Қазақстан республикасының денсаулық сақтау министрлігі қарағанды мемлекеттік медицина академиясы баймұхамбетов М. А. Медешова А. Т. Фармакогнозия пәні бойынша таңдамалы дәрістер жинағы

1. 
   Цинеол
   
2. 
   Флороглюцин
   

3. 
   Пирогаллол
   
4. 
   Строфантидин
   

1. 
   пирогаллол
   
2. 
   Пурпуреагликозид А
   
3. 
   Циклопентанопергидрофенантрен
   
4. 
   Ментол
   
5. 
   Дигитоксин
   

1. 
   Пирогаллол
   
2. 
   Пирокатехин
   
3. 
   Строфантидин
   
4. 
   Флороглюцин
   
5. 
   Атропин
   

1. 
   эфедрин
   
2. 
   анабазина
   
3. 
   атропин
   
4. 
   скополамин
   
5. 
   нуфлеина
   

1. 
   кумариндерге
   
2. 
   терпеноидтарға
   
3. 
   флавоноидтарға
   
4. 
   алколоидтарға
   
5. 
   антрацентуындыларға
   

1. 
   изохинолин
   
2. 
   индол
   
3. 
   пирролидин
   
4. 
   хинолизидин
   
5. 
   пирролизидин
   

1. 
   индол
   
2. 
   изохинолин
   
3. 
   пирролизидин
   
4. 
   хинолизидин
   

18. Алкалоидтар қандай мүшеде құралады:

А) жер асты мүшелерінде

Б) жапырақтарында

В) шөптерінде

Г) гүлдерінде

Д) барлығы дұрыс

19. Алкалоидтар жиналуына әсер ететін факторлар:

А) температура

Б) ылғалдылық

В) тәулік уақыты

Г) топырақ

Д) барлығы дұрыс

20. Алкалоидтар жақсы ериді:

А) суда

Б) спиртте

Г) спирт және су қоспасы

Д) барлығы дұрыс

21. Сыну түсін төмендегідей д.ө.ш-ке анықтайды.

А) тамырлар.

Б) қабықтар

В) шөптер.

Г) жапырақтар.

Д) гүлдер.

22. Амбарлы зиянкестер мен залалалсыздандырудың үшінші дәрежесі.

А) шикізаттың беткі қабатында 20 - -дан сатам кенлер.

Б) шикізаттың 1кг дағы 5 жәндік немесе 20 – ға жетпейтін кенелер.

В) шикізаттың 10кг дағы 5 жәндік немесе 20 ға жетпейтін кенелер

Г) кенелер тұтас масса құрайды немесе 1 кг шикізатта 10 нан аса жәндіктің болуы.

Д) Барлығы дұрыс.

23. Кептірер алдында жуады.

А) жалбыздың тамыры.

Б) бадам тамыр сабағы

В) зығыр дәндері

Г) малина жемістері

Д) жөке гүлдері.

24. Құрамында алколойды бар д.ө.ш. затын кептіру температурасы.

А) 20-30⁰С

Б) 55-60⁰С

В) 100⁰С

Г) 70-80⁰С

Д) 35-30⁰С

25. Дәрілік өсімдік шикізаттының өзекендігі:

А) сандық көрсеткіштері бойынша

Б) жарамдылық уақыты бойынша

В) дайындалған уақыты бойынша

Г) негізгі әсері бойынша

Д) шикізат аты бойынша

26. Фармацевтикалық тәжірибеде жемістер дегеніміз

А) жай, күрделі және жалған жемістер және оның бөліктері

Б) гүлдерден түзілетін өсімдік бөліктері

В) жай және күрделі жемістер

Г) жеміс және оның бөліктері

Д) жаңа дайындалған немесе кептірілген жемістер және оның бөліктері

27. Дәрілік өсімдік шикізатының құндылығы

А) шикізаттың өз атына сай болуы

Б) шикізаттың НҚ сай болуы

В) шикізаттың өз атына және өндіретін өсімдікке сай болуы

Г) НҚ көрсетілген құрамынгда болатын қоспалар мөлшері және шикізатта болуға болмайтын қоспалардың болмауы

