Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық

Йоганың қалыптары дененің сауығуы мен күшеюіне, сезiмдердiң 
тынышталуына және ақылдың айқындалуы арналған. Йога тәжiрибесiнiң 
негiзгi элементi медитация болып табылады. Медитацияның мәні ақылды 
күшті іске асыруға үнсіз шоғырланған бақылауды бағыттау. Бұл бақылаулар 
адамның ӛзімен-ӛзі үнсіз, ақылмен қалыпты жағдайда қалуына себеп болады. 
Мұндай жағдайда адам ӛзінде, айналасында не болып жатқанын анық сезеді. 
Күнделікті йога мен медитацияның әсерінен адам сергектікті, күштілікті 
сезінеді. Йога физикалық босаңдық пен психикалық тыныштықты орнатады. 
Йогалық жаттығулар адамға физикалық, рухани күшті дамытуға кӛмектеседі. 
Йога жаттығулары физикалық күшті, тӛзімділікті, медиативті рухани 
техникаға қажетті тәжірибеге, қуат пен рухты күшейтуге кӛмектеседі.
Йоганы ӛмір салты болатын ӛз тәнің мен жаныңды жетілдіру әдісі деп 
санауға да болады. Йога жаттығуларының негізі асандар, басқаша айтқанда 
қалыптар, күйлер, дем алу жаттығулары – пранаяма, медитация және 
икемділікке арналған жаттығулар. Йога дененің икемділігі мен жақсы 
физикалық тұлғасын сақтауға, шаршағандықтан құтылуға және психикалық 
денсаулықты нығайтуға кӛмектеседі. Йоганың арқасында дұрыс босаңсуға, 
дем алуға, шұғылдануға, медитация жасауға, жақсы ойлауға үйренуге 
болады. Йогамен күнделікті шұғылданудан болатын жемістерден рахат алу 
үшін вегетариан болудың қажеті жоқ 
Ӛнер-бiлiм, йогаға сәйкес тӛменгi түр, шындықтың эмпирикалық 
әрекеті болып табылады. Медитация арқылы күйзелістен шығуға болады. 
Сонымен, медитация – бұл нақтылы объектідегi ақылдың 
шоғырлануы, ойлау, пайымдау. Әр адам ӛзінің саналы ғұмырында 
медитациямен шұғылданады. Ешбір адам ақыл әрекетін тежеп, ойлауын 
тоқтата алмайды. Адамдардың ойлауы олардың білімінің, мәдениетінің, 
құндылық жүйесінің деңгейіне байланысты. Адам танымының жұмысы 
медитация кӛрінісі болып табылады. Медитация белгілі дәрежеде йога 
жүйесінің бір белгісі іспетті.
Йога – бұл уақытсыз білім тәжірибесі, адамның ментальды және рухани 
жақсылығы бір-бірімен тығыз байланысты элементтер тәрізді. Веда 
оқуларына сәйкес Жоғары Рух (Параматм мен Жаннан жоғары) ӛзіне барлық 
болатын дүниелерді жинап, барлық болатын дүниелерге әсер етеді. Осы 
Сананың бір бӛлігі болып әр адамның (дживатма) жаны саналады. Йога 
жүйесі жеке жан Жоғары жанмен қосыла алады немесе қарым-қатынасқа 
түсе алады. Бұл йога мен медитацияның басты мақсаты және такомаларының 
контекстiнде медитациямен шұғылдану сезiнген немесе сезiнбеген. Бiздi
ақылдың қызметi арқасында тоқтатпастан, ойлауға басыла алмайды. 
Адамдардың думалары олардың ӛнер-бiлiмi, мәдениетінiң деңгейi және 
құндылықтардың жүйелерiнен тәуелдi болады. Адам санасының қызметтерi 
ӛзi анық және елеулi ӛнiмді ниет болып табылады, онда олар медитацияның 
түрлерiн қамтып кӛрсетiп немесе тапсырма бередi және медитация арқылы 
жарықтану алдыңғы йогалар жүйесіндегi нақтылы баспалдақ болады. 
Йога – бұл адами физикалық, дiл және рухани алулар сияқты қаралатын 
сабақтас элементтер, бӛлiнбейтiн уақыттан тыс жаттығу оқуы. Ведикалық 

оқуға сәйкес, Жоғары барлығынан ӛтетiн (Параматма немесе Жоғары рух) 
Әлемдiк рух, барлық жасау ӛзiмен ӛтiп кетедi, сонымен бiрге барлық 
жаратылған болып қолдайды. Бӛлшекпен бұл Әлемдiк ақыл және (дживатма) 
әрбiр жеке адамды тұншықтыру болып табылады. Мәңгiлiктiң сапасы тән 
оған бастапқы болғанын жеке тоқайласа алдауға тұншықтыратын йоганың 
жүйесi, немесе Жоғары рухпен қарым-қатынасқа кiрiп, ӛнер-бiлiм және 
рақаттың Жоғары жанымен байланысы арқасында (су болып қалған) босауға 
жетуге оқытады. Бұл – йога және медитацияның бас мақсаты.
Медитация туралы (Ведалар) ӛте ерте жазба кӛздері, ескертулер, 
шамамен біздің дәуірімізге дейінгі 3000 жылдарда болған. Олар ежелгi 
Үндінің әр түрлi медитацияланатын техникаларын суреттейдi. Бхагавадгитте, 
йогамен сатымен теңеседi, бастаушы заттық болудың аласа деңгейлерiнен 
бастайтын әбден жетiлуге және ӛз дегенiн iске асыруды жоғары деңгейге 
дейiн кӛтерiледi. Йоганың сатылары әр түрлi мағана береді. Бұл – карма-йога, 
гйана, хатха-йога, раджа, аштанга, крийа және бкахти. 
Медитация элементтері барлық рухани тәжірибе мен діндерде бар. Йога 
жүйесі христиан, мұсылман, будда, даосизм және жаңа ағымдағы ӛзге де 
діндердің барлығында да кездеседі. Бүгінде әлемде веда мәдениетін 
кӛрсететін, классикалық йога дәстүріндегі мектептерді кездестіруге болады. 
Қабылданған тәртіптей, йога адам түсінігінде физикалық жаттығулар мен 
тыныс алу техникасы түрінде қалыптасып қалған. Белгілі йог Свами 
Шивананда йоганың бес ұстанымын уағыздайды: дұрыс жаттығулар (сана), 
дұрыс тыныс алу (пранаяма), дұрыс босаңсу, дұрыс ойлау және дұрыс 
тамақтану (вегетариандық). Ол йога тәжірибесін былай түсіндіреді: «қызмет 
ету, жақсы кӛру, бӛліне, тазартылу, медитациялану және тану». Ол әр түрлі 
йога жүйесін біріктіруге тырысты: хатха-йога, бхакти-йога, раджа-йога, 
карма-йога және осылардың барлығын жалпы бағытқа, яғни Құдайға 
бағыттады. Бұл жүйенің жолына түскендер рухани ӛмірдің негізгі 
ұстанымдарын, әділдік, аскетизм, тазалық және мейірімділікті ұстанады.

жүктеу/скачать 1.78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: