Қазіргі таңда өндірілетін Алғашқы көмек көрсету автокөліктеріне (АККА)

2. 
   Қазіргі таңда өндірілетін Алғашқы көмек көрсету автокөліктеріне (АККА)
   

2.1-кесте. ГАЗ-2705 шасси базасындағы АККА-нің негізгі техникалық сипаттамалары

2.2-кесте. К ГАЗ- 2705 шасси базасындағы АККА-нің жинақталуы

2.3-кесте. FIRESKID өрт сөндіру қондырғысының тактика-техникалық сипаттамалары.

Қойылған мақсатты орындау үшін келесі тапсырмаларды шешу қажет:

• 
  гарнизондағы өрт ахуалына талдау жасау;
  
• 
  гарнизондағы өрт техникасының саны мен жағдайына талдау жасау;
  
• 
  гарнизондағы өрт техникасының талдауын жасау;
  
• 
  алғашқы көмек көрсету автокөлігін даярлауға базалық шасси таңдауға негіздеме дайындау;
  
• 
  жеке құрамға арналған кабина компоновкасын анықтау;
  
• 
  апаттық-құтқару жабдықтарының, инструменттер мен құралдардың орналастыру тәсілін анықтау;
  
• 
  автокөліктің динамикалық сипаттамаларының есебін жүргізу;
  
• 
  алғашқы көмек көрсету автокөлігінің жауынгерлік қолдану кестесін анықтау;
  
• 
  жобаның техника-экономикалық негізделуін жасау;
  
• 
  алғашқы көмек көрсету автокөлігін пайдалану кезінде қауіпсіздік техникасын даярлау.
  

3. 
   Алғашқы көмек көрсету автокөлігі
   

Осы шарттарға сәйкес, және де соңғы жылдарда өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің шығу санының көбеюіне байланысты, жеделдік мүмкіндіктері мен өрт сөндіру автокөліктері (әрі қарай - ӨА) паркі ресурсын қажетті жағдайда ұстау – өзекті мәселелердің біріне айналды.

Бірақ, мұл мәселені шешу жолдары айтарлықтай қиындықтармен байланысты, бұл жерде ӨА паркінің критикалық жағдайы, оның жылдық құрылымы мен сапалық құрамы есепке алынып отыр.

Парктің бұндай жағдайы өртке қарсы қызметінің қаржылай ресурстарының жеткіліксіздігімен, сондай-ақ жаңа заманғы ӨА-н жасауға және оның өндірісін ұйымдастыруға қажетті инвестициялардың мүлде болмауымен түсіндіріледі.

Орын алып отырған жағдайда өрт санын және қаза тапқандар мен жарақат алғандар санын азайту бойынша жұмыстардың негізгі бағыттарының бірі өрт сөндіру автокөліктері паркінің құрылымын жаңарту және өзгерту болып табылады. Экономикалық мүмкіндіктерді есепке алсақ, өртті жоюға минималды күштер мен құралдар қажет болған жағдайда өрт сөндіру бөлімшесінің өрт орнына келіп өрттің бастапқы кезеңінде өрт сөндіру заттарын беруге мүмкіндік беретін алғашқы көмек көрсету автокөліктері парк құрылымында ерекше орын алуы мүмкін.

Көп мақсатта қолданылатын шағын маневрлі және жылдам ӨА түрлерін құру өзектілігі келесі себептерге байланысты:

1. 
   Көлік қозғалысы қарқынының айтарлықтай өсуі өрт сөндіру автокөлігінің өрт орнына дереу жетуіне мүмкіндік бермейді. Сонымен қатар, мәліметтерге сәйкес өртке жету кезінде жоғалқан әрбір минут жүз өрттің біреуінде екі адамның қаза табуына және де материалдық шығынның үлкен көлемде өсуіне әкеліп соғады.
   
2. 
   Статистика мәліметтеріне сәйкес қала аумағындағы өрттердің 70-80%-ы әкімшілік, тұрғын үй ғимараттарында орын алады. 1 және 2 өртке төзімділік дәрежесіндегі ғимараттардағы өрттердің ауданы, әдетте, 25 м² аспайды, және ол бір қарауылдың күштері мен құралдары көмегімен сөндіріледі.
   
