Цилиндрлік біріктірулердің дәлдігін стандарттау

69 
жасаудағы типтік біріктірулер шақтамалары мен қондыруларының қажетті 
және жеткілікті нҧсқаларын таңдауға арналған. 
Бҧйымның жасау дәлдігі мен функционалдық қасиеттерін ескере 
отырып, берілген кӛптеген шақтамалар мен қондырулардың тәуелсіз бӛлінуін 
анықтайтын фасеттік әдіс негізінде қҧрылған жҥйе қҧрылымы. Қҧру әдісі 
кӛлденең және тік бойынша жҥйенің негізгі белгілерінің нҧсқалары мен 
деңгейі ҧғымына әкеледі. Дәлдік деңгейлері шақтамалар қатарын квалитеті, 
класы және дәлдік дәрежесі бойынша тағайындайды. Қондыруларды 
қҧрастыру ҥшін негізгі ауытқулар нҧсқаларын енгізеді. 
Санау реті негізгі тетіктердің шақтама алаңдарының біржақты орналасуы 
және негізгі емес тетіктердің (тҥйіндесетін) кепілдікпен берілген негізгі 
ауытқуымен қабылданды. 
Тесік жҥйесіндегі (негізгі тетік тесік) барлық қондыру ҥшін тесіктің 
тӛменгі ауытқуы EI=0, тесіктің шақтама алаңының тӛменгі шегі нӛльдік 
сызықпен беттеседі. Білік жҥйесіндегі барлық қондырулар ҥшін негізгі біліктің 
жоғарғы ауытқуы es=0, біліктің шақтама алаңының жоғарғы шегі нӛлдік 
сызықпен беттеседі. 
Шақтама функциясы мына функциядан анықталады: 
T = a і , 
мҧнда, a – номиналды ӛлшемге тәуелді емес және шақтама бірлігінің санына 
тең коэффициент, і – номиналды ӛлшемге тәуелді, шақтама бірыңғайлығы 
немесе дәлдікті салыстыру эталоны. 
Осы жҥйе негізінде, халықаралық стандартқа толығымен сәйкес СТ СЭВ 
144-75 МСТ 25347-82 КСРО стандарттары жасалды. 
Цилиндрлік тетіктердің шақтамалары мен қондырулары. 500 мм 
ӛлшеміне дейінгі шақтамалар: 
D
D
i




001
,
0
45
,
0
3
. 
500 ден 3150 мм дейінгі ӛлшемдер ҥшін: 
1
,
2
004
,
0



D
I
. 
Мҧндағы, D – әрбір аралықтың шекті ӛлшемдерінің геометриялық 
орташасы, ӛлшем бірлігі мм;
I, i ӛлшем бірлігі мкм. 
500 мм дейінгі ӛлшемдер ҥшін 19 квалитет – 0,1 ;0; 1; 2;…; 16; 17, 500-ден 3150 
мм дейінгі ӛлшемдер ҥшін 18 квалитет тағайындалған. 
Квалитет дегеніміз номиналдық ӛлшемге байланысты ӛзгеріп отыратын 
және a коэффициентімен анықталатын дәлдіктің бірдей межелігіне сәйкес 
шақтамалар жиынтығы. 
Әрбір дәлдік квалитеті ҥшін шақтама бірлігі i және шақтама бірлігінің 
саны a негізінде, дәлдік межелігі бір заңға бағынатын шақтама алаңының 
қатарымен берілген. Әр қатардағы шамасы әртҥрлі тетіктердің біртиптік 
беттерінің ӛлшемі бірдей a мәнімен анықталатын бірдей қатынасты дәлдікке 
ие.
Квалитет саны ӛнеркәсіптің тҥрлі саласының қажеттілігімен, дәлдікті 
кӛтеру болашағымен, функционалдық және технологиялық факторлармен және 

70 
т.б. анықталады. Квалитет мәнінің кӛтерілуімен дәлдік тӛмендейді, ең дәл 
квалитет 0, шақтамалар стандартта IT0; ….. ; IT17 деп белгіленеді.

жүктеу/скачать 3.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: