Қазақстан республикасының Ұлттық банкі №8 баспас ө зрелиз І

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ

№ 8 Б А С П А С Ө З Р Е Л И З І

1. 
   Инфляция
   

Азық-түлік тауарлары нарығында 2013 жылғы ақпанда көп дәрежеде жемістер мен көкөністер 1,7%-ға, оның ішінде орамжапырақ 4,0%-ға, қызылша 3,9%-ға, картоп 2,9%-ға, сондай-ақ ұнтақ жарма 1,9%-ға, макарон өнімдері 1,4%-ға, ұн 1,1%-ға, сүт өнімдері 0,6%-ға, балық және теңіз өнімдері 0,5%-ға қымбаттады. Сонымен қатар қант пен қарақұмық жармасының бағасы 0,5%-ға төмендеді.

Азық-түлікке жатпайтын тауарлар тобында киім мен аяқ киім бағасы 0,3%-ға, күнделікті үй заттары 0,4%-ға, дәрі-дәрмек 0,2%-ға көтерілді. Бензиннің құны аздап 0,4%-ға, дизель отыны 1,3%-ға төмендеді.

Ақылы қызмет көрсету тобында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық қызметтерінің ақысы 1,3%-ға өсті. Бұл ретте салқын су тарифі 7,2%-ға, кәріз 15,1%-ға, электр энергиясы 1,7%-ға, тұрғын үй жалдау 1,1%-ға өсті. Бұдан басқа 2013 жылғы ақпанда байланыс қызметінің бағасы 11,0%-ға, оның ішінде телефон және факсимиле байланысы 13,2%-ға, сондай-ақ медициналық қызметтер 1,1%-ға көтерілді. Көлік қызметінің бағасы 0,5%-ға арзандады.

2013 жылғы қаңтар-ақпанда инфляция 1,7% (2012 жылғы қаңтар-ақпанда – 0,7%) құрады. Азық-түлік тауарлары 2013 жылдың басынан бастап 0,9%-ға (1,2%), азық-түлікке жатпайтын тауарлар 0,4%-ға (0,6%), ақылы қызмет көрсету 4,0%-ға (0,3%) қымбаттады (1-график).

1-график

2. 
   Халықаралық резервтер және ақша агрегаттары
   

2013 жылғы ақпанда елдің халықаралық резервтері жалпы алғанда, Ұлттық қордың шетел валютасындағы активтерін қоса алғанда (алдын ала деректер бойынша 59,5 млрд. АҚШ долл.) 86,2 млрд. АҚШ долларына дейін 0,8% өсті (жыл басынан бері 0,1% өсті).

2013 жылғы ақпанда ақша базасы 4,3%-ға тарылып, 2628,8 млрд. теңге болды (жыл басынан бері 9,0% тарылды). Тар ақша базасы, яғни екінші деңгейдегі банктердің Ұлттық Банктегі мерзімді депозиттерін есептемегендегі ақша базасы 2559,9 млрд. теңгеге дейін 4,1%-ға тарылды.

2013 жылғы қаңтарда ақша массасы 10495,9 млрд. теңгеге дейін 0,3%-ға төмендеді. Айналыстағы қолма-қол ақшаның көлемі 1422,4 млрд. теңгеге дейін 6,9%-ға азайды, банк жүйесіндегі депозиттер 0,9%-ға ұлғайып, 9073,5 млрд. теңге болды. Депозиттердің ақша массасының құрылымындағы үлесі айналыстағы қолма-қол ақша көлемінің қысқаруы аясында депозиттер көлемінің өсуі салдарынан 2012 жылғы желтоқсандағы 85,5%-дан 2013 жылғы қаңтардағы 86,4%-ға дейін өсті.

Ақша мультипликаторы 2012 жылғы желтоқсандағы 3,64-тен 2013 жылғы қаңтардың қорытындылары бойынша 3,82-ге дейін ұлғайды. Ақша мультипликаторының өсуінің негізгі себебіне ақша базасының тарылу қарқынымен салыстырғанда ақша массасының барынша төменгі қарқыны әсер етті.