3. 
   Мұндай өрттерді сөндіруге жұмсалатын су шығыны 3,5 л/с аспайды (Б оқпанымен сөндіру), цистернадан бір магистральды желі және максимум үш жең желісінен аспайтын, орташа есеппен 60 м болатын жең желісі тартылады.
   

1. 
   Өртті бастапқы даму кезеңінде сөндіру мүмкіндігі, АККА-нің өрт орнына дереу жетуімен және де жауынгерлік қанат жаю уақытының төмендігі есебінен қол жеткізіледі.
   
2. 
   Төгілетін судан келетін шығынның азаюы
   
3. 
   Күштер мен құралдарды енгізгенше апаттық-құтқару жұмыстарын жүргізу мүмкіндігі
   
4. 
   Өртте жарақат алғандарға алғашқы медициналық көмек көрсету.
   

Заманауи қала шарттарында АККА-нің өрт орнына негізгі ӨА-не қарағанда ерте жетуі әрқашан да мүмкін бола бермейді. Дегенмен, мұндай жағдайларда негізгі күштер мен құралдарды жауынгерлік қанат жаю жағдайына келтіруге арналған жабдықтар АККА-нің артықшылықтары болып табылады.

Әзірленетін АККА өрт (авария) орнына жауынгерлік есепті, арнайы жабдықтар мен инструменттерді, байланыс және жарықтандыру құралдарын жеткізу үшін арналған. Автокөлік апаттық-құтқару жұмыстарын жүргізу үшін, және де дамып жатқан өрттерде барлау жасау үшін қолданылады.

Жоғарыда атап өтілгеннің негізінде, Көкшетау гарнизоны үшін жаңа алғашқы көмек көрсету автокөлігін әзірлеу қажет.
3.1-кесте. ГАЗ 27057 базасында дайындалатын алғашқы көмек көрсету автокөлігінің негізгі техникалық сипаттамалары

Техникалық сипаттамалары	ГАЗ-27057
Автокөлік типі	4*2
Толық массасы	3500
Жабдықталған автокөлік массасы	2050
Габариттік өлшемдері: Ұзындығы: Ені: Биіктігі:	5793 2380 2550
Алдыңғы дөңгелектер торабы, мм	1700
Артқы дөңгелектер торабы, мм	1560
Жол сәулесінің қашықтығы.	170
Алдыңғы сыртқы дөңгелек торабы бойынша минималды бұрылу радиусы, мм.	5,5
Қозғалтқыш	IVECO 4-тактті дизельді.
Толықтай жүктелген күйінде қатты жабынды жолдамен қозғала алатын максималды жылдамдығы	115 км/сағат
Құлама градусының бұрышы, кем емес: Алдыңғы Артқы	24 15
Жауынгерлік есептің орындар саны	5
Дөңгелектер	дискілік, шешілмейтін ободымен
Шиналар	пневматикалық радиалды, өлшемі 175/R16C

Қойылған тапсырмаларды сәтті орындау үшін автокөлік келесі жабдықтармен және инструменттермен жабдықталуы тиіс (3.2-кесте).

Жауынгерлік қанат жаю кезінде жабдықтарды максималды қолдану үшін, сондай-ақ тактикалық есептерден алғанда жауынгерлік есептегі адам саны, жүргізушіні қосқанда 5 адам болуы қажет.

Дамып жатқан өрттерді сөндіру бойынша тапсырмаларды сәтті орындау үшін алғашқы көмек көрсету автокөлігін Которна өрт сөндіру қондырғысымен жабдықтауды ұсынамын.
Тағайындалуы:

Которна – су көмегімен орман өрттерін сөндіруге, сондай-ақ ғимараттар мен құрылыстардағы өрттерді сөндіруге арналған. Әр түрлі қоспалардың көмегімен сөндіру мүмкіндігі (көбік түзгіш және қабаттық заттар, қатып қалуға қарсы құралдар, т.б.) қатты жанғыш заттарды, тез тұтанғыш сұйықтықтар мен газдарды сөндіруге мүмкіндік береді.

Өрттерді сөндіру кезінде Которна көмегімен шағын және де шашыраңқы су ағындарымен су беруге болады. Шашыраңқы ағынмен су беру қашықтығы 8-10 м, ал шағын ағынмен 20 м-ді құрайды.

