Аңдар азайып барады
Халқымыздың ұлттық қасиеттерінің бірі іштартқан адамын, жақын
жұрағаттарын саяттыққа алып шығу болса, енді бір ерекшелігі жақсы
көріп, ұнатқан адамын аққу, бұлбұл, сандуғаш, самұрық, тоты сияқты
құстарға немесе ақмарал, ақбөкен секілді дала аңдарына теңеуі дер едік.
Бұл – бүгіннің ғана емес, жүздеген жылдың жемісі. Әрі ертеңгі күннің
де қадірменді еншісі болмақ. Небір таңғажайып ертегілер мен батырлар
жырында, орақ ауыз, от тілімен халықты аузына қаратқан ақындарымыз-
дың өлең-жыр, қисса-дастандарында осынау табиғат базары – аң-құстың
ата уын соншама мол кездестіресіз. Адамның өзі табиғаттың жемісі бол-
са, адам мен аң-құс арасында сырт көзге болжана бермейтін үйірлік,
қимас достық бар.
Өткен ғасырларда қазақ сахарасын құлан, жолбарыс, жабайы
жылқы, жабайы түйе мекендеген деп естиміз. Ал қазір республиканың
қай түкпірінен де құлан мен жолбарысты баяғыдай кездестіре алмайсыз.
Жоңғар Алатауындағы бұғы, таутеке, арқар, түлкі, Іле, Балқаш және Арал
теңізі қамысы арасындағы топ-тобымен жортып жүретін жолбарыс, Орал
жағындағы үйір-үйір жабайы жылқылар; Алтай қойнауындағы сабылы-
сып, бүкіл тауға сыймай жүретін маралдар; Барсакелместегі құландар,
Сауыр, Тарбағатай, Қарқаралы, Баян тау, Ұлытау, Үстірт, Маңғыстау
маңындағы тастан-тасқа секіріп, қойдай өріп жүретін қисапсыз арқар,
таутекелер қайда бұл күндері? Оны қоя тұрғанда түлкі, қоян, еліктің
азайып кетуі неден? Біздің қолымызда бұлтартпайтын бір факт бар. Ол –
аң-құстың азайып бара жатқандығы. Иә, мүлдем азайып барады.
(Оралхан Бөкей)
Аңдар неліктен азайып
барады?
Аңдар мен жануарларды қорғау үшін
не істеу керек?
6-тапсырма. «Тілдік бағдар» айдарындағы ережелердің өзіне тән ерекше-
лігін, қасиетін, қызметін, маңызын талда.
Семантикалық карта
Достарыңызбен бөлісу: |
