Қазіргі қазақстандағы этникалық ЖƏне этномəдени
жүктеу/скачать 0.51 Mb.
|
| Реализм (лат. realis – нағыз, заттай) – өнердің объективті жəне танымдық, эсте- тикалық табиғатын жүзеге асыра алатын көркемдік əдістердің бірі.
Репатриант – шетелдерден өз Отанына қайтып оралған адам. Репрезентативтік (франц. representer – өкілеттілік) – зерттеуде тікелей қарас- тырылған, таңдалған негізгі топтың құрылымдық қасиеттерін дұрыс көр- сету сипаты. Репрессиялау (лат. repressio – басып-жаншу) – адамдардың белгілі тобын мемле- кет тарапынан саяси қудалау. Репродукциялық жас (лат. re – қайта + produco – өндіремін) – бала тууға əйел- дердің қабілетті жасы. Ресми тіл – заң, сот, оқу, т.б. ресми кеңсе қызметінде мемлекеттік тілмен қатар қолданылатын негізгі тілдердің бірі. Əдетте, көп ұлтты елдердің Консти- туцияларында кейбір тілге ресми мəртебе берілгені белгіленіп отырады. Респондент (лат. respondere – жауап беру, мəлімет беру) – этносоциологиялық, этнологиялық зерттеу барысында сауалдарға ауызша немесе жазбаша жа- уап беруші. Реципиент – ақпаратты алушы, сіңіруші, пайдаланушы. Реэмигрант – өзінің тарихи Отанына кетіп, өз еркімен тұрған мемлекетіне қай- тып келген эмигранттар. Реэмиграция, репатриация (лат. patria – Отан) – көшіп кеткендердің елге қайта оралуы. Ритуал (лат. ritualis – салттық + ritus – рəмізделген əдет-ғұрып) – əлеуметтік реттелген, рəмізделген жүріс-тұрыстың тарихи қалыптасқан бітімі. Рурбанизация – қаладан ауылға көшу. Рух – ойлау ұғымымен деңгейлес. Рухани мəдениет – адамның өзіне жəне басқа адамдарға, дүниеге қатысын рет- тейтін дəстүрлер мен құндылықтардың жиынтығы. – С – Сабақтастық – жалпылық байланыс пен дамудың арақатынасын бейнелейтін материалистік ұғымы. Салт – тұрақтылық қасиетіне ие болған мəдени іс-əрекеттер дəстүрі. Олар адамдардың іс-əрекет стереотиптеріне айналады, жалпылық қасиетке ие болады. Салыстырмалы зерттеу – əртүрлі деректерді, əсіресе əртүрлі этнологиялық зерттеулердің қорытындыларын өзара салыстыру арқылы жүргізілетін зерттеулердің түрі. Сана (лат. cum scientia – санамен бірге) – объективті шындықты бейнелеудің адамға ғана тəн жоғарғы формасы, оның дүниеге жəне өзіне адамдардың қоғамдық-тарихи қызметінің жалпыға бірдей формаларының жанама түр- дегі қатынасының тəсілі. Себептілік – бірі (себеп деп аталатын) екіншісін (салдар немесе əрекет деп ата- латын) тудыратын құбылыстардың генетикалық байланыстарын белгі- лейтін категория. Сезім – адамның айналадағы шындыққа жəне өзіне қатынасындағы қиналыс, толғанысы тұрақты, ұзақ мерзімді толқумен салыстырғанда қысқа мерзім- ді толқуды сөздің тар мағынасында кейде эмоция деп атайды. Семантика (грек. semanticos – белгілеуші, білдіруші) – семиотиканың түрлі бел- гілік формалардың мəні мен мағынасын зерттеуге арналған бөлігі. Семиотика (грек. semeion – белгі) – белгімен хабарлаудың ең қарапайым жүйесі- нен тілдерге жəне ғылымның формалданған тілдеріне дейінгі белгілік жүйе- лерді салыстырып зерттеумен айналысатын пəн. Белгілік жүйелердің негізгі функциялары: 1) хабарларды жеткізу жəне мəнді білдіру функциясы; 2) тіл- дік қатынас функциясы, яғни тыңдаушының берілген хабарды түсінуін қам- тамасыз ету, сонымен бірге іске даярлау, оған эмоциялық əсер ету жəне т.б. Сенім – білімге негізделмесе де белгілі бір құбылыстың ақиқаттығына илану. Символ (грек. symbolon – танымдық белгі, таңба) – гуманитарлық салада нəр- сенің, құбылыстың қасиетін, сыр-сипатын бейнелеп, астарлап білдіретін əмбебап эстетикалық категория. Символизм (фр. symbolisme – танымдық белгі, таңба) – модернизмнің алғашқы көркем-əдеби бағыты. жүктеу/скачать 0.51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|