Жастардың ата-анасының ұлтына байланысты этникалық ұқсастығы

Жастардың ата-анасының ұлтына байланысты этникалық ұқсастығы

Ұлттық жағынан аралас отбасындағы жастардың қай ұлт- қа жататындығын анықтауға ұлтаралық процестердің сақта- луы немесе əлсіреуі сияқты жалпы бағыттармен қатар дəстүр- лі жəне этникалық ерекше тұстардың жоғалуы да үлкен əсерін тигізеді.

Соның ішінде қазіргі уақытта өз ұлтының əке жағынан анық- тау дəстүрге айналған. Орыс-украин, орыс-белорус, орыс-неміс некелерде əкесі орыс болса 100%-ға дейінгі жастар өздерін орыс- пыз деп санайды.

Əкесінің ұлты украин некелерінде, басқа ұлттың өкілдері орыстар мен қазақтарды есептемегенде айрықша құрметке ие бо- лады. Егер қазақ ұлтының адамдарын алатын болсақ, өз ұлтын əкесінің ұлтына қарап анықтау дəстүрі тұрақты ұсталынатыны анықталды: орыстармен некеде – 96,8%, татарлармен – 97,9%, ук- раиндармен – 90,9%, немістермен – 100% жасөспірімдер өздерін қазақпыз деп есептеген.

Ұлтаралас некелерде жасөспірімдердің этникалық анықта- масы анасының ұлтына байланысты қарастырылуы да кездеседі.
Украиндықтармен, белорустармен, поляктармен, немістермен не- келескенде 53,1 – 85,7 – 50,0 – 76,9% жастар өздерін орыспыз деп есептеген. Анасының ұлтына байланысты өз ұлтын анықтау бас- қа этнос некелерінде де сирек кездеседі. Осыған ұқсас деректер- ді қазақтардың арасында біздің кездестірмеуіміз, олардың ұлт- аралас некелерді көп құрамауында бар.

Бір ұлтаралық некедегі жасөспірімдердің өздерін əртүрлі ұлтқа жатқызатын жағдайлардың кездесуі жиі болады. Сол жас- тардың бірі əкесінің ұлтына жазылады, екіншісі анасының ұлты- на жазылады. Мұндай көріністің орыс-украин жəне қазақ-орыс некелерінде де кездесетіндігі. Қарастырылып отырған этникалық процестер көбіне шағын ұлттарда кездеседі. Екі этностан құрал- ған аралас некедегі жасөспірімдердің ұлтын анықтау көп жағ- дайда тұрғылықты жеріне байланысты.

Ұлттықты анықтауда мұндай жүйенің этникалық процестің өзара аралық ағымдылығының тəуелділігінде жəне жасөспірім- дердің өз ұлтын анасының немесе əкесінің ұлтын таңдау дəреже- сіне байланысты.

Этникалық ұқсастықтың көбіне екінші ұрпақта айқындала- ды. Мұндай көрсеткіштердің қалыптасқан жағдайлары айқын- далмайды. Этникалық процестің интенсивтік жəне жалпы ба- ғыттағы көрсеткіштерін анықтау үшін жастардың өз ұлттарын таңдауының басты рөл атқаратыны түсінікті болар.