Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігі
жүктеу/скачать 2.82 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Митоздық бөліну нобайы
- Анафаза
| Профаза – ядроның бөлінуге дайындалған бірінші сатысы. Бұл кезеңде
хромосома жіпшелерінің өз осінде шиыршықталып бұратылуының салдарынан хромосомалар қысқарып, жуандайды. 1 2 3 4 5 6 1) хромосомалар екіеселенуі; 2) профазада біртіндеп конденсациялануы; 3) ядро қапшығының бүлінуі; 4) метафазада экваторлық жазықтыққа сапқа тұруы; 5) анафазада туыстық хроматидтер полюстерге таралуы; 6) телофазада таралу аяқталады бір жасушадан екі жасуша пайда болады. 4-сурет. Митоздық бөліну нобайы Атап өтетін бір жағдай, профаза кезінде хромосомалар кариолимфада (ядро сөлі) кездейсоқ жерлерде орналасады, осы кезеңде ядрошықтар бұзылады. Ал профазаның аяқ кезінде ядро қабығы бұзылады да хромосомалар цитоплазмамен кариоплазманың сұйық заттарының қосындысы – миксоплазманың ортасында қалады. Осымен профаза бітіп, жасуша метафаза сатысына көшеді. Метафаза (грек «мета» - аралық, «фазис» - пайда болу) сатысының екі кезеңі бар: метакинез – хромосомалар жасушаның экватор аймағына жиналып шоғырланады, жасуша бөлінуге дайындалады; нағыз метафаза - хромосома жіпшелері центромералармен байланысады, хромосомалар хроматидтерге жіктеледі. жасуша цитоплазмасы бұл кезде тұтқырлығын жоғалтады. Бұл кезеңде әрбір хромосоманың центромерасы (бірінші үзбесі) дәл экваторда, ал қалған денесі (иіні) экватордан тыс жазықта болуы мүмкін. 21 Анафаза (грек. «ана»-жоғары, «фаза»-пайда болу) – хроматин жіпшелерінің болашақ жас жасушалардың полюстеріне қарай созылып, ахроматин ұршығын құрау кезеңі. Ахроматин ұршығының белдеуіндк хромосомалар түрліше орналасып, ең алдымен аналық жұлдызын құрайды. Сонан кейін аналық жұлдыздағы қосарланып орналасқан гомологиялық хромосомалардың ұзынынан бөлінуі нәтижесінде пайда болған жас хромосомалар жасушаның полюстеріне қарай ығысады да, екі жас хромосома жұлдыздары пайда болады. Осының нәтижесінде бір жасуша екіге бөлініп, жас жасушалар түзіледі. Анафазада хромосомалардың жасуша полюсіне ығысуы бірден басталып, өте тез арада аяқталады. Телофаза (грекше «тело»-аяқталуы) митоздың ақырғы сатысы. Телофаза кезінде хромосомалардың қозғалуы аяқталады, митоздық аппарат бұзылады, ядрошықтар пайда болады. жасушаның қарама-қарсы полюсінде жаңа пайда болған хромосомалардың сыртынан ядролық қабық пайда болады. Жаңа ядролардың қайта құрылуымен қатар әдетте жасуша денесі бөлініп, цитотомия не цитокинез өтеді де, екі жасуша құрылады. Телофаза кейде цитотомия мен аяқталмай екі ядролы жасуша құрылады (4-сурет). Интерфаза – жасушаның екіге бөлінуі аралығындағы тіршілік кезеңі. Сонымен жасуша бөлінуінің көбірек кездесетін әдісі митоз кезінде әрбір жаңа пайда болған жасушадағы хромосомалардың жалпы саны аналық жасушаның бөлінбей тұрғандағы хромосомалар сандарына тең болады. жүктеу/скачать 2.82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|