Д) шикізатта болуға болмайтын қоспалардың болмауы

28. Жіберілетін қоспалар

А) шыны

Б) улы өсімдіктер бөліктері

Г) кеміргіштер нәжісі

Д) құс нәжісі

29. Көпшілік өсімдіктерді өндеу кезінде қолданылатын қорғау әрекеттері

А) шөптесінді баспайды

Б) өсімдіктерді тамырымен жұлмайды

В) өндеу аймақтарын ауыстырып тұрады

Г) өсімдіктердің жартысын тұқымдануға қалдырады

Д) барлығы дұрыс

30. Бөлек сақталады:

А) тарлан тамырсабағы

Б) итошаған шөбі

В) сасықшөп шөбі

Г) долана жемістері

Д) сиырсілекей тамырсабақ тамырымен
Жауаптар эталондары:

1. 
   Б;
   
2. 
   Б;
   
3. 
   В;
   
4. 
   Г;
   
5. 
   А;
   
6. 
   Б;
   
7. 
   В;
   
8. 
   Б;
   
9. 
   В;
   
10. 
    Г;
    
11. 
    В;
    
12. 
    Д;
    
13. 
    В;
    
14. 
    Г;
    
15. 
    Г;
    
16. 
    Б;
    
17. 
    В;
    
18. 
    Д;
    
19. 
    Д;
    
20. 
    Д;
    
21. 
    А;
    
22. 
    Г;
    
23. 
    А;
    
24. 
    Б;
    
25. 
    Д;
    
26. 
    А;
    
27. 
    Б;
    
28. 
    В;
    
29. 
    Д;
    
30. 
    Г;
    
    
    

Лактонның кұрылысына қарай жүрек гликозидтер кардинолидтер және буфадиенолидтер деген екі топқа бөлінеді. Карденолидтердің молекула кұрылысында 17 көміртек атомының, қанықпаған бес мүшелі лактон сақинасы орналасқан.

Ал буфадиенолидтерде екі рет канықпаған алты мүшелі лактон шығыршығы болады.

Карденолидтердің стероидты ядросында орынбасарлары ретінде окси топшалар, ацил қалдық-тары, кето альдегид және карбоксил топтары, олар 10-шы көміртек атомы арқылы байланысады.

Қарапайым карденолидтердің молекуласында, мысалы канаригенин, ксизмалогенин, дигитоксигенин және узаригенинде 3-ші және 14-ші көміртек атомында кем болғанда екі гидроксил тобы орналасады. 3-ші көміртек атомында орналасқан окси топшасы көбінесе В-конфигурацияда сирек альфа-бағытталуында болады, ал С-14-ші ОН тобы әр уақытты В - жағдайда ол С - Д сақиналардың цис-орнына байланысты болып келеді.

Табиғи карденолидтердің гликозидтерінде қышқыл қалдықтары да болуы мүмкін. Мәселен, гиталоксигенин де құмырсқа, адигелинде изовалериан, олеандрогенинде сірке қышқылдардың бөліктері кездеседі.

Эпоксид топшалары тангиногенин, сарверогенин, инертогенин, лептогенин, адинеригенин, цербергенинде ұшырасады.

Өсімдіктерде карденолид қатарына жататын гликозидтердің құрамында қант компоненттері 3-ші көміртектің атомына гидроксил тобы арқылы жалғасады. Ең көп қанттар бестен аса болмайды, олар бір қатарда болып орналасады. Жүрек гликозидтердің бойында көбінесе ерекше көмірсулар кездеседі: 2-дезокси, -6-дезокси, 2,6-дидезокси қанттар және олардың метил туындылары. Олар дигитоксоза, бойвиноза, т.б.

