Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігі
Ауылшаруашылық малдарының мутациялық гендермен анықталатын аномалиялары
жүктеу/скачать 2.82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- . Жануарларда кездесетін генетикалық аномалиялар.
|
Ауылшаруашылық малдарының мутациялық гендермен анықталатын аномалиялары. Ауыл шаруашылық малдарының рецессивті немесе доминантты гендердің мутацияларымен байланысты ондаған аномалиялар белгілі. Олар жекелеген популяцияларда әр түрлі жиілікпен кездеседі, мутациялық үдерістің жылдамдығына, мал өсірудің жүйесіне т.б. себептерге байланысты. Туа болған аномалиялардың тікелей түрін әр малдың тұқымы бойынша білу, олардың тұқым қуалау заңдылықтарын, сондай-ақ әр тұқымдағы кездесу жиілігін, алдын ала селекциялық жұмыстар арқылы осы патологияларды болдырмау үшін мал дәрігерлеріне білу өте қажет. Ірі қара малдардың аномалиялары. Малдың бұл түрінің биологиялық ерекшелігі олардың аз төлдегіштігі мен кеш өсіп жетілуінде. Сиыр әдетте бір бұзау туады, оның физиологиялық есеюі, жетілуі бір жарым жыл, сөйтіп бірінші бұзаулау кезеңі енесімен ұрғашы F 1 екі ортасында орташа 5 жылға созылады. Осының салдарынан табында кемтар малдардың пайда болуы аналық малды өсіру деңгейіне және тұқымды асылдандыру үшін сұрыптауға нұқсан келтіреді. Ірі қара малда туа болатын аномалиялардың алуан түрі зерттелген. Олар: летальды, сублетальды, жартылай летальды және субвитальды гендермен анықталады. Шошқа аномалиялары. Халықаралық тізімге шошқаларда кездесетін летальды ақаулардың 18 генетикалық аномалиялары кірген. Олардың негізгі бөлігі аутосомалы рецессивті гендермен анықталады. Шошқалардың ауруларының ішінде генетикалық аномалиялар елеулі орын алады. Осы жөнінде біраз мысалдар келтірейік. Испанияда 2399 ұядан шыққан 23443 торай зерттелген. Олар дюрок, иоркшир, гемпшир және ақ честер тұқымдарының қабандарынан алынған, солардың ішінде осы тұқымдарға сәйкес 6,21; 6,02; 9,66; 2,62% аномалиясы бар ұялар табылған. 114 Оливьенің (1979) деректеріне сәйкес шошқада генетикалық аномалияның терісінде - 7 түрі, қаңқасында - 17, көзінде - 3, бұлшық ет жүйкелерінде - 13, қолында - 6, жыныс, зәр жүйесінде - 9 түрі анықталған. 36-сурет. Жануарларда кездесетін генетикалық аномалиялар. Негізгі аномалиялар - крипторхизм (ені ішінде орналасу) жарық, жалған гермофродиттік және т.б. Автордың пікірінше бұл аномалиялар ұрықтың қалыптасуындағы әр түрлі кезеңдегі бір геннің әрекетінің нәтижесінен болуы керек. Қой аномалиялары. Қойларды 90-ға жуық аномалиялар жазылған. Деннис пен Лейпольдтың деректеріне қарағанда қойлардың белгілі генетикалық жетіспеушіліктерінің көпшілігі көп генді аутосомды рецессивті түрде тұқым қуады. Ең жиі кездесетін бас, жақ сүйектерінің ақаулары, әсіресе агнатия (жақ сүйектерінің жоқтығы), сондай-ақ алдыңғы аяқтарының қисаюы, микрогнатия, гермафродитизм, крипторхизм, прогнатия (гр. «про» - алға, «гнатия» - жақ, жақ сүйектерінің сорайуы) тік ішектің бітеулігі, артрогрипоз (буын ауруы) т.б. Жасалған талдаулар ауытқулардың 55,4% бұлшық ет қаңқа жүйесінде, ас қорыту - 12,7%, жүрек-тамыр жүйесінде - 9,7%, зәр шығару, жыныс мүшелеры - 7,1%, орталық жүйке жүйесі - 6%, сіңірлер аномалиясы - 3,5%, ішкі құрылыс - 3,2%, эндокриндік жүйеде - 1,5%, болатынын аңғартады. Әрин, жекелеген жетіспеушіліктердің жиілігі онша көп болмағанмен түгел аномалия шоғырын алсақ, шаруашылыққа әжептәуір нұқсан келуі мүмкін. жүктеу/скачать 2.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|