Қондырғы майысқыш отқа төзімді ұзындығы 100 мертлік шлагпен жабдықталған, су беру механикалық түрде жүзеге асырылады, бұл қиын аймақтарда жұмыс жасауды жеңілдетеді. Сөндіру үрдісі минималды шығындармен жүзеге асырылады.

Сумен қамтамасыз ету өзіндік 350 литрлік резервуардан жүзеге асырылады. Сондай-ақ, басқа да резервуарлар мен су көздерінен су алу мүмкіндігі бар.

Которнаға сыртқы гидравликалық энергия тұтынушыларын қосу мүмкіндігі бар, мысалы гидравликалық қайшылар.

Түнгі уақытта жұмыс жасау үшін прожектор бар.

Которна-950 конструкциясының қысқаша сипаттамасы
Которна суға арналған сорғышқа және майлау жүйесіне арналған сорғышқа редуктор арқылы айналу моментін беретін қозғалтқыштан тұрады. Жалғағыш муфта, суға және әр түрлі қоспаларғар арналған резервуарлар бар. 100 метрлік өрт шлангы орамға оралады, гидомоторды басқаруға арналған гидро бөлгіш шланг орамын айналдырады. Сондай-ақ, манометр, басқару пульті, аккумулятор, гидромотор бар.
Техникалық сипаттамалары.

Которнаның негізгі параметрлері:
Габаритті өлшемдері, мм. : 1160*1060*1100

Пайдаланылатын массасы, кг.: 580

Толық жабдықталған күйде

Суға арналған резервуар бос болған күйде: 230

Қозғалтқышты оталдыру: электрлік немесе қолмен.

Қозғалтқышты майлау: тығыздығы SAE 30 сәйкес келетін SE, SF, SG сортты майлар.

Цилиндр көлемі см³: 570

Цилиндр диаметрі, мм 72

Поршень жүрісі, мм. 70

Сығу дәрежесі: 8,25

Қозғалтқыштың максималды қуаты, кВт 3000 айн\мин кезінде 13,5

Айналудың максималды рұқсат етілген жиілігі, айн\мин. 3600

Толық жүктеме кезіндегі жанар-май шығыны, гр.\кВт-с 332

Жанар-май багының сыйымдылығы, л 6,81

Шам электроды арасындағы қашықтық, мм 0,76

Қозғалтқыш картеріндегі май көлемі, л 1,66

Қозғалтқыштың массасы, кг 33,3

Габаритті өлшемдері, мм 331*406*439

Су сорғышы: жоғары қысымды, мембраналы, поршеньді.

Максималды өнімділіг, л\мин. 95

Максималды жұмыс қысымы, атм. 50

Рұқсат етілетін максималды айналу жиілігі, айн\мин. 550

Қуаттылығы, кВт 9,2

Сорғыштың массасы, кг. 25

Рұқсат етілетін максималды айналу жиілігі, айн\мин 550

Максималды қысым, атм. 220

Редуктор.

Беріліс саны 1:5,9

Кернеу, Вт 12

Енді берілген Ресей өндірісі шассиі негізіндегі автокөліктердің негізгі техникалывқ параметрлерін салыстырамыз:

1. 
   Автокөліктің номиналды жүк көтергіштігі – техникалық сипаттамадағы көрсетілген тасымалданатын жүктің массасы, (G, кг);
   
2. 
   Автокөліктің өзінің массасы – жабдықталған автокөліктің жүктемесіз салмағы. Автокөліктің құрғақ салмағынан, жанар май массасынан, салқындататын сұйықтық массасынан, қосымша дөңгелек салмағынан, инструмент, құралдар және міндетті болатын жабдықтардың массасынан құралады, (Gc, кг).
   
3. 
   Автокөліктің осьтік массасы – алдыңғы (G1, кг) немесе артқы (G2, кг.) оське келетін автокөліктің массасы.
   
4. 
   Автокөліктің толық массасы – автокөліктің өзінің массасы мен тасымалданатын жүк массасының сомасы (Gа, кг).
   
5. 
   Массаны пайдалану коэффициенті – автокөлік номиналды жүк көтергіштігінің оның өзінің массасына қатынасы (Rм).
   
