Б. А. Джаамбаева Философия Оқулық



Pdf көрінісі
бет97/217
Дата22.09.2022
өлшемі1.78 Mb.
#461107
түріОқулық
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   217
философия хасанов

индуктивті әдісті (меншіктіден ортаққа) немесе оған керісінше дедуктивті 
(ортақтықтан меншіктіге). Екі таным әдісі де үлкен немесе кіші дәрежеде 
антикалық философияда ұсынылған болатын. Алайда, жаңа заманда олар 
анықталуда, жаңа мазмұнмен толықтырылуда, эмпиризм және рационализм 
сияқты. 
Ағылшындық лорд-канцлер Бэкон Фрэнсис (1561-1626 жж.) 
эвропалық философияның эмпирикалық (тәжірибелі) таным әдісінің 
қалаушысы. Философия ол үшін- алдымен тәжірибелі танымға сүйенетін 


шынайы әлем туралы ғылым. Маркс және Энгельс бойынша, Бэкон 
«ағылшын материализімі және барлық қазіргі эсперименттік» ғылым атасы 
болып табылыды. Бэкон танымда бірінші орында тәжірбиелі, тәжірбиелі, 
табиғи ғылым болуы тиіс деп ойлаған. Ақылдың міндеттеріне осы 
деректердің ӛңдеуі, систематизацияландыру және мәселелердің кӛрінісін 
табу жатады. 
«Ғылымның Ұлы қалпына келуі» «Жаңа Органон» трактаты
«Жаңа Атлантида» жобасында, ӛзінің философиялық тұжырымдамасының 
мәнін ол, тәжірибе және танымның индуктивті таным тәжірбиесіне сүйенген. 
Бірақ тиянақты білім алу үшін,осы тәсілді кең кӛлемде пайдалану жеткіліксіз. 
Осыған керісінше рационалды тәсілді қолдану да жеткіліксіз. Ақиқат 
ортасында болады. Барлығына түсінікті мысалды қолданып, Бэкон мынандай 
айқындамасын анықтайды: Эмпириктер құмырсқаларға ұқсас, олар тек қана 
жинап, жинағанын қолданады; рационалистер ӛрмекшілерге ұқсас, ӛз-ӛзінен 
мата жасаушылар. Ортаңғы тәсіл араларға ұқсас: ол ӛзі жабдықтарды 
шығарады, бірақ ӛз қалауымен ӛзгертеді. «осы айтылғандардан философия 
негізі ажыратылмайды» деп тұжырымдайды. Ӛзін ол араға жатқызады, екі 
әдісті де түсініп,жақсы қолданады, яғни «Ғылым-күші» деген. 
Ӛзінің басты еңбегінде, барлық ӛмірінің ісі – ғылымды ұлы қалпына 
келтіру жобасында – Бэкон философияны шынайы әлем ғылымы сияқты 
анықтайды, зерттеу мәселесі «объективті шынайы сезім болуы тиіс».Сезімнің 
танымы тәжірибе мен эксперимент ол ойластырған бастапқы пункті «жаңа 
индуктивті тәсіл» оның негізінде, қадағалау,анализ, салыстыру және 
тәжірбие. Бұл-«шынайы индукция, интерпритацияға жол ашады». 
Бэконның айтуы бойынша,Түсінген адам бӛгеттермен кездеседі. Бұл – 
ескі теориялар және идолдар (елестер). Идолдар туралы ілімде Бэкон 
мысалдардың тӛрт түрін атап ӛткен: 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   217




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет