Өндіріс өнімінің артуының жетістіктеріне SWOT-сараптама

2.1.1.3.1. Ауыл шаруашылық

• 
  Қарағанды облысының ЖӨӨ құрылымында ауыл шаруашылығына 3,3% (95 579,30 млн. теңге ) көлемі келеді;
  
• 
  Ауылшаруашылық, орман және балық шаруашылығы 3% (12 500,23млн. теңге ) негізгі капиталға инвестициялау;
  
• 
  Ауылшаруашылық, орман және балық шаруашылығында барлық экономикалық белсенді тұрғындар ішінен жұмыс істейтін жастағы 8,8% (60,89 мың адам ) жұмыс істейді.
  

Ауылшаруашылық өнімінің НКИ төмендеуі 2014 жылы өсімдік шаруашылық өнімін шығаруды 12% климаттық жағдайға қатысты кемітумен байланысты.

Ауылшаруашылықты дамытудағы артық болатын негізгі бағыттар –малшаруашылығы, ол ауылшаруашылық саласының ішкі жалпы өнім көлемінін 60,9% алып отыр (2014 жыл). Екінші бағыт- дәнді дақыл егу.

Аймақта ауылшаруашылықты табыспен дамытудың басты факторларының бірі ауылшаруашылықта пайдалануға жарамды жер ресурстары болып табылады. 2014 жылы Қарағанды облысының ауылшаруашылық өндірісінде барлық жер пайдаланушылары 12 948,4 мың гектар, ол 1 651,7 мың гектарға 2012 жылдан көп.

Жыл сайын ауылшаруашылық культурасын егу алаңы жыл сайын өсуде, 2014 жылы 1030,7 мың гектар болды.2013 жылы 103,4%, 2012 жылмен салыстырғанда, ол уақытты жалпы көлем 959,1 мың гектар болды - 107,4%.

2014 жылы ылғалды қорғау технологиясында жердің жалпы алаңының 67,1% қолданылды, ал 2015 жылы 80,7%.

Сонымен қатар ауылшаруашылық алаңдарында егіс құрылымын тамшылатып суаруды қолдана отырып және басқа да технологияны қолдана отырып диверсификациялау жүргізілуде.

Ауылшаруашылық дақылдарын жалпы жинау және жеміс беруі көбінесе табиғи климаттық жағдайға және басқа да факторларға тәуелді болып қалып отыр. Себебі 2012 жылы дәнді дақылдың және бұршақтың ішкі жалпы жинауы 434,5 мың тонна а, 2013 жылы 840,2 мың тонна болды, ал қолайсыз 2014 жылы бар болғаны 650,8 мың тонна болды. Сараптама көрсетіп отырғандай, қазіргі заманғы техникамен жабдықталған ауылшаруашылық кәсіпорындары ауа райына көп тәуелді еме, ауыл шаруашылық дақылдарын өсіру технологиялары бар және өсіру ауданына сәйкес келетін сұрыптары бар.

Малшаруашылық өнімінің артуы мал басын арттырудағы, мал өнімділгі мен құс өніміндегі агроөндірістік кешеннің жұмыстарын толыққанды арттыруға ықпал етіп отыр. Себебі, ІҚМ барлық санаттар бойынша мал басы 2013 жылы -443,3 мың бас, 2014 жылы 467,1 мыңға жетті. 1 қазан 2015 жылы -487,9 мың басқа жетті.

Жылқы санының өсуі байқалып отыр 2013 жылу 185,2 мың бас , 2014 жылы - 231,7 мың бас және 1 қазан 2015 жылы - 253,4 мың бас .

Құс саны өсіп отыр 3144,8 мың бастан 3 464,7 мың бас 2014 жылы және 3533,6 мың бас 1 қазан 2015 жылы – 487,9 мың бас .

Шаруашылық санаттары бойынша: шаруа қожалықтары мен фермер шаруашылықтарында ІҚМ басы артып отыр, ауылкәсіпорындарында құс саны артты қосалқы шаруашылықтар тек жылқы басын өсіріп отыр.

Жалпы алғанда ауыл шаруашылығы бойынша соңғы 3 жылда өнім шығарудағы динамика (қызмет) байқалмайды: 142 864,8 млн. теңге 2013 жылы, 143 812,9 млн. теңге 2014 жылы және 110 779,7 млн. теңге қаңтар-қыркүйек айында 2015 жылы (НКИ тиісті мерзімде өткен жылы 100% тең болды).

Өсімдік шаруашылығында ішкі жалпы өнім (қызмет) шығару төмендегені байқалып отыр (услуг): 63 333,9 млн. тенгеден 2013 жылы 55 738,8 млн. теңге 2014 жылы және 43 668,3 млн. теңге қаңтар-қыркүйек айлары 2015 жылы (НКИ 94,7% тең). Шаруа қожалықтары мен фермерлік шаруашылықтарда өнім шығару көлемі едәуір төмендеген.

Мал шаруашылығында ішкі жалпы өнім (қызмет) шығару қарқыны өсуі байқалып отыр: с79 108,3 млн. теңгеден 2013 жылы 87 539,1 млн. теңге 2014 жылы 66 826,0 млн. теңге қаңтар-қыркүйек айында 2015 жылы (НКИ өткен жылғы тисті мерзімде 103,4% тең болды).

Өндіріс көлемін арттыру және малшаруашылық өнімін сатуды арттыруға себеп малшаруашылығын өсірудегі мемлекеттік қолдау болып отыр. Тек 2014 жылы малшаруашылығы бюджеттен 2,2 миллиард теңге субсидия алған. «Облыс шаруашылқытарының ірі қара мал етін экспорттауды дамыту» жобасы аясында 2014 ж. 1271 шетелдік селекциядағы асыл тұқымдық мал еті сатып алынды.

Аталған жобаны жүзеге асырудың басында жоспардағы 10 000 бастан 2011 жылдан 2014 жылда 6 000 мас басына Жаңаарқа, Нұра, Қарқаралы, және Шет аудандарында мал бордақылау алаңдары құрылды. «Сыбаға» жобасының негізгі бағдарламасы тауарлық табын құру, малдың генетикалық әлеуетін және өнімділік сапасын арттыру болып табылады. Жоспарды жүзеге асырудың басталған уақытынан бері облыста 22 мыңнан артық ұрғашы мал және 969 бас асыл тұқымды бұқа сатылып алынды. Ауылшаруашылық мал тұқымын асылдандыруға бағытталған мақсатты жұмыстардың арқасында асыл тұқымды мал басы базасы құрылды. Асыл тұқымды мал сатып алуға субсидиялар бөлінеді және селекциялық жұмыстар жүргізу мен асылдандыру жұмыстарына, шетеллік селекциядағы малды әкелуге, сонымен қатар бұқаны күтуге субсидия бөлінеді.

«Агробизнес-2020» бағдарламасы аясында Кедендік одақ реестрінде облыстың 3 ет комбинаты бар. Етті экспортқа сату басталды, Ресейге 66,2 тонна ет жөнелтілді.

Облыс бойынша 14 жоба АҚ «НУК «КазАгро» қатысуымен өткізіледі сомасы 16 млрд. 247 млн. теңге.