3. 
   Валюта нарығы
   

2013 жылғы ақпанда Қазақстан қор биржасындағы биржалық операциялардың көлемі қосымша сауда-саттықтардағы мәмілелерді қоса алғанда 2013 жылғы қаңтармен салыстырғанда 28,3%-ға ұлғайып, 4,2 млрд. АҚШ долл. болды. Биржадан тыс валюта нарығында операциялардың көлемі 1,7% төмендеп, 1,7 млрд. АҚШ долл. құрады.

Жалпы алғанда ішкі валюта нарығындағы операциялардың көлемі 16,2% ұлғайып, 5,8 млрд. АҚШ долл. болды.

3. 
   Мемлекеттік бағалы қағаздар нарығы
   

Орналастырылған бағалы қағаздар бойынша тиімді кірістілік: 12 айлық МЕККАМ бойынша 2,90%, 5 жылдық МЕОКАМ бойынша– 4,04%, 4 жылдық МЕОКАМ бойынша– 3,23%, 6 жылдық МЕУКАМ бойынша – 5,75%, 19 жылдық МЕУЖКАМ бойынша – инфляция деңгейінен 0,01% құрады.

Қаржы министрлігінің айналыстағы бағалы қағаздарының көлемі өткен аймен салыстырғанда 1,9% ұлғая отырып, 2013 жылғы ақпанның аяғында 3003,8 млрд. теңгені құрады.

Қазақстан Ұлттық Банкінің қысқа мерзімді ноттары.Ұлттық Банктің ноттары эмиссиясының көлемі 2013 жылғы қаңтармен салыстырғанда 2013 жылғы ақпанда 61,4% ұлғайып, 18,5 млрд. теңге болды.

Бұл ретте 3 айлық ноттарды орналастыру бойынша 2 аукцион өтті (10,1 млрд. теңге және 8,4 млрд. теңге).

Орналастырылған ноттар бойынша тиімді кірістілік 1,05% құрады.

Айналыстағы ноттардың көлемі 2013 жылғы қаңтармен салыстырғанда 2013 жылдың ақпанының аяғында 17,1% қысқарып, 124,9 млрд. теңгені құрады.

5. 
   Банкаралық ақша нарығы
   

Орналастырылған теңгедегі банкаралық депозиттердің көлемі 2,6 есе өсіп, 317,4 млрд. теңге (орналастырылған депозиттердің жалпы көлемінің 12,2%) болды. Бұл ретте орналастырылған теңгедегі банкаралық депозиттер бойынша орташа алынған сыйақы мөлшерлемесі 2013 жылғы қаңтарда 1,23%-дан 1,28%-ға дейін өсті.

2013 жылғы қаңтарда 2012 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда орналастырылған доллардағы депозиттердің көлемі 53,4%-ға ұлғайды және 14,8 млрд. АҚШ долл. (орналастырылған депозиттердің жалпы көлемінің 85,5%) болды. Орналастырылған доллардағы депозиттер бойынша орташа алынған сыйақы мөлшерлемесі 2013 жылғы қаңтарда 0,13%-дан 0,09%-ға дейін төмендеді.

Еуродағы және рубльдегі депозиттерге орналастыру көлемі шамалы болып қалуда – орналастырылған депозиттердің жалпы көлемінен тиісінше 0,2 және 2,2%.

Шетел валютасындағы банкаралық депозиттердің үлесі 2013 жылғы қаңтарда орналастырылған депозиттердің жалпы көлемінің 92,5%-дан 87,8%-ға дейін төмендеді. Орналастырылған банкаралық депозиттердің жалпы көлемінен шетел валютасында резидент емес банктерде орналастырылған депозиттердің үлесі 92,1%-дан 87,4%-ға дейін азайды.

Ұлттық Банк банктерден тартқан депозиттердің көлемі 2013 жылғы қаңтарда 2012 жылғы желтоқсанмен салыстырғанда 3 есеге жуық 312,5 млрд. теңгеге дейін өсті.

