Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров

107 
формуласы бойынша анықталады. Мҧнда S
p1
, S
p2
– стандарттауға дейін және 
стандарттаудан кейін ӛнімді жобалауға, тәжірибелік ӛндіріске және сынауға 
кеткен жылдық шығындар.
Шығындар кҥнделікті шығындардан, атап айтқанда стандарттауды енгізу 
мерзімінің барлық кезеңінде кеткен шығындар және капиталды шығындардан 
тҧрады. Осыдан шығындар тең болады: 
p
n
Tp
p
K
E
S
S



; 
)
(
)
(
2
1
2
1
p
p
n
Tp
Tp
р
K
K
E
S
S
Э





Ӛндірісті технологиялық дайындау (ӚТД) кезеңінде стандарттау 
жҧмыстарының экономикалық тиімділігін есептеу әдісі. ӚТД кезеңінде 
стандарттау жҧмыстарының экономикалық тиімділігі кӛбінесе:
- технологиялық процестерді типтеу және стандарттау; 
- технологиялық қҧжаттамаларды стандарттау; 
- технологиялық жарақтандыру қҧралдарын (жабдықтар мен жарақтар) 
стандарттау; 
- ӚТД ҧйымдастыруды жетілдіру;
- ӚТД жҧмыстарын автоматтандыру сияқты іс-шараларды жҥргізумен 
анықталады. 
ӚТД кезеңінде стандарттау жҧмыстарының максималды тиімділігіне қол 
жеткізу ҥшін машина жасау, аспап жасау бҧйымдарының және автоматтандыру 
қҧралдарының тҧрақты жетілдіріліп отыратын Ӛндірісті технологиялық 
дайындаудың бірыңғай жҥйесі (ӚТДБЖ) стандарттары енгізілді. 
ӚТДБЖ енгізу негізінде ӚТД жетілдіруден болатын экономикалық 
тиімділіктің қосынды кӛрсеткішін, оннан асатын экономикалық тиімділік 
кӛздері бойынша қосып есептеу нәтижелерін ескере отырып анықтауға болады.
Экономикалық тиімділік кӛздеріне: 
- ӛндірісті технологиялық дайындауды басқару ережелерін енгізу және сақтау;
- бҧйым конструкциясының технологиялылығын қамтамасыз ету ережелерін 
енгізу; 
- технологиялық процестерді жасау мен қолдану және технологиялық 
жабдықтау қҧралдарын таңдау ережелері мен әдістемелік нҧсқауларын енгізу;
- технологиялық жабдықтау қҧралдарын жобалау, жасау және қолдану 
ережелері мен әдістемелік нҧсқауларды енгізу және сақтау; 
- инженерлік техникалық жҧмыстарды механикаландыру және автоматтандыру 
техникалық қҧралдарын қолдану ережелерін сақтау;
- ӛнімді сынау және бақылау әдістерінде типтік қҧралдарды қолдану ережелері 
мен әдістемелік нҧсқауларды енгізу және сақтау;
- ӛндірістік қуатты пайдалану қарқындылығы ережелерін енгізу және сақтау;
- технологиялық процестерді ҧйымдастыру пішімдерін таңдау ережелері мен 
әдістемелік нҧсқауларды енгізу және сақтау;
- жабдықтарды технологиялық орналастыруды таңдау ережелерін енгізу және 
сақтау;

108 
- технологиялық нормативтерді жасау ережелері мен әдістемелік нҧсқауларды 
енгізу және сақтау;
- технологиялық қҧжаттамалардың бірыңғай жҥйесін қолдану ережелерін 
енгізу және сақтау жатады. 
Экономикалық 
тиімділіктің 
әрбір 
кӛзі 
бір 
немесе 
бірнеше 
кӛрсеткіштермен сипатталады. Олардың бірнешеуін қарастырайық.
1. ӚТД бойынша жҧмыстардың нормативтерінің қҧжаттарын жасаудан 
болатын жылдық экономикалық тиімділік мынаған тең:
1
1
2
2
2
2
1
1
1
)
(
N
N
N
H
E
Т

жүктеу/скачать 3.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: