Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық
жүктеу/скачать 1.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Пифагор
- «сан мен үйлесім
| релятивизмге (салыстырмалылыққа) барынша тығыз жақындаған. Ол
жалпы байланыс, яғни қарама-қайшылықтар арасындағы байланыс жайлы нақты айтқан, толық және жарты, қилысатын және қилыспайтын, келісу және келіспеу осының бәрінің түбі бір. Ол заттар мен құбылыстардың жалпы байланысының: «бүтін және бӛлшек, бірігу және ажырау, үндестік және әртүрлілік, жалқыдан жалпы, жалпыдан жалқы құралатынының толық анықталғанын» айтады. Диалектика балаң, стихиялы, ғылыми негізделмегеніне қарамастан Гераклитті диалектиканың негізін салушы дейміз. Гераклитті диалектиканың негізін салушы деп айтуға толық негіз бар. Бұл сұраққа бірінші болып пифагорлық діни мистикалық мектебінің жақтаушылары жауап берген. Бұл бағыт Элладада (Оңтүстік Италиядағы Кротоне қаласы) қалыптасқан. Осы уақытта осы мектептің негізін салушы Самос тұрғыны Пифагор (б.д.д. 580-300 жж.) Диоген Лаэртскидің айтуынша, үш шығарма жазған: «Табиғат жайлы», «Тәрбие жӛнінде», «Қауым туралы». Ол ӛзін ең алғаш рет «философ» атаған және «космос» сӛзін «ғалам» деген сӛзбен байланысты хаосқа байланыссыз деген ұйғарым иесі. Ӛзін тұңғыш «философ» (даналықты сүюші) атаған алғашқы ойшыл космос ұғымын ғалам сӛзімен синоним ретінде, хаос ұғымына антоним ретінде қолданды. Сонымен космосты біртұтас, «сан мен үйлесім» заңына бағынған әлем ретінде сипаттайды. Космос осы дүниенің нақ ӛзі, ол тұтас болып қарастырылады және ол заңдылықтарға бағынады. Пифагордың пайымдауынша дүние тірі шар тәріздес отты дене. Ауаны, энергияны, қуатты, бостықты жұтады. Ол ауа, бостық ішке кіріп заттарды бӛледі. Барлығының негізі ретінде Пифагор санды алған, гректерше ӛлшем ретінде есептелген. Кейінгі Пифагорлықтар сан барлық ӛлшемнің бастауы екенін анықтады. Сан шек ретінде қарастырылады. Сан – шексіздіктің (рәсімделмеген заттар) рәсімнің бастамасы болып табылады. Алғашқы пифагорлықтар әлемнің біртұтастығын және әр қилылығын негіздегісі келді. Ол әлемдік гармония үйлесімділікті қамтамасыз ететін мызғымас заң және ӛзара қарым-қатынас арқылы жүреді. Оны олар «аздық жүктеу/скачать 1.78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|