Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ғылым комитеті
жүктеу/скачать 1.5 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ЭЛЕЙ МЕКТЕБІ
| ЭКСТРЕМИЗМ (лат. extremus – ұшқарылық) – саяси және идеяло- гиялық ұшқары көзқарас пен әрекетке бейімділік. Э. – әралуан әлеум.- саяси бағыттағы радикалды партияларға, топтарға, қозғалыстарға (анархия, фашизм, коммунизм, шовинизм, діни фундаментализм, т. б.) тән ерекшелік. Э. саяси өмірдегі көрінісі қалыптасқан қоғамдық құрылымдар мен инсти- туттарды тұрақсыздандыру мен бұзуға бағытталған зорлық-зомбылық әрекеттерімен белгілі. Экстремистік әрекеттердің барлығы дерлік халық арасында тынышсыздық туындатуды, арандатуды: террористік акциялар ұйымдастыру, көпшілікті басбұзарлық, тәртіпсіздік қозғалыстарға тартуды көздейді. Э-ді туындататын факторлардың қатарында: әлеум. құрылымдар- дың күйреуі, бұқара көпшіліктің кедейленуі, экон. және әлеум. күйзеліс, мемл. билік пен оның ин-ттарының әлсіреуі, орындаушылық тәртіптің төмендеуі, бұрынғы құндылықтық жүйенің ыдырауы, т. б. жатады. Э. өз идеялогиясында демагогтық ұрандарды қолданып, дұшпанның бейнесін жасап, өшпенділікті өршітуге тырысады және адамдарға қиындықтарды тезірек шешу, тәртіп, әлеум. қамсыздандыру жайлы уәделер береді. Ол үшін еркін ойды басып-жаншып, өздерінің құндылықтық, саяси, идеолог. жүйелерін тезірек орнату керек деп сендіруге тырысады. Экстремистік топ мүшелерінің сана сезімі, қоршаған ортаны қабылдауы, құндылықтық жүйесі, әлемнің санадағы бейнесі өзгерісті күйге түседі. Ұйым мүшелері өздерін қоғамға жат сезініп, ескі қоғамдық құрылымды күрт өзгертіп, ол үшін көтеріліс, төңкеріс, террор сияқты әдістерді қолдануға тырысады. Э. идеология мен практикада жаңа мінсіз қоғам құру туралы идеясымен жастарды, қоғамның неғұрлым белсенді мүшелерін экстремистік әрекет- терге тартуға тырысуымен қауіпті.
ЭЛЕЙ МЕКТЕБІ – б.з.б. VI–V ғ-ларда Ежелгі Грекияда болған фило- софиялық мектеп. Оңт. Италиядағы грек колониясы – Элей қ-ның атымен аталған. Өйткені мұнда Э. м-нің ірі өкілдері тұрды. Ілім негізін қалаған Колофондық Ксенофан, ал басты өкілдері элейлік Парменид пен Зенон жә- не Мелисс Самосский болды. Э. м. тұңғыш рет ойлауды (санадағы болмыс- ты) сезімдік қабылдауға (сезімдік қабылдау болмысына) қарсы қойды. Ол адам түйсігінің және сезімдік болмысының тұрақсыз, аумалы-төкпелілігін ескере отырып, танымдағы басты рөлді ойлау процесіне береді. Э. м. фило- софия тарихында тұңғыш рет болмыстың біртұтастығы жайлы ұғымды ұсынып, оны филос. ойдың негізіне айналдырды. Э. м. біртұтас болмысты шындықтың әрбір ұсақ элементінде болатын үздіксіздікті өзгермейтін, бөлінбейтін нәрсе деп түсінді. Кейіннен бір тұтас өзгермейтін болмыс ұғы- мы Платон мен неоплатонизм философиясының қайнар көзіне айналды. жүктеу/скачать 1.5 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|