6. 
   Автокөлік қозғалтқышының тиімді – иінді біліктегі шынайы қуаттылық (Na? кВт (л*c)).
   
7. 
   Автокөліктің салыстырмалы қуаты – автокөлік қозғалтқышының максималды куатының тиімді қуаты.
   
8. 
   Қозғалтқыштың айналу моменті – дөңгелектерге берілетін тарту күшін анықтайтын иінді біліктегі нақты момент (Мкр,кгс*м или Н*м).
   
9. 
   Қозғалтқыштың жұмыс көлемі – барлық цилиндрлердің жұмыс көлемдерінің сомасы (Vp, л).
   
10. 
    Автокөліктің максималды жылдамдығы – толық массалы жүктелген автокөліктің қатты қабатты көлденең түзу жол бөлігінде максималды қол жеткізетін жылдамдығы Ga (Va, км/ч).
    

Модульді принципті алғашқы көмек көрсету автокөлігіне базалық шасси ретінде ГАЗ-27057 автокөлігін таңдаймын.

Дизельді автокөліктердің кең таралуы көптеген себептермен түсіндіріледі. Бұл қозғалтқыштардың карбюраторлы қозғалтқыштарға қарағанда басты артықшылығы үлкен жанар-май үнемділігі. Жанар май үнемділігінің маңызды көрсеткіші дизельдік қозғалтқыштардың карбюраторлы қозғалтқыштарға қарағанда 20-30%-дық үнемділігі. Тәжірибеде түрлі жол шарттарында дизельді қозғалтқыштардың жанар-май үнемділігі карбюраторлы қозғалтқыштарға қарағанда кейбір жағдайларда 35-40%-ды құрайды.

ГАЗ автокөліктерінің халық шаруашылығының әр түрлі салаларына автокөлік өндіруі жиырмасыншы ғасырдың ортасында басталды. Бұл марканың автокөліктері әрқашан өзінің сенімділігімен ерекшеленеді. ГАЗ маркасының автокөліктері әр түрлі климаттық аймақтарда, жылдың кез-келген мерзімінде, қоршаған ортаның температурасы көрсетшісі +50 ден –45С-ге дейін пайдалануға жарамды. Олар барлық жолдарда, сондай-ақ грунтты жолдарда қолданыла береді. [14]



_i бұрыштық жылдамдығын қойып, сәйкесінше N_қозғi қозғалтқыш қуатын анықтай аламыз, осылай ГАЗ-27057 автокөлігі үшін N_қозғ.i=f(_i) қуаттылықтың жылдамдық сипаттамасының мәнін құруға:

_min = 60 рад/с; _max = 260 рад/с; N_max = 80 кВт

Есептеу қадамын  = 20 рад/с-ке тең деп аламыз.























3.1-сурет. Қозғалтқыш қуатының иінді білік айналымына тәуелділігі.

Айналу моментінің мәнін мына формуламен анықтаймыз [11, 66 парақ]:

























А
йналу моментінің иінді білік айналуына тәуелділігі 3.2.-суретте көрсетілген.

Қорытынды: айналу моментінің үлкен мәні мен қисық бұрыштың үлкендігі иінді білік айналымының пайдаланатын бөліктерінің қозғалтқышқа қалыптасуына, яғни, айналу моментінің күшеюі кезінде сыртқы жүктемеден оське келетін күшті өтуіне мүмкіндік береді. Біздің жағдайымызда айналу моменті 120-160 рад/с айналуы кезінде пайда болады.

Графикті құру үшін және оны сипаттау үшін мына формуланы қолданамыз [11. 93 бет]:

_Н,

Мұнда, i_кл –I-V берілістің беріліс саны; i_гп – басты берілістің беріліс саны; r – дөңгелек радиусы; М_қозғi – қозғалтқыштың айналу моменті.

₁ = 60 рад/с



₂ = 80 рад/с



₃ = 100 рад/с



₄ = 120 рад/с



₅ = 140 рад/с



₆ = 160 рад/с



₇ = 180 рад/с



₈ = 200 рад/с



₉ = 220 рад/с



₁₀ = 240 рад/с



₁₁ = 260 рад/с



₁ = 60 рад/с



₂ = 80 рад/с



₃ = 100 рад/с



₄ = 120 рад/с



₅ = 140 рад/с



₆ = 160 рад/с



₇ = 180 рад/с



₈ = 200 рад/с



₉= 220 рад/с



₁₀ = 240 рад/с



₁₁ = 260 рад/с



₁ = 60 рад/с



₂ = 80 рад/с



₃ = 100 рад/с



₄ = 120 рад/с



₅ = 140 рад/с



₆ = 160 рад/с



₇ = 180 рад/с



₈ = 200 рад/с



₉= 220 рад/с



₁₀ = 240 рад/с



₁₁ = 260 рад/с



₁ = 60 рад/с



₂ = 80 рад/с



₃ = 100 рад/с



₄ = 120 рад/с



₅ = 140 рад/с



₆ = 160 рад/с



₇ = 180 рад/с



₈ = 200 рад/с



₉= 220 рад/с



₁₀ = 240 рад/с



₁₁ = 260 рад/с



₁ = 60 рад/с



₂ = 80 рад/с



₃ = 100 рад/с



₄ = 120 рад/с



₅ = 140 рад/с



₆ = 160 рад/с



₇ = 180 рад/с



₈ = 200 рад/с



₉= 220 рад/с



₁₀ = 240 рад/с



₁₁ = 260 рад/с



3.3-сурет. Р_т-нің -дан тәуелділігі.

Қорытынды: тарту күші есебіне қарасақ,формулаға сәйкес шеңберлі күштің мәні анықталады, сәйкесінше оған тең тарту күші қозғалтқыш үдететін айналу моментіне М_қозғi және беріліс санына i_кп тікелей тәуелді.

ГАЗ-33023 автокөлігі үдететін жылдамдық есебін мына формула бойынша шығарамыз:



₁=60 рад/с

₂=80 рад/с

₃=100 рад/с

₄=120 рад/с

₅=140 рад/с

₆=160 рад/с

₇=180 рад/с

₈=200 рад/с

₉=220 рад/с

₁₀=240 рад/с

₁₁=260 рад/с

₁=60 рад/с

₂=80 рад/с

₃=100 рад/с

₄=120 рад/с

₅=140 рад/с

₆=160 рад/с

₇=180 рад/с

₈=200 рад/с

₉=220 рад/с

₁₀=240 рад/с

₁₁=240 рад/с

₁=60 рад/с

₂=80 рад/с

₃=100 рад/с

₄=120 рад/с

₅=140 рад/с

₆=160 рад/с

₇=180 рад/с

₈=200 рад/с

₉=220 рад/с

₁₀=240 рад/с

₁₁=260 рад/с

₁=60 рад/с

₂=80 рад/с

₃=100 рад/с

₄=120 рад/с

₅=140 рад/с

₆=160 рад/с

₇=180 рад/с

₈=200 рад/с

₉=220 рад/с

₁₀=240 рад/с

₁₁=260 рад/с

₁=60 рад/с

₂=80 рад/с

₃=100 рад/с

₄=120 рад/с

₅=140 рад/с

₆=160 рад/с

₇=180 рад/с

₈=200 рад/с

₉=220 рад/с

₁₀=240 рад/с

₁₁=260 рад/с

Тербеліске қарсы кедергі күші мына формуламен анықталады:



Мұнда, f- қанағаттанарлық жағдайдағы асфальтті қабатта тербеліске қарсы кедергі коэффициенті

Ауа кедергісі күшінің есебі:



Мұнда, k- ағындылық коэффициенті



Мұнда, H – автокөліктің ең үлкен биіктігі;













Динамикалық фактор [11, 131 бет]:

Мұнда, Р_T – тарту күші, Н; Р_в – ауаның кедергі күші, Н; G – автокөліктің салмағы, Н



























































V = 31,77 м/с





• 
  жанар-май үнемдеу;
  
• 
  майлайтын материалдарды үнемдеу;
  
• 
  шиналар тозуының үнемделуі.
  

• 
  дизельді жанар-майдың бақылау шығыны, л/100 км – 12;
  
• 
  жүріс бірлігіне дизельді жанар-майдың бақылау шығыны, л/км – 0,12;
  
• 
  модульді автокөліктің аудан бойынша орташа жүрісі – 2500 км.