10 жұмыртқа және жұлдызқұрт, карадриналар - бір ӛсімдікке 1-3 жұлдызқұрт егістікте 50-30% ӛсімдік қоныстанғанда. 100 жапырақта ӛсімдік биттерінің ЭЗШ 50 дарақ, темекі трипсі 100 жапыраққа 40 дана. Бүргелер ЭЗШ - 1 ӛсімдікте 2-3 қоңыз (тамыржемістердің ӛскіндері), 1 м 2 20-30
коңыз Қырыққабат битінің ЭЗШ - қаудан түзілер кезеңінде қоныстанған ӛсімдіктер 5- 10%. ЭЗШ - 1 м 1-2 қандала, 1 ӛсімдікте 0,2 қандала (тамыржемістердің ӛскіндері), 1 м 5-8 кандала (қыша ӛскіндері). Рапс гүл жемірінің - ЭЗШ 1 ӛсімдікте 6-8 қоңыз (шанақтану басы). Қаудан калыптасқан кезеңде егеуіш ЭЗШ - 1 ӛсімдікте 2-5 дернәсіл. Жапырақ мутовкасының ЭЗШ - кем дегенде 5% ӛсімдікде жұмыртқа табылса, қырыққабат қауданның байлану кезінде ӛсімдікте 5-10 дана құрт табылса. Шалқанның ақ кӛбелегінің жұлдызқұрты ЭЗШ 1 ӛсімдікте 3-5 жұлдызқүрт немесе жапырак бетінің 25% жойылуы. Қырыққабат күйелер ЭЗШ - 1 ӛсімдікте 2-5 жұлдызқұрт 10% қоныстанған ӛсімдіктер (жапырақ шоғырлану және қауданның байлану кезеңдері). Күйе кобелектерінің ЭЗШ - 1 ӛсімдікте 1-3 жұлдызқұрт, ӛсімдікте 5% қоныстанған, 1 м 2 5-8 жұлдызқұрт (ерте қырыққабат). Қырыққабат шыбынының ЭЗШ - жапырактың қос құлақтану кезеңінде бір әсімдікте 5-6 дернәсіл, қаудан байлана бастағанда 7-8 дернәсіл. Колорад қоңызының ЭЗШ - ӛскін кезеңінде картоп түптерінің қоныстануы 0,5- 2%. Қыстап шыққан коңыздардың және дернәсілдердің ЭЗШ - 1 ӛсімдікте 20 дернәсіл, 5-8% қоныстанған түптер (шанақтану-гүлдеу). Жапырақ биттерінің ЭЗШ - шанақтардың ашыла басталуы кезеңінде және кейін жапырақтарда 10-15% қоныстанған биттер. Алманың қанқызыл битінің ЭЗШ - 100 ӛркендеу колониясы. Жеміс кенелерінің ЭЗШ - 1 жапырақта бүршік жарғаннан жеміс ӛскенге дейін 3-5 дарақ. Долана кобелегінің ЭЗШ -1 ағашта бүршік жарғанға дейін 3-5 ұя; бүршік жарғаннан кейін 10-15% зақымдалған жапырақтар, немесе 8-12 жұлдызқұрт. Жібек кӛбелегінің ЭЗШ - 1 ағашта бүршік жарғанға дейін 0,5-1 жұмыртқа болса; бүршік жарғаннан кейін 10-15% зақымдалған жапырақтар; 3 м бӛрікбасында 2-3 жұмыртқа болса (шанақтың даралануы). Алма күйесінің ЭЗШ - гүлденуге дейін 1 м бұтақта 0,5-1 қалқанша. Долананың шеңберлі күйе кӛбелегінің ЭЗШ - жаздың ортасында 1-2 мина. Жеміс жемірінің ЭЗШ - зақымдалган түйіндер 10% (гүлдеудің соңы); 100 жемісте 2-5 жұмыртқа, немесе 2-3% зақымдалған жемістер. Қарлығанның қан кӛбелегінің ЭЗШ - гүлдегеннен кейін гүл шоғыры 2-5% қоныстанған. Бүлдірген кенесінің ЭЗШ - түптердің 15-20% 2 балдық қоныстанған. Жүзім шоғының жапырақ ширатқыш кӛбелегінің ЭЗШ - 100 шоқпарбаста 4-6 жұмыртқа және дернәсіл.
Дәнің бізтұмықтармен және кенелермен залалдану дәрежесін 3 балдық шкала аркылы сипаттайды: 1 бал - әлсіз залалданған, 1 кг дәнде 1-5 бізтұмсықтар және 20 кенеден кем емес анықталған; 2 бал - орташа залалдану, 6-10 бізтұмсықтар және 20 кенеден кӛп; 3 бал - қатты залалдану, 10 бізтұмсықтан кӛп табылған, ал кенелер ӛте кӛп, оларды санау ӛте киын, ӛйткені олар кигіз сияқты тегіс қабат түзген.
«ӚСІМДІКТЕРДІ ИНТЕГРАЛДЫ ҚОРҒАУ» пәні бойынша зертханалық-тәжірибелік сабақтарға арналған ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР биологиялық бағыттағы мамандықта оқитын студенттерге арналған
Теруге жіберілді Басуға қол қойылды Пішіні 60 х 84 1/16 Тапсырыс № Шартты баспа табағы 2,6 Таралымы 100 дана. С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті, 2010ж. 010011, Астана қ., Жеңіс даңғылы, 62а жүктеу/скачать 0.53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|