Қазіргі кезде карденолидтердің құрамына кіретін 40-тан астам моносахаридтер белгілі.

Карденолидтер мен буфадиенолидтер кейбір өсімдіктерде кездеседі. 434 тұқымдасқа жататын гүлді өсімдіктерден жүрек гликозидтері 14-15 тұқымдастарында, 84 туысында және 300 түрлерінде табылған. Еліміздің 160 тұқымдастарында тек қана 9 тұқымдасында және 120 туысында табылып отыр. Өсімдіктерде көбінесе карденолидтер қатарына жататын қосындылар, ал буфанолидтер болса тек қана лалагүлдер (Jiliuceal), (теңіз пияз, бовиэм т.б. туыстарыңда), құрқашаштар (Jriduceal) тұқымдастарында ұшырасады.

Жануарларда буфадиенолидтер тобына жататын стероидты лактондар кездеседі. Құр-бақаны ерекше тері бездерінен шығатын сілекей сияқты сұйықтық медицинада ерте заманнан бері қолданылып келе жатыр. Оның құрамына буфадиенолидтер мен карденолидтер кіреді.

Стероидты лактоңдардың түрлі қасиеттері агликон химиялық құрылыс табиғатына байланысты: 1,17 көміртек атомындағы лактон сақинасының арнайы құрылысына және оның кеңістіктің бағытталуына, 2. стероидты ядросының құрылысына, 3. стероидты қанқасының орынбасарлар орналасуына және олардың кеңістіктің бағытталуына, 4. қант компоненттің табиғатына қарай.

Ресми медицинада қолданатын жүрек гликозидтердің 12 агликондары белгілі (адонитоксигенин, гитоксигенин, дигитоксигенин, дигоксигенин, дигинатигенин, олеандрогенин, периплогенин, строфантидин, канногенин, уабагенин, строфантидол, геллебригенин).

Алты агликонның құрылысында (гитоксигенин, дигитоксигенин, дигоксегенин, дигинатигенин, олеандрогенин, периплогенин), оныншы көміртегінде (С-10) метил радикалы болады, ал екі агликонда (строфантидол, уабагенин) С-10-да спиртті тобы орналасады, төрт агликонда (адонитоксигенин, строфантидин, канногенин, геллебригенин) С-10-да альдегид топшасы кездеседі.

Физико-химиялық қасиеттері. Карденолидтер сілтілі ортада пирин қышқылымен (Бальета реакциясы) метадинитробензолмен (Раймонда реакциясы) метадинитробензой қышқылымен (Кедде реакциясы) нитропруссид натриймен (Легаль реакциясы) әр түрлі боялады. Карденолидтердің лактон сақинасы сілті ортада өте жеңіл ыдырайды, осының нәтижесінде изокарденолидтер пайда болады.

Лактонның кеңістіктің бағытталуына қарай ол (лактон) альфа- (17 бета H) немесе (17 альфа Н) - орындарында болуы мүмкін. Табиғатта көбінесе карденолидтердің молекуласында лактон сақинасы 17 альфа жағдайда орналасады. Кейбір өсімдіктерде лактон 17 бета орынында кездеседі.

Карденолидтердің лактон сақинасы кейбір тотықтырғыштармен қос байланыс арқылы жеңіл тотығады.

Карденолидтер Ажәне В сақинасы қосылысына байланысты екі қатарға бөлінеді:

1. Холестан қатары (транс -А/В-катары) немесе 5 альфа-қатары. Бұған узаригенин жүрек гликозиді жатады:

2. Копростан қатары (цис-А/В-қатары немесе 5 бета қатары). Бұл қатарға дигитоксигенин деген стероидты агликон жатады:

Буфадиенолидтерді карденолидтермен салыстырғанда стероидтың шетіндегі 17 көміртек атомында екі рет қанықпаған алты мүшелі лактон шығыршығы болады. Олардың кұрылыс молекуласында А және В сақинасылары цис-транс-және қосылыстар арқылы құралған. Бұларды анықтау үшін мындай сапалық реакцияларды қолдануға болады. (Либерман, Бурхард, Розенхейм, Васицкий)

Белгілі буфанолидті гликозидтердің құрамында Д-глюкоза, L - рамноза, не L- теветоза кездеседі.

Бұл стероидты гликозидтер теңіз пиязы туысына жататын өсімдіктерде кездеседі.

Стероидты гликозидтер жүрек ауруларын емдеуге арналған табиғи қосылыстар.

ЛЕВКОЙ АҚБАСҚУРАЙЫ, ҚЫ РЫ ҚҚАБАТТАР

Erysimum cheiranthoides J. Brassiaceafe

Сипаттама. Ақбасқурай туысына жататын, биіктігі 15-18см-ге жететін, екі жылдық өсімдік. Жапырақтарының жиектері бүтін, кейде ара тісті болып келеді, олар сопақша келген, отырмалы. Жапырақтарының үсті жұлдызша тәрізді түктелген. Гүлдері сары түсті.

Таралуы. Ұлытауда, Жонғар Алатауында, Тарбағатайда, Қаратауда, Батыс Тянь-Шаньда, Қарқаралыда, Мұғаджарда кездеседі, далалы, таулы-тасты жерлерде өседі. Ресейдің еуропалық бөлігінде, Кавказда, Орта Азияда, Батыс және Шығыс Сібірде, Монголияда, Батыс Европада кең таралған.

Дайындалуы. Емдік мақсатта шөбін (Herba Erysimi) өсімдік гүлдеген кезінде дайындайды. Кептіру тез жүргізілуі керек, ашық ауада немесе арнайы кептіргіштерде кептіреді.

Химиялық құрам. Өсімдіктің шөбінде карденолидтер, эризимин, эризимозид, эриконазид, хейрототин, эрикардин, эризинозол, кансцемин т.б. жүрек гликозидтері бар.

Сонымең қатар, шикізаттың құрамында 1,57 - 3,7 %-ке дейін органикалық қышқылдар, 0,015 % алкалоидтар, 1,34 -5,54 % илік заттар, флавоноидтар (кверцетин)кездеседі.

Қолданылуы. Клиникалық және фармакологиялық зерттеулердің нәтижесінде ақбасқурайдың бағалы жүрек дәрісі екені анықталды. Оның тұнбасы жүрек қызметін жақсартып, оның соруын реттейді, қан тамырларын кенейтіп, несеп жүруіне күшті ықпал етеді. Ғылыми медицинада ақбасқурайдың тұнбасы мен препараттарын аса шұғыл дәрігерлік көмекті қажет ететің жүрек қан айналымының қатты бұзылуы мен гипертоняны, ревматикалық ұстамаларды, стенокардияны және басқа жүрек ауруларын емдеуге қолданады. Ақбасқурайды жедел пен қан тамырларының органикалық шұғыл өзгерістер кезінде ішу өте қауіпті.

Дәрі-дәрмектер. Ақбасқурайдың шырыны күрделі жүрек препаратының құрамына енеді.

Сақталу мерзімі жарты немесе бір жыл.

Сипаттама. Строфант туысына жататын, ұзындығы 15-20 м-ге дейін жететін, көп жылдық ағашқа айналған қатты шырмауық. Жапырақтары қарама - қарсы орналасқан, эллипс тәрізді. Гүлдері әдемі сары түсті келген. Жемісі күрделі жапырақты бұршақ, оның ішінде көптеген сопақша келген тұқымы болады.

Таралуы. Шыгыс және тропикалық Африкада таралған. Африканың кейбір жерлерінде, Үндістанда мәдени өсімдік ретінде өсіріледі.

Дайындалуы. Дәрілік мақсатта тұқымын (Seminu Strophanthi) піскен кезінде жинап алады. Оны қоспалардан тазартады да, кептіргіштерде 40-50°С температурада не көлеңкелі жерлерде кептіреді.

Дәрі-дәрмектер. Строфантин-К. Строфантидина ацетат, К-строфантин.

Сақталу мерзімі 6 ай немесе бір жыл.


Мамыр меруертгүлі Лалагүлдер тұқымдысы

Convallaria majalis L. Jiliaceaе

Сипаттама. Меруертгүл туысына жататын, биіктігі 30 см-ге жуық көп жылдық шөп-тектес өсімдік. Тамыры жіңішке көлбеу өседі, сырты ақ көптеген майда қосымша та-мырлары бар. Сабағы қысқа.Тамырдан тікелей өсіп шыққан, сопақша келген жапырақ-тарының саңы 1-ден 3-ке дейін, екі жағы да тегіс жылтыр, сағақтары ұзын. Гүл сабағы да тікелей тамырдан өсіп шығады.Гүлдері гүл сабағының біржағына ғана орналасқан, ақ түсті, хош иісті. Жемісі қызыл, 3 дәнекті. Мамыр - шілде айларының басында гүл-дейді.

Таралуы. Көбінесе орман ішінде, ылғалды жерлерде, бұталар арасында, өзен жағаларында еседі. Далалы аймақтарда сирек кездеседі. Қазақстанда Орал,

Каспий жағаларында таралған. Жалпы еліміздің еуропалық бөлігінде, Кавказда,

Қиыр Шығыста, Шығыс Сібірде, Кіші Азияда, Қытайда, Солтүстік Америкада таралған.

Дайындалуы. Дәрі жасау үшін гүлін, жер үстіндегі бөлігін Herba, Flores, et Folia Convallarial/ өсімдік жаңадан гүлдей бастағанда, жерден 4-5 см биіктіктен кесіп, жинап алады. Тамырымен жұлуға болмайды себебі бұл өсімдіктің мүлдем жойылып кетуіне әкеліп соқтырады. Жиылған шикізатты темір шатырлы үйдің желдетіп тұратын жоғарғы жағына, күн түспейтін жерге жұқа етіп жайып, дереу, кептіріп алады. 50-60°С температурада кептіргіште де кептіруге болады.

Сыртқы белгілер. Гүлдері ашық-жасыл түсті, иісі әлсіз. Жапырағы сопақша, ұзында, жоғарғы жағы ұшы жіңішкеріп біткен, жалаңаш, жасыл түсті, ұзындығы 10-20 см, ені 3-8 см-ге дейін болады.

Қолданылуы. Медицинада меруертгүлдің препараттарын жүрек ауруын емдеу үшін кеңінен қолданады. Ғылыми медицинада меруертгүлден жасалған дәрілерде нерв жүйесін тыңыштандыру үшін, жүректің қызметін қалыпқа келтіру, қан айналысын жақсарту үшін пайдаланады.

Дәрі-дәрмектер. Спирт тұнбасы, кргликон, конваллатоксин, конваллатоксол.

Сақталау мерзімі 6 ай немесе 1 жыл.

Бұл өсімдік сәуір айында, ормаңды аймақтардың шетінде, далалы жерлерде өсіп, дөңгелектене біткен ашық-сары гүлдерін шаш гүлдейді.

Таралуы. Қазақстанда жалпы сыртыңа тырауларында, Каспий өзенінің жағалауларында өседі. Сонымен бірге, Ресейдің европалық белігінде, Кавказда, Шығыс Сібірде, Қиыр Шығыста, Батыс Европада, Жерорта теңізінде, Кіші Азияда, Қытайда, Солтүстік Америкада ұшырасады.

Дайындалуы. Көктемдік жанаргүлдің жер үстіндегі бөлігін, үлiн /Нerba

Химиялық құрам. Өсімдіктің жер үстіндегі органдарының құрамында 0,06 -0,21 %-ке дейін жүрек гликозидтері болады. Карденолидтердің құрамына строфан, тилин, адонитоксин, ауонизин кіреді.

