Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров

72 
керілістер бірдей болғандықтан бірдей квалитетте шақтама екі жҥйеде де 
теңдей (2.12-сурет).
Тегіс цилиндрлік біріктірулердің қондырулары мен шекті ауытқуларын 
шартты тҥрде белгілеу. Тетіктің жҧмыс сызбасында біліктің немесе тесіктің 
сызықтық ӛлшемдерінің шекті ауытқуларын шақтама алаңының әріптік 
белгілерін 

38Н10,

75F8, 

224t7, 

55h9, немесе шекті ауытқулардың 
сандық мәндерін кӛрсетеді, нӛлге тең ауытқу кӛрсетілмейді:
5
,
0
09
,
0
2
,
0
1
,
0
03
,
0
08
,
0
05
,
0
02
,
0
95
;.
48
;.
06
,
0
135
;.
100
;.
85
;.
40









, 
немесе шақтама алаңын әріппен және оң жағында жақша ішінде шекті 
ауытқулардың сандық мәндерін кӛрсетеді: 
)
(
7
200
);.
(
8
40
1
,
0
146
,
0
025
,
0



e
H
. 
Тесік пен білік ауытқуларын бірге - қондыруды қҧрастыру сызбасында бӛлшек 
тҥрінде кӛрсетеді, бҧл жерде ҥстінде тесік ауытқуы, астында білік ауытқуы 
орналасады: 
8
9
120
;...
8
8
52
;....
9
10
90
;....
7
8
85
h
N
t
H
h
H
e
H
Қондыруды есептеу. Аталған қондырулар ҥшін СТ СЭВ 144-75 (ГОСТ 25347-
82) стандартындағы кестеден алынған шекті ауытқуларды сҧлбада кӛрсетіп, 
білік пен тесік шақтамалар алаңдарының орналасу сҧлбасын қҧру керек. Тесік 
пен біліктің ең ҥлкен және ең кіші ӛлшемдерін, ең ҥлкен және ең кіші саңылау 
мен керілісті және қондыру шақтамасын есептеу қажет.
1) Саңылаулы қондыру (сырғанайтын),
h
H
g
H
f
H
e
H
d
H
c
H
b
H
a
H
;
;
;
;
;
;
;
- тесік жҥйесі, 
h
H
h
G
h
F
h
E
h
D
h
C
h
B
h
A
;
;
;
;
;
;
;
- білік жҥйесі 
H8
+ 54 
 
Smax
 
Smin

100 - 36 
 
 
 
 
- 71 
f7
2.13 - сурет 

100 Н8/f7 
Кесте бойынша СТ СЭВ 144-75.
Тесік

100 Н8. 
ЕS = + 54 мкм – жоғарғы шекті ауытқу, EI = 0 – тӛменгі шекті ауытқу. 
Тесіктің максималды және минималды ӛлшемі:
Dmax = Dном + ES = 100 + 0,054 = 100,054 мм 
Dmin = Dном + EI = 100,0 мм 
Білік

100 f7 
es = - 36 мкм – жоғарғы шекті ауытқу, ei = - 71 мкм – тӛменгі шекті ауытқу

73 
Біліктің максималды және минималды ӛлшемі:
dmax = dном + es = 100 – 0,036 = 99,964 мм 
dmin = dном + ei = 100 – 0,071 = 99,929 мм 
Шақтама алаңдарының орналасу сҧлбасын қҧрамыз (2.13-сурет) 
Ең ҥлкен, ең кіші және орташа саңылауды анықтаймыз: 
Smax = Dmax – dmin = ( Dном+ES) – ( dном + ei)= ES-ei = 54-(-71) = 125 мкм 
Smin = Dmin – dmax = ( Dном+EI) – ( dном + es)= 0 – (-36) = 36 мкм 
Sm = ( Smax + Smin ) / 2 = (125 + 36)/2 = 80,5 мкм 
Қондыру шақтамасын анықтаймыз: 
TS = Smax – Smin = 125 – 36 = 89 мкм 
2) Ӛтпелі қондыру 
n
H
m
H
k
H
J
H
S
;
;
;
- тесік жҥйесі, 
h
N
h
M
h
K
h
J
S
;
;
;
- білік жҥйесі 

55H8/m7 (2.14-сурет) 
Тесік 

55 H8 
ES = + 46 мкм , EI = 0
Dmax = 55,0 + 0,046 = 55,046 мм 
Dmin = 55,0 мм 
Вал

55 m7 
es = + 41 мкм , ei = + 11 мкм 
H8

жүктеу/скачать 3.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: