Қазақстан Республикасының орман қорында орман орналастыруды жүргізу ережесін бекіту туралы
Орман иеленушімен орындалған орман шаруашылық шараларының сапасын бағалау критерилері
жүктеу/скачать 6.92 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ағымдағы орман түгендеу барысындағы орман орналастыру ұйымының мәліметтері бойынша орман шаруашылық шараларының орындалу сапасын бағалау ВЕДОМОСЫ
- Қазақстан Республикасының мемлекеттік орман қоры учаскесіндегі есепті кеспеағаштың мөлшерін анықтау жөнінде әдістемелік нұсқаулар 1. Жалпы қағидалар
- 2. Осы әдістемелік нұсқауларда қолданылатын жалпы түсініктер
Орман иеленушімен орындалған орман шаруашылық шараларының сапасын бағалау критерилері 1. Кеспеағаштарды белгілеу және таксациялау: 1) кесу ережелері бұзылған кеспеағаштарды белгілеу кесу тәсілі бойынша - рұқсат етілмейді кесу бағыты бойынша - жіберілмейді кеспеағаштың ені мен максималды ауданы бойынша - жіберілмейді 2) жаппай санау мәліметтерінің іске жарамды - тексеру ағаштар қоры және жекелеген тұқымдардың - мәліметтері мен қоры бойынша ауытқулар салыстырғанда 10 %-дан көп емес 3) көлденең қыйылым аудандарының қосындысы бойынша шеңберлік алаңшалары мен бағалау мәліметтерінің ауытқулары тұтасымен бөлімшелер үшін - тексеру мәліметтерімен салыстырғанда 5 %-дан көп емес жекелеген тұқымдар бойынша - тексеру (мәліметтерімен салыстырғанда 10 %-дан көп емес 4) бөлімшелердің пайдалану ауданын анықтаудағы қателер - тексеру мәліметтерімен салыстырғанда 3 %-дан көп емес 5) табиғи жағдайда белгіленген кеспе ағаштар шекарасының айқын еместігі және діңгектердің, ондағы жазулардың болмауы - рұқсат етілмейді 6) орта жастағы, пісіп жетілуге жақындаған және шайыр алуға негізсіз қылқанды алқаағаштарды бөлу - рұқсат етілмейді 2. Кесудің барлық түрі бойынша кеспеағаш жұмыстары: 1) сұлама ағаштар - рұқсат етілмейді 2) түбір биіктігі кесу диаметірінен 1/3 көп және диаметрі 30 см-ден аз болғанда 10 см жоғары - рұқсат етілмейді 3) тасталынып кеткен тамырсыз түбірлер (орман кесу билеттерінде тиісті жазба болғанда) - түбірдің жалпы саны бойынша 10%-дан көп емес 4) біртіндеп кесуден қалдырылған зақым- данған ағаштар - қалдырылған ағаштардың 5 %-нан көп емес 5) орман кесу билетінде көрсетілгендей кеспеағашты қалдықтардан тазартпау - кеспеағаш ауданының 30%-нан көп емес 6) ағашы кесілген жерлер тазаланбаған - рұқсат етілмейді 7) кеспеағаштан тыс жердегі ағаштарды кесу - рұқсат етілмейді 8) кеспеағаш айналасындағы 50 м жолақтағы, тасымалдау жолындағы ағаштардың зақымдануы - жолақтағы ағаштардың 5 %нан көп емес 9) кесу процесі кезінде орам бағандарының, кеспеағаш бағандарының және басқа орман орналастыру мен орманшылық белгілерінің жойылуы - рұқсат етілмейді 10) өскіндері жойылған - рұқсат етілмейді 11) рұқсат етілмеген кезеңдегі кеспеағашта немесе жоғарғы қоймада химиялық және басқа да тәсілдермен қорғалмай қалдырылған қылқанды сүрекдіңдер - рұқсат етілмейді 12) көктемгі-жазғы дайындау кезінде қылқан жапырақты ағаштардың, емен, шағандардың сүрекдіңдерін уақтында қорғамау және тасымалдамау - кескеннен кейін 10 күннен көп емес 3. Басты пайдалану кесулері: 1) ағаш кесу технологиясының сақталмауы салдарынан өскіндердін жойылуы - қыста 30 %-дан көп емес жазда 40 %-дан көп емес 2) біртіндеп және таңдамалы кесулер кезінде кесу пайызының белгіленген- - бағалау дәлдігі нен аз немесе көп болуы мөлшерден аз жіберу шегіндегі (± 15 %) 3) кесуді іске асырғаннан кейін кеспеағаштарда кесілмеген және - жалпы кеспеағаш кәделік ағаштардың қорының қалдырылуы 3 %-нан көп емес 4) кесу жұмыстары тағайындалмаған ағаштарды кесу немесе зақымдау - осындай ағаштардың жалпы санының 5 % нан көп емес 5) пісіп жетілуге жақындаған ағаштарды кесу - рұқсат етілмейді 6)шайыр алуға тағайындалған ағаштарды шайыр алу мерзімі бітуге дейін кесу - рұқсат етілмейді 7) таңбаланбаған ағаштарды кесу - рұқсат етілмейді 8) таңдамалы кесу кезіндегі жапырақты ағаштарды қосқанда кесуге белгіленген ағаштар, жіңішке және отындық қылқанды ағаштар - рұқсат етілмейді 4. Санитарлық кесулер: 1) орман шаруашылығын басқарудағы жоғарғы органдардың рұқсатынсыз санитарлық кесуді алдын-ала зерттеу жүргізбестен кесу - рұқсат етілмейді 2) кесуге дұрыс тағайындалмаған (дің сандары немесе көлденең қыйылым аудандарының қосындысы бойынша) ағаштардың кездесуі - кесуге дұрыс тағайындалған- дардың жалпы қосындысының 20%-нан көп емес 5. Орманды күтіп-баптау үшін кесулер: 1) күтіп-баптауды қажет етпейтін алқа- ағаштардың кесілуі - рұқсат етілмейді 2) орман орналастыру тағайындаған учаскелерде күтіп-баптау кесуін жүргізбеу - рұқсат етілмейді кесулер кеш жүргізілген, соның нәти- жесінде алқаағаш төмен бағалы шаруашылық бөліміне ауыстырылған - рұқсат етілмейді кесулер алқаағаштың құрамына, жағдайына және сапасына әсер етпеді - рұқсат етілмейді 5) кесу түрі алқаағаштың жасына сәйкес емес - рұқсат етілмейді 6) кесуге дұрыс тағайындалмаған (дің сандары - дұрыс немесе көлденең қыйылым аудандарының белгіленгендер қосындысы бойынша) ағаштардың кездесуі дің қосындысының 15 %-нан көп емес 7) тек ағаш тартатын жолдар бойын топтап немесе телімнің бір бөлігін кесу - рұқсат етілмейді 8) қалдырылған қатардағы ағаштарды - қалдырылған селекциялық іріктеусіз қатарларды қатпарлардың кесу жолымен өте тығыздалып кеткен жалпы санының орман екпелерін кесу 15 %-нан көп емес 6. Орманды ұдайы өсіру мақсатындағы шаралар: 1) егілетін тұқымның өсетін жер жағдайына сәйкес келмеуі - рұқсат етілмейді 2) орман орналастыру жобасында қарастырылған орман екпелерінің агротехникасын сақтамау - рұқсат етілмейді 3) екпе ағаштар, бағалы ағаш тұқымының табиғи жаңаруымен қамтамасыз етілген жерлеріне егілген – рұқсат етілмейді 4) күтіп баптау жұмыстары жүргізілмеген - учаске немесе жүргізетін ауданды толық қамтымаған, ауданының қатарлар күтілмеген және т.б. 25 %-нан көп емес 5) механикалық күтуде қатар аралықтарының - алаңшалардың алаңшалардың қосымша оталмауы жалпы саны немесе қатарлар ұзындығының 25 %-нан көп емес 6) күтіп-баптау шараларын жүргізбеу салдарынан екпелер өлді немесе қанағаттанарлықсыз жағдайға ұшырады - жіберілмейді 7) күтім кезінде көшеттердің зақымдануы - көшеттердің жалпы санының 5 %-нан көп емес 7. Табиғи жаңаруға жәрдемдесу: 1) табиғи түлеуді қанағаттанарлықсыз жағдайға алып келетін жәрдемдесудің жобаланған тәсілдерден ауытқуы - жіберілмейді 2) тұқым шашу көздері табиғи түлеуге жәрдемдесетін учаскелерден қашықтығы асуы көп 100 метр - жіберілмейді 3) жәрдемдесу нәтижесінде бағалы ағаш тұқымдарының табиғи түлеуінің жеткіліксіз - қылқандылар болуы гектарына 4 мың данадан аз жапырақтылар 5 мыңнан аз 8. Алқаағаштарды қайта жаңарту: 1) қайта жаңартудың толық циклының аяқталу - жобада мерзімінің сақталмауы бекітілген мерзімнен 2 жылдан артық емес 2) екпелерді өлу мен қанағаттанарлықсыз жағдайға әкеп соғатын қайта жаңартудың жобалық тәсілдерінен негізсіз ауытқуы - жіберілмейді 3) екпелерді өлу мен қанағаттанарлықсыз - жіберілмейді жағдайға әкеліп соғатын қайта жаңартудың жобаланған тәсілдерінен негізсіз ауытқуы 4) орман қатарының екпелердің өсуіне кедергі жасауы - жіберілмейді 5) қайта жаңартылатын төмен толымдылықты ағаштардың толық кесілмеуі - жіберілмейді 6) уақтында күтімнің болмауы, екпелер өсімінің төмендеуі - жіберілмейді 9. Шайыр алу: 1) ағаштарды шайыр алуға мерзімінен бұрын тағайындау - шайыр алынатын ағаштардың 5%- нан көп емес 2) белгіленген шайыр алу уақытының қысқартылуы - шайыр алынатын (жекеленген ағаштарды немесе жалпы учаскені ағаштардың 5 %- мерзімінен бұрын алып тастау) нан көп емес 3) карралардың артық салынуы, олардың - шайыр алынатын кеңейтілуі, жаңартпаларды тереңдету ағаштардың 5%-нан көп емес 4) ережелерде қарастырылмаған шайыр алу әдістері мен технологияларын - шайыр алынатын пайдалану ағаштардың 5 %- нан көп емес 5) шайыр бөлінуін жылдамдататын заттарды - шайыр алынатын белгіленбеген мерзімде, жіберілмейтін ағаштардың 5 %- концентрацияда немесе ережелерде нан көп емес қарастырылмаған уақытта қолдану 6) карра аралық кеңістігінің тарылуы - ағаштар 5 %-дан көп емес 7) жаңартпалар санының сақталмауы - ағаштар 5 %-дан көп емес 8) жаңартпалар бұрышының сақталмауы - ағаштар 5 %-дан көп емес 9) карралармен діңнің толық көлемде қамтылмауы - ағаштар 5 %-дан көп емес 10) науашалардың нашар тазалануы - ағаштар 5 %-дан көп емес 10. Өртке қарсы шаралар: 1) өртке қарсы жолақтардың ені жоспардағыдан кіші - жіберілмейді 2) өртке қарсы жолақтармен көлік жолдары минералдандырылған жолақтармен жиектелмеген - жіберілмейді 3) қылқанды балауса ағаштар мен екпелер шеттері жыртылмаған - жіберілмейді 4) минералдандырылған жолақтарда қураған шөп қалдықтары кездеседі - жіберілмейді Ескерту: жіберілген қателер санының қосындылары 10 %-ға дейін болса, жұмыс қанағаттанарлық - деп алынады, 10 %-дан артық болса қанағаттанарлықсыз деп бағаланады. Ағымдағы орман түгендеу барысындағы орман орналастыру ұйымының мәліметтері бойынша орман шаруашылық шараларының орындалу сапасын бағалау ВЕДОМОСЫ Орман мекемесі___________________ Орманшылық___________________
кестенің жалғасы:
Қазақстан Республикасы орман қорында орман орналастыру жұмыстарын жүргізу ережелерінің 26 қосымшасы нысан
Қазақстан Республикасының мемлекеттік орман қоры учаскесіндегі есепті кеспеағаштың мөлшерін анықтау жөнінде әдістемелік нұсқаулар 1. Жалпы қағидалар 1. МОҚ учаскелеріндегі есептегі кеспеағаш – тексеру кезеңіне орман орналастыру барысында әр мемлекеттік орман мекемесіне, басты мақсатта пайдалану үшін кесу бойынша жыл сайынғы сүрек дайындау нормасы белгіленеді. 2. Есептелінген кеспеағаш орманды 30-40 жыл көлемінде үздіксіз және сарқылмай пайдалануды қамтамасыз етеді. Сондай-ақ су қоймаларын жетілдіру және қорғау, орман құрылымын жақсарту функцияларын атқарады және елімізді орман материалымен және ағаштармен қамтамасыз етеді. 3. МОҚ категориясында басты мақсатта пайдалануға кесу бойынша кеспеағашты есептеу Қазақстан Республикасының Орман кодексіне сәйкес жүргізіледі. Басты мақсатта пайдалану үшін кесуге рұқсат етілген МОҚ ағаштарында есептегі кеспеағашты анықтау кезінде мемлекеттік орман қоры учаскелеріндегі орманды кесу ережелеріне сәйкес ерекше қорғалатын орман учаскелері мен құнды және сирек тұқымды бұталар мен алқаағаштар есепке алынбайды. 4. Көлік жолдарынан қашықтығына және басқа да себептерге байланысты 10 және одан да көп жыл ішінде игеруге белгіленбеген жету қиын таулы және шөлейт ормандарда кеспеағаштарды есептеу жүргізілмейді, ал жыл сайынғы сүрек пайдаланудың мөлшері кеспеағашты бірқалыпты пайдалану деңгейінде есептеледі. 5. Есептегі кеспеағаш басты пайдалану үшін кесуге рұқсат берілген әр орман мекемесі үшін МОҚ категориясындағы басым тұқымдылар бойынша анықталады. Есептегі кеспеағаштың жыл сайынғы көлемі (мөлшері) тек басым тұқымдылар бойынша есептеледі (құрамын есепке алмайды). МОҚ учаскелеріндегі орман ресурстарын ұзақ мерзімді пайдалануға берген жағдайда, сүрек дайындау үшін кеспеағашты есептеу осындай (жоғарыдағыдай) жолмен жүргізіледі. 6. Орман орналастыру материалдары есептегі кеспеағаштарды анықтайтын дерек көзі болып табылады. Егер олардың дайындалғанына 5 жылдан көп уақыт өтсе - МОҚ есепке алу материалдары қолданылады. 7. Сүректерді пайдалану көлемін анықтау негізінде кеспеағаштарды біркелкі қолдану бірінші және екінші өсімтал, интеграл деп бөлінеді. Түрлі апаттардан кейінгі зақымданған алқаағаш саны көп қамтылған орман мекемелерінде орманды пайдаланудың жыл сайынғы көлемі тексеру кезеңінің алғашқы жылдары алқаағаштардың жағдайына байланысты бекітіледі. 8. Кеспеағаштардың барлық түрі, біркелкі қолданудағы кеспе- ағаштарды қоспағанда - сүрек тұқымдыларына 10 жылдық мерзім, ал сексеуілге - бес жылдық мерзім белгіленеді. Есептелген кеспеағаштардың бірі белсенділер негізінде қабылданады. 15 жылдық тексеру кезеңінде қабылданған кеспеағаш алдағы 10 жылдық мерзімге сүрек тұқымдылары пісіп жетілген алқаағашымен қамтамасыз етіледі, ал сексеуілдер 5 жылға. Пісіп жетілген алқаағаш жетіспеген жағдайда келесі бес жылда сүрек тұқымдылары және 10 жылдықта сексеуіл, пісіп келе жатқан сүрек тұқымдыларымен және орташа жастағы сексеуілмен қамтамасыз етіледі. Он жылдан кейін олар толық пісіп-жетіледі. Егер кеспеағаштар толық дерлік қамтылмаса, піскен алқаағаштардың аздығына байланысты, онда нақты таңдау қолданылады, яғни, қолда бар піскен алқаағаштарына алғашқы 5 жылға - сексеуіл, ал 10 жылға сүрек тұқымдыларын таңдап алады. Келер жылдары, алқаағаштың жетілмеген түрі көп болса, піскен алқаағаштары кезеңіне өтетін кеспеағаштар бекітіледі. Келер бес жылдыққа сүрек тұқымдылары және екі бес жылдыққа сексеуіл үшін қосымша кеспеағаш есебін төменгі класс ағаштарын алып қосып, шығарады. Қылқан тұқымдылары үшін 50 %, жұмсақ және қатты жапырақты тұқымдылар үшін 100 %, сексеуілдер үшін екі мәрте кластан класқа қосымша есеп жүргізіледі. Пісіп жетілген алқаағаштардың артық мөлшері осы пісіп жетілмеген, бірақ 10 жыл көлемінде пісіп жетілгендердің қатарына қосылатын алқа ағаштардың артық мөлшерінен құралады. Сексеуіл дәл солай. 9. Кеспеағаштардың есебі орманды басқару үшін, ережеге сай, тексеру кезеңі аяқталғанға дейін сақталады. Ол орман қорындағы өзгерістерге байланысты қайта қаралуы мүмкін (аймақтың өзгеруі, МОҚ категориясы, кесу жасы, түрлі апат жағдайлары мен өрт, ауру немесе зиянкестердің орманға тигізген залалы, орман шикізат ресуртарының қысқаруы). 10. Облыс бойынша есептегі кеспеағаш орман мекемелері бойынша есептегі кеспеағаштарды қосу жолымен анықталады, ал Қазақстан Республикасы бойынша – облыс бойынша МОҚ категориясындағы тұқымдылар шегінде есептегі кеспеағаштарды қосу жолымен анықталады. 2. Осы әдістемелік нұсқауларда қолданылатын жалпы түсініктер 11. Нұсқауда төмендегідей жалпы түсініктер мен анықтаулар қолданылады: 1) кесу жасы - сүрекдің жасы, пісіп келе жатқаннан пісіп жетілген кезеңге өтеді және басты мақсатта кесуге белгіленуі мүмкін. 2) кесу түрлері: ұзақ-біртіндеп кесу - сүрекдің әртүрлі жасына қолданылады, екінші кезең 30-40 жылдан кейін жүргізіледі; ерікті-іріктеп кесу – басты мақсатта кесу, алдымен кеміс, көнерген, пісіп жетілген ағаштардың сүрекдіңдерін уақытында пайдалану үшін және орманның қорғаныштық қасиетін сақтау үшін жүргізіледі; біртіндеп кесу - басты мақсатта кесу - піскен сүректерді бірнеше әдіспен бір немесе екі класс жасында кесу; жолақты біртіндеп кесу - әр 5 жылдықта 2-3 рет ені 15-20 м аралықта ағаштар жаппай шабылады; жаппай кеспеағаш кесу - басты мақсатта кеспеағаштағы барлық ағаш бір әдіспен кесіледі; 3) сүрекдің - алқаағаштардың негізгі құрамы болатын ағаштар жиынтығы; 4) МОҚ категориясы - орманды ерекше қорғаныштық, су қорғау, санитарлық-гигиеналық, рекреациялық, ғылыми немесе басқа да арнайы бағытта пайдалану және орман шаруашылығын жүргізу үшін ерекше тәртіппен белгіленетін МОҚ бөлігі. 5) жас класы - жылы араб цифрларымен белгіленеді 1, 2, 3, 4 және тағы да сол сияқты; 6) жас топтары: балауса ағаштар – кесу жасы 5 және одан жоғары кезде, 1-ші және 2-ші жас класындағы алқаағаштар (кесу жасы 4 және одан төмен болғанда балауса ағаштарға тек 1-ші жас класы жатады); орта жастағы алқаағаштар – балауса ағаштар мен пісіп келе жатқан жас кластары ортасындағы алқаағаштар; пісіп келе жатқан алқаағаштар – кесу жасына жетіп қалған, бір жас класындағы алқаағаштар; пісіп жетілген алқаағаштар – жас класы басты кесуге сәйкес келетін алқаағаштар; көнерген алқаағаштар – пісіп жетілген жас класынан кейінгі кластағы алқаағаштар; 7) есептегі кеспеағаш - басты мақсатқа пайдалану үшін жыл сайынғы кесу мөлшері. жүктеу/скачать 6.92 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||