Бұлардан басқа шикізаттың бойында көмірсулар, органикалық қышқылдар стероидтар (фитостерин), азоты қосылыстар (холин), С витамині, илік заттар 1,25-4,58 %, флавоноидтар, бензохинондар, жоғарғы алифатты көмірсулар, спирттер кездеседі.

Қолданылуы. Жанаргүлдің препараттарын жүректің созылмалы жетімсіздігінде, жүрек неврозында пайдаланады.

Дәрі-дәрмектер. Құрғак экстракты, «Адонисбром», Бехтерев жазбасы бойынша микстураның құрамына кіреді.

Сақталу мерзімі 6 ай немесе 1 жыл.

Сипаттама. Жанаргүл туысына жататын, биіктігі 10-40 см-ге жететін, көп жылдық шөптектес өсімдік. Жеміс берген кезінде өсімдіктің биіктігі 50-60 см-ге дейін жетеді. Сабағының диаметрі 2,3 -5,5 мм. Сабағының жоғарғы жағы қырлы, жапырақтары ұзын, 2-5жапырақшалары бар. Сабағының ортасында жапырақтар жоқ, тек жоғарғы бетінде жапырақтары санаулы, отырмалы, домаланып келген. Түп жағы үшкір, жиегі түзу. Гүлдері жалғыздан, ірі, диаметрі 4-8 см. Тұқымы 4-7 мм, жалаңаш тұмсығы бар, бұралып келген, тұқымының салмағы. 10,5 г. Мамыр-маусым айларында гүлдейді, жемісі шілде-тамыз айында піседі.

Таралуы. Өсімдік Қазақстан мен Өзбекстанда кеңтаралған. Негізгі таралу аудандары: Іле, Күнгей Алатаулары.

Дайындалуы. Дәрі жасау үшін өсімдіктің жер бетіндегі бөлігін, (Herba Adonidis) теріп алады. Шикізатты гүлдегеннен кейін жинайды. Себеттерге салып, көлеңке жерде немесе желдетілген бөлмеде кептіреді. Кептіргіштерде де 60° С температурада кептіруге болады.

Соңымен қатар, флавоноидтар: ориентин, изоориентин, илік заттар, алкалоидтар, сапониндер, С витамині, органикалық қышқылдар кездеседі.

Қолданылуы. Жылтыр жанаргүлдің шөбінен жасалған дәрі-дәрмектер негізінен қан айналу қызметінін жетіспеушілерінде, орталық жүйке системасын тыныштандыру үшін, невроз ауруларын емдеу үшін қолданады. Жанаргүлдің шөбі М.Н. Здренко микстурасының құрамына енеді.

Дәрі-дәрмектер. Тұнба, кұрғак экстракт, Адонис-бром, Адонизид, Кардиовален.

Сақталу мерзімі 6 ай немесе 1 жыл.

Түркістан жанаргүл Сарғалдақтар тұқымдасы

Adonis turkestanium Adolf Ranunculaceal

Сипаттама. Жанаргүл туысына жататын, биіктігі 10-20 см-ге жететін, тамыр сабағы бар, көп жылдық шөптектес өсімдік. Сабағы екі реттармақталған кейде жәй тармақты. Сабақтын төменгі бөлігінде қоңыр қабыршақтар бар, ортаңғы жапырақтары отырмалы бес бұрышты саусақ сияқты саланып тұрады. Өркендері көгілдір түсті қалың түкті. Гүлдері жеке-дара жалаңаш өркен ұштарында орналасқан, ірі, гүл тостағаншалары 5, олар кейде күлгін немесе қоңыр түрге бөленіп тұрады, гүл күлтешелері 15-20 ашық-сары ұзынша, ұшы аздап үшкірлеу. Жемістері күрделі бірнеше не бір тұқымды жаңғақтан тұрады, гүл табанына бекітілген. Жаңғақтары кері жұмыртқа тәріздес, ұсақ, терең әлімді, жемістері піскенде сұр-сарғыш-жасыл түске боялады. Наурыз-мамырда гүлдейді, жемісі маусымда піседі.

