Қазақстан Республикасының Президентінің Н
Апатты құбырөткізгіштермен жою
жүктеу/скачать 5.31 Mb.
|
| Апатты құбырөткізгіштермен жою.
Турбобұрғының резьбасының үзілуінің салдарынан туған апаттар калибрмен (калибр ретінде турбобұрғының өткізгішін пайдаланады), қаңқаның үзілген резьбасына бұраумен, немесе арнайы ұстағыштармен, біліктің жоғарғы білігінің ішіне ендірілетін арнайы метчиктермен тез жойылады. Турбиналы бұрғылау кезіндегі үлкен қиыншылықтарды қашаудың ілінісуі тудырады. Берілген жағдайда ротордың көмегімен бұрғылау құбырларының бағанасын айналдырумен алу жіберілмейді, өйткені бұрғылау құбырларының қашауы және бағанасы турбобұрғылаудың подшипниктері арқылы біріктіріледі және бұрғылау құбырларының айналуы тек турбобұрғының қаңқасына айналдыруға келтіреді. Сондықтан, қашауды айналдырумен алмас бұрын, турбобұрғының білігін қаңқадан алау қажет. Ол үшін құбырларға майда металл заттарды лақтыру қажет. Бұл заттарды лақтыру бұрғылау ерітіндісін айдаумен жүргізу қажет, ол үшін турбобұрғының турбинасына майды заттардың түсуін қамтамасыз ету қажет. БҰрғылау ерітіндісінің айдалуы және турбинаның жоғарғы сатысындаға қалақшаарасына түсіп, осы қалақшаларды бұзады, олар өз кезегінде, келесі сатыларға түседі және статорлар мен роторлардың ілінісуне алып келеді. Біліктің қаңқада қалып кетуі кезінде қашауды, роторлық бұрғылауда бағаналарды айналдыру жолымен алып шығады, өйткені бұл кезде бұрғылау құбырларының айналуы қашаудың айналуын да қамтамасыз етеді. Бір ұңғыманы бұрғылаған кезде аз диаметрлі турбоқұбырларды үлкен диаметрлі құбырларға ауыстыру кезінде апаттар туындауы мүмкін. Бұл бір жыныстан екінші жынысқа өту орындарында турбобұрғының берілген типоөлшемнің қашау диаметріне ауысуда өтулер пайда болумен түсіндіріледі. Ұңғымада қалған құрылғыдан бір жаққа қарай өту. Ұңғымада қалған бұрғылау бағанасын көтеру немесе оны ол жақтан шығару мүмкін болмаса, өту үлкен уақыт қажет болады, қалдырылған құрылғының ұшы жатқан жерден орыннан биікте жаңа сағаны бұрғылау қажет. Егер ұңғыма сағасында бұрғылау оңай болатын қатты қисайған аймақ болмаса, онда бір жаққа кету қажет, қалдырылған бағананың үстіне цемент көпір қойып, оның қатайуынан кейін роторлық немесе турбиналық әдіспен жаңа сағаны бұрғылай бастайды. Бұрғылау тәжірибесінде бұрғылау және шегендеу бағаналарының ұсталуларын жоюдық бірқатар әдістері пайдаланылады. Созылулар және үлкен емес ұсталулар әдетте «жүру» (көпсатылы, кезекпен түсу және бағананың көретілуі) жолымен жойылады және бұрғылау бағанасын ротормен бұру. «Жүру» уақытында құбырларға қойылатын жүктелу күші бағананың өзінің салмағынан көп болады және тальдық жүйе мен құбырлардың беріктігімен лимиттеледі. Сондықтан «жүру» алдында мұнараның, тальдық жүйенің, шығырдың және олардың беріктігінің жағдайы, сонымен қатар салмақтың индикаторының қалпы ұқыпты тексерілуі қажет. Егер «жүрумен» ұстауды жою мүмкін болмаса, онда ары қарай жұмыстар ұсталулардың түріне байланысты болады. Осылай, қысымның құлауының әсерінен жұретін ұсталулар, шарт бойынша, сұйықтықты ваннмен (мұнай, су және қышқылдық) жояды. Ұсталған бұрғылау бағанасын жіберу және қашаудың, карбонаттық және балшықты және басқа да жыныстарда құбырөткізгіштердің ілінісуін жою үшін қышқылдық ванна пайдаланылады. Су ваннасы балшықты ерітіндіні мұнаймен алмастыру лақтырымға алып келген жағдайда тиімді; егер ұстау аймағында құлайтын балшықтар кездескенде, әсіресе бұрғылау бағанасы магниттік немесе натрилік тұздар шөгінділерінде ұсталған немесе қысылған болса. Ванналарды жасау уақытында мұнайдың кейбір санын құбырларда периодты түрде (1...2 сағат сайын) мұнайды (қышқылды немесе суды) құбыраралық кеңістікке айдау үшін қалдыру қажет. Егер мұнай (қышқыл немесе су) ваннасы оң нәтиже бермесе, онда мұнаймен немесе сумен жаппай шаюды пайдаланады. Сумен жаппай шаю тұрақты жыныста бұрғылау кезінде мүмкін. Мұнаймен жазық шаюға өту кезінде балшықты ерітіндіден мұнйаға өтуден сақтану қажет, өйткені құбыраралық кеңістікте ауыр балшықты ерітіндіні көтеру үшін және бұрғылау құбырларының ішінде мұнайдың жүруі кезінде жоғарғы қысым қажет болады. Әртүрлі типті ұсталуларды жоюдық тиімді әдісі болып гидроэмульсті (ГИС) әдіс табылады. ГИС егер бұрғылау ерітіндінің тығыздығы 1,35-3 г/см3-нен кем болмаса, бұрғылау құбырлары герметикалық емес, қашау түпке сүйенсе немесе бұрғылау ерітіндісінің циркуляциясы болмаса мүмкін болады. ГИС-ті өндіру кезінде (28.1 сурет) бұрғылау құбырларының бағанасына айдау басы арқылы 1 тығын 3 ашық болғанда Н тепреңдігіне, Р2 тығыздықпен бұрғылау ерітіндісін айдайтын болса мүмкін. Р2 құбырларындағы сұйықтың тығыздығының әрт үрлілігінің әсерінен құбыраралық кеңістікте құбырлар бағанасын созатын қысым пайда болады. Құбырлардағы қысым белгілі бір мәнге жеткен кезде диафрагма 2 үзіледі, қысым күрт түседі, ал бұрғылау бағанасында бағананың ұсталған бөлігіне жеткен кезде оған соққылық толқын түрінде әсер ететін түсіру толқыны пайда болады. Сұйықтың ағымы ұсталудың жіберілуіне әсер етеді. Сурет 28 - Ұңғыма сағасында ГИС – ті жүзеге асыру кезіндегі орап байлау схемасы 1-айдау басы; 2- диафрагма; 3- тығын Тығын 3 құбыраралық кеңістікте ерітіндінің деңгейінің қатты төмендеуін жібермес үшін құбырлар бағанасын жабу үшін қызмет етеді. Егер берілген қысымда (1000 м құбырлар бағанасына 5,0...10,0 МПа) 25...30 импульс нәтиже бермесе, онда ГИС-ті ваннаның орнатылуымен біріктіреді. Ұсталулар құбырлар бағанасының ілінісуінің әсерінен аз ғана тиімділікпен соққылық жүктелуді орнатумен ястар, дірілдегіштер, түптік гидросоққылармен, шнурлық торпедаз қуатпен жояды. Соңғы жағдайда соққылық толқын, құбырдың резьбалық қосылысынан өтіп, оның күрт әлсізденуіне алып келеді. Егер жыпырылыс алдында құбырларға қайтымды айналу моменті қойылған болса, ал резьбалық қосылыс салмақтанжоғарыжатқан құбырлардан тиелген болатын, онда жарылыс кезінде резьбалық қосылыстың торпеданың алуына қарсы үзілуі жүреді, оны одан кейін ротормен жеңіл бұрап алып тастауға болады. Бұл әдіс көптеген жағдайларда ұсталу орнынан жоғары жатқан құбырларды босатуға көмектеседі. Егер қабылданған әрекетке қарамастан бұрғылау басанасын босату мүмкін болмаса, онда оны оң резьбаның көмегімен бөлшектерге бөледі. Ұсталған бөлікті бұраған кезде алдымен құбырдың жан-жағында қалыптасқан сальникті фрезеровкалау қажет. Бұл процесс ұзақ және аз тиімді. Сондықтан, бұрғылау бағанасының ұсталған бөлігін босату үшін ұзақ уақыт қажет болса, әдетте оны ұңғымада қалдырады және оны айналып өтеді. Мұндай, бір жаққа кету деп аталатын оқпанды ауытқытуды иілген ұңғымаларды бұрғылау әдістерін пайдаланып жүргізеді. Ұстау орнын анықтау ұстау анықтағаштың көмегімен жасалады (28.2-сурет). Ұстауанықтағыш магнитті емес материалдан жасалған герметиткалық қаңқаға 3 орнатылған электромагниттен 2 тұрады. Электромагнит қошаған ортадан баспен 1 және түппен 4 изоляцияланады. Соңғылары бір уақытта сәйкесінше жоғарғы және төменгі электромагнит полюстері б олып табылады. Баста 1 кіру және каротаждық кабельдің бекіту түйіні орнатылады. Сурет 29 - Ұстауанықтағыш: 1- басы; 2- электромагнит; 3- қаңқасы; 4- түбі Ұстауанықтағыштың жұмысы алдын-ала магниттелген аймақтардың деформациясы кезінде магниттелетін ферромагниттік материалдардың қасиеттеріне негізделеді. Ұсынылатын орынның аймағына ұсталатын құбырлардың магниттілігінің сипаттамаларын алу үшін құрылғы түсіріледі. Ұсталған құбырлар орынында бірінші бақылау өлшеулері жүргізіледі. Одан кейін ұстау аймағында бір-бірінен 10 м қашықтықта орнатылған бағана аймағына электромагнит арқылы ток жіберу жолымен бақылау магниттік белгілер орнатылады. Бұл кезде әр аймақта 15...20 см ұзындықты құбырлардың қималары магниттеледі. Екінші бақылау өлшеуімен барлық аймақтың бойына магниттік индукция қисығы жазылады. Қисық магниттік индукциядағы соңғылары қатты анамалиялармен бөлінеді. Диаграммада ең аз анамалиялармен, сонымен қатар құлыптар мен муфталар алынады. Одан кейін ұстылған құбырлар бағанасын аз ғана уақыт «босатады». Бұл кезде ұсталмаған құбырлардың металы салдарынан магниттік белгілер жоғалатын деформацияға ұшырайды. Бұл аймақ деформацияланбағандықт ан ұсталған аймақта магниттік белгілер деформацияланбайды. Үшінші бақылау өлшеуімен м агниттік белгілер жоғалмаған аймақты, демек ұстау интервалық анықтайды. жүктеу/скачать 5.31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|