6. 
   Депозит нарығы
   

2013 жылғы қаңтарда шетел валютасындағы депозиттердің көлемі 2795,9 млрд. теңгеге дейін 4,2%-ға өсті (заңды тұлғалар – 7,6%-ға өсу, жеке тұлғалар – 0,6%-ға өсу), ал ұлттық валютада 6277,6 млрд. теңгеге дейін 0,5%-ға төмендеді (заңды тұлғалар – 1,3% төмендеу, жеке тұлғалар – 1,1%-ға өсу). Теңгемен депозиттердің үлес салмағы бір айда 70,2%-дан 69,2%-ға дейін төмендеді.

Банктердегі халықтың салымдары (резидент еместерді қоса есептегенде) 2013 жылғы қаңтарда 3438,5 млрд. теңгеге дейін 0,9%-ға өсті. Халықтың салымдары құрылымында теңгедегі депозиттер 2093,6 млрд. теңгеге дейін 1,0%-ға ұлғайды, шетел валютасындағы депозиттер 1344,9 млрд. теңгеге дейін 0,6%-ға өсті. Халық салымдарының құрамында теңгедегі депозиттердің үлес салмағы бір айда 60,8%-дан 60,9%-ға дейін ұлғайды.

2013 жылғы қаңтарда мерзімді депозиттер 5911,2 млрд. теңгеге дейін 0,4%-ға төмендеді. Мерзімді депозиттердің құрамында теңгедегі депозиттер 3980,4 млрд. теңгеге дейін 0,5%-ға өсті, шетел валютасындағы депозиттер 1930,8 млрд. теңгеге дейін 2,3%-ға төмендеді.

2013 жылғы қаңтарда банктік емес заңды тұлғалардың теңгедегі мерзімді депозиттері бойынша орташа алынған сыйақы мөлшерлемесі 3,0% (2012 жылғы желтоқсанда - 3,6%), ал жеке тұлғалардың депозиттері бойынша – 7,9% (8,3%) болды.

7. 
   Кредит нарығы
   

Ұлттық валютадағы кредиттердің көлемі 7018,2 млрд. теңгеге дейін 0,3%-ға азайды, шетел валютасындағы кредиттердің көлемі 2884,2 млрд. теңгеге дейін 1,1%-ға төмендеді. Теңгедегі кредиттердің үлес салмағы бір айда 70,7%-дан 70,9%-ға дейін өсті.

2013 жылғы қаңтарда ұзақ мерзімді кредиттеу 8024,9 млрд. теңгені құрап, 0,3%-ға өсті, қысқа мерзімді кредиттеу 1877,5 млрд. теңгеге дейін 4,0%-ға төмендеді. Ұзақ мерзімді кредиттердің үлес салмағы бір айда 80,4%-дан 81,0%-ға дейін өсті.

2013 жылғы қаңтарда заңды тұлғаларға берілген кредиттердің көлемі 7022,8 млрд. теңгеге дейін 1,1%-ға азайды, жеке тұлғаларға берілген кредиттердің көлемі 2879,7 млрд. теңгеге дейін 0,9%-ға ұлғайды. Жеке тұлғаларға берілген кредиттердің үлес салмағы бір айда 28,7%-дан 29,1%-ға дейін ұлғайды.

2013 жылғы қаңтарда шағын кәсіпкерлік субъектілерін кредиттеу 1391,2 млрд. теңгеге дейін 1,5%-ға төмендеді, бұл экономикаға берілген кредиттердің жалпы көлемінің 14,0%-ын құрайды.

Банктердің экономикаға берілген кредиттерінің неғұрлым айтарлықтай сомасы салалық бөлуде сауда (жалпы көлемдегі үлесі – 19,8%), құрылыс (14,0%), өнеркәсіп (11,9%), көлік (4,2%) және ауыл шаруашылығы (3,3%) сияқты салаларға тиесілі.