Дайындалуы. Дәрілік мақсатта шөбін (Herba Adonidis) жинайды. Жер беті бөлігін өсімдік гүлдеген кезінен бастап пышақпен кесіп алады. Жиналған шикізатты тез арада кептіргіштерде 50-60° С темпөратурада не көлеңкелі жерде кептіріп алады. Кептіруді кешіктірген жағдайда гликозидтер ыдырап кетуі мүмкін.

Химиялық құрамы. Шикізаттың құрамында карденолидтер, скополетин, умбеллиферон, флавоноидтар-витексин, ориентин, адоновернин, сапониндер, каротин бар.

Қолданылуы. Медицинада бұл өсімдіктен алынған дәрілерді созылмалы қан айналымының нашарлауынан пайда болатын ауруларды емдеуде және де орталық нерв жүйесін тыныштандыратын қасиетіне қарай қолданылады.

Дәрі-дәрмектер. Тұнба, экстракт, табл. Адонис-бром, адонизид, кордиозид. Бехтерева микстурасының құрамына енеді.

Сақталу мерзімі 1 жыл.

Қызыл күлгін дигиталис. Сабынкөктер тұқымдасы

Digitalis purpureа-J. Scrophulariaceal.

Сипаттама. Дигиталис туысына жататын, биіктігі 1 м-ге жуық екі жылдық шөптектес өсімдік. Бірінші жылы тек қана тамыр жапырақтары, екінші жылы сабағы шығады. Тамыржапырақтары ірі, сопақша келген, қанатша, сағақтары ірі, ұзындығы 30 см-ге жуык, ені 15 см. Теменге сабақ жапырақтарының ұзындығы 12-20 см, сопақша, шеттерінде тістері бар. Қолдың саласы сияқты жапырақтын жоғарғы жағы әжімделген, қою-жасыл, төменге оймақ тәрізді, ірі, ұзындығы 3-4 см, сырты қызыл-күлгін, ішкі жағы ақтүсті, күлгін дақтары бар.

Таралуы. Елімізде жабайы түрінде кездеспейді. Украина және Краснодар

өлкесінде мәдени өсімдік ретінде қолдан өсіріледі.

Дайындалуы. Дәрі жасау үшін жапырақтарын /Folia Digitalis/ өсімдік гүлдеген кезінде, жас айларында жинап алады. Жұқалап жайып көлеңкелі жерде кептіреді.

Химиялық құрам. Жапырақтарының құрамында мынадай жүрек гликозидтері бар: пурпуреагликозидтер А және В, дигитоксин, гитоксин, гиталоксин, глюкониталоксин, гиторин, гитозид, - ацетилдигитоксин

Бұдан басқа, шикізаттың құрамында дигитанолгликозидтер, флавоноидтар, стероидты сапониндер (дигитонин, гитонин), макро-, микроэлементтер кездеседі.

Қолданылуы. Дигиталистан жасалған дәрілердің жүрек ауруына қарсы ем болатын қасиеттері бар. Дигиталистің тұнбасы жүрек қызметін жақсартып, оның соғуын реттейді, қан тамырларын кеңейтіп, несеп жүруіне күшті ықпал жасайды. Оның тұнбасы орталық нерв жүйесін тыныштандырып, ұйқыны жақсартады, кебіл-күйді көтереді. Ғылыми медицинада дигиталистің тұнбасы мен препараттарын аса шұғыл дәрілік көмекті қажет ететін жүрек қан айналысының қатты бұзылуы мен гипертонияны, ревматикалық ұстамаларды, стенокардияны және басқа да жүрек ауруларын емдеуге қолданады.

Дәрі-дәрмектер. Тұнба, құрғак экстракт, гиталин, кордигид, дигитоксин, ұнтағы.

Сақталу мерзімі 6 ай 1 жыл.