Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігі
Транскрипция 3 кезеңде жүредi
жүктеу/скачать 2.82 Mb. Pdf көрінісі
|
|
Транскрипция 3 кезеңде жүредi: 1. Транкрипцияның инициясы - РНҚ-а полимеразамен бiрге промотордың байланысуымен бiтедi және ДНҚ бөлiмiнiң денатурациясын тудырады. 2. Тiзбектiң элонгациясы - РНҚ-ның бiрiншi реттiк тiзбегiнiң синтезiн өсiрумен аяқталады. 3. Терминация (аяқталуы) терминатор деңгейiнде жүзеге асады. Бұл т-РНҚа, м-РНҚа жолында т-РНҚа, м-РНҚа, р-РНҚа функционалды молекулаларға айналып, РНҚ-ның әртүрлi типтерiнiң пiсiп жетiлуi. Бұл үдеріс мынадай жолдармен жүзеге асады: а) Реттiк транскриптi бiрнеше жекелеген РНҚ-ға бөлу (егер, бiрiншi реттiк транскрипт бiрнеше РНҚ-дан тұрса). б) Екi соңғы жағынан ретiмен “артық” нуклеотидтi алып тастау. 5, 3 соңдарын түрлендiру. в) Минорлы негiз түзетiн нуклеотидтердiң қалдықтарын түрлендiру. г) Ядродан цитоплазмаға рибонуклеотидтi тасымалдау. 3.6.4. Жасушада ақуыздардың түзілуі (синтезі). 1953 жылы Д. Уотсон жасушадағы ең басты үдеріс өрнегін төмендегіше көрсетеді. ДНК→РНК→ақуыз. Біз ақуыздың молекулаларын «өндіруге» қажетті үш элементпен таныстық, олар: амин қышқылдар, иРНК жіне тДНК. Ақуыздың микромолекулаларының құрастырылу үдерісінің өзі рибосомалар деп аталатын айрықша цитоплазмалық түзілістерде өтеді. Код туралы мәліметтер алынған соң ақуыз түзілуіне (ситезінде) ДНҚ қандай рөл атқарады деген сұрақ туды. Ген - ДНҚ-ның аймағы - онда, белгілі 60 бір жүйелілікпен орналасқан амин қышқылдары, полипептидтік тізбектердің түзілуіне арналған ақпараттар болады, алайда ген қалыпты қызмет атқару үшін және оның бастамасын анықтайтын нуклеотидтердің белгілі бір жүйесі - промоторы және геннің аяқталуын білдіретін терминаторы болуы тиіс. ДНК-дағы ген тізбегінен РНК - полимераза деген фермент оның дәл көшірмесін РНК түрінде жасап береді. Көшірмесі болып саналатын РНК сол ген тізбегіне сәйкес деген сөз. Әр геннің алдында 40-50 нуклеотидтен тұратын тізбекті промотор деп атайды. Промотордың ішіндегі оншақты нуклеоидтерлен тұратын тізбекпен жалғасқан РНК - полимераза генге сырғып барып оның көшірмесін жасауға кіріседі. РНК - полимераза көптеген ақуыздардан тұратын ең үлкен глобусы және соған сәйкес геннің бірінші деңгейдегі құрылысы академик Ю.А.Овчинниковтың басшылығымен толық анықталды. жүктеу/